-
Pioter : Kiedy bogowie zorientowali się, że nie są w stanie zmienić tego co już się stało, stworzyli historyków.
Rzymskie odkrycia geograficzne
Wydałoby się, że praktyczni Rzymianie żadnych odkryć geograficznych sami nie dokonywali. Że wystarczało im to, co znaleźli w archiwach greckich i kartagińskich. I poza Morzem Śródziemnym nic specjalnie ich nie interesowało. Ale to tylko by się wydawało.
Właśnie dlatego, że byli praktyczni, dopływali nawet do Bałtyku (z armią inwazyjną wprawdzie, ale dopływali). A czy prócz tego gdzieś jeszcze się pojawiali? Jeśli będziemy analizować tekst Pliniusza, to znajdziemy tam również dane dotyczące zakresu zarówno odkryć geograficznych Rzymian (czy wcześniejszych od nich Greków i Fenicjan). Przypatrzmy się tej krótkiej wzmiance:
Od Gades i słupów Herkulesa, wzdłuż wybrzeży Hiszpanii i Gallii, żeglują dziś po całem zachodniem morzu. Także po większej części półn ...
![]() |
Pioter |
22 września 2024 09:34 |
26     1325    4
Religijność elit rzymskich
W zasadzie to około 70 r ne do samego Rzymu chrześcijaństwo już zdażyło dotrzeć. To kilka lat po śmierci Apostoła Pawła. Popatrzmy jednak na to co w tej sprawie miał do powiedzenia nasz narrator, czyli Pliniusz:
Przeto też badanie obrazu i kształtu Boga poczytuję za słabość umysłu ludzkiego. Czemkolwiek jest Bóg, jeżeli tylko jest inny, i w którejkolwiek części, jest on cały zmysłem, cały wzrokiem, cały słuchem, cały duszą, cały umysłem, cały sobą. Wierzyć zaś w niezliczonych, a nawet z cnót i zbrodni ludzkich, jako to: wstydu, zgody, nadziei, sławy, łagodności, wiary, tworzyć bogów, albo (jak się Demokrytowi podobało) a szczególniej bóstwa karzące i nagradzające
przyp ...
![]() |
Pioter |
21 września 2024 05:22 |
3     873    5
Pliniusz Płaskoziemca
Popkultura próbuje nam wmówić, że Ziemia była płaska do czasu Epoki Wielkich Odkryć Geograficznych. Ma to tyle sensu co nic, bo ani wyprawa Magellana nie dowiodła kulistości Ziemi (gdyby nie miano podstaw do takiego twierdzenia to by Magellana na taką wyprawę nie wysyłano), ani nawet Ziemia wcale płaska (w rozumieniu nawet pospólstwa) nie była. Płaskie były tylko mapy pokazujące nam niewielkie jej fragmenty.
Popatrzmy jaki był stan wiedzy na ten temat w epoce Pliniusza:
Kształt ziemi jest pierwsza rzeczą, na która się wszyscy zgadzają. Przynajmniej nazywamy ją kula ziemska i przyznajemy, ze kulę tę zamykają góry. Bo przy tak znacznej wysokości gór i tak wielkich płaszczyznach, nie może mieć kształtu doskonałej kuli; le ...
![]() |
Pioter |
20 września 2024 07:21 |
51     1528    8
Genueńska rodzinka
Wczoraj ukazała się ciekawa, dwuuncjowa moneta Czadu:Fotografie pochodzą z portalu PowerCoin.it i zostały wykorzystane w celach informacyjnych
Kim była ta rodzinka z Genui? W zasadzie to była mafia nowojorska, która podlegała niejakiemu Vito Genovese, zwanemu także don Vitone.
Don Vitone zaczynał karierę w mafii nowojorskiej w latach 30-tych, w czasach prohibicji. Był wówczas prawą ręką Lucky Luciano, który do 1936 roku kierował rodziną Luciano. W chwili swojego aresztowania jednak na swojego zastępcę wskazał Franca Costello, a Vito Genovese udał się do Italii, podobno musiał uciekać ścigany za morderstwo przez nowojorską policję. W Italii jednak stał się bliskim współpracownikiem Mussoliniego.
Lucky Luciano siedząc sobie spokojnie w amerykańskim więzieniu nadal kierował mafią nowojors ...
![]() |
Pioter |
19 września 2024 09:52 |
17     1214    7
Etruskie piramidy
Najpierw przeczytajmy co Pliniusz ma do powiedzenia na temat jednego z grobowców etruskiego władcy o imeniu Lars Porsena
Wypada mi bowiem powiedzieć także nieco o italskim, który sobie wystawił na grób, Porsena, król Etruryi a oraz dla tego, aby próżność królów zagranicznych przewyższoną była od Italów. Ale ponieważ w bajeczność wszystko przechodzi, użyjmy w opisie słów samego Warrona: Pochowanym jest, mówi, pod mia stem Kiusium, w którem to miejscu pozostawił pomnik z kamienia kwadratowegoj pojedyncze boki były trzysta stóp długie, pięćdziesiąt wysokiej wewnątrz na czworobocznym placu znajduje się labirynt niepojęty, w który wszedłszy bez kłębka nici ...
![]() |
Pioter |
18 września 2024 08:04 |
75     1967    7
Córki Elektry
12 września pod stemplami Kamerunu pojawiła się taka moneta. Znajdujemy na niej pewne potwory znane z mitologii, których pewnie wcale nie trzeba opisywać. Ale gdy przyjrzymy się ich genealogii, znajdziemy pewne dość ciekawe dane.
Otóż Harpie były córkami Elektry i Taumasa. A ich rodzice są wyjątkowo zagadkowymi, jak na warunki greckiej mitologii, postaciami.
O Elektrze wiemy tylko tyle, że była tą, która daje bursztyn, a o jej mężu wiemy jeszcze mniej, bowiem jak mówi Ciotka Vicky: nie istnieją żadne mity powiązane z Taumasem.
Robi się więc ciekawie, bo coś jednak o Taumasie wiemy. Jego imię znaczy tyle samo co cud, i podobno wzięło się to stąd, że zachwycał on śmiertelnych sprawami, których nie potrafili pojąć w żaden sposób. Wiemy także, że był on jednym z bóstw morskich.
Gdyby przet ...
![]() |
Pioter |
17 września 2024 07:56 |
47     1546    7
Drogi Wenedów
W zasadzie to wszyscy dobrze znamy sposób budowania kamiennych dróg rzymskich. Od współczesnego budownictwa różni się tylko jakością nawierzchni, która ma pozwolić poruszać się znacznie szybciej i z większymi ładunkami. Wiemy także, że w niektórych miejscach te cuda rzymskiej inżynierii przertwały ponad dwa tysiące lat.
A jak to wyglądało na terenach, które pod panowaniem Rzymu się znalazły? Na stepach nie ma potrzeby tworzenia dróg. Cały step jest przecież drogą. Na pustyniach natomiast budowa dróg nie ma większego sensu, bo i tak z czasem tego typu inwestycje pochłonie piasek.
A na terenach leśnych i bagnistych? Czyli na terenach dzisiejszej Polski, Niemiec, Czech, Ukrainy czy Białorusi? Tu drogi budowano z drewna.
W zasadzie to większości ludzi wydaje się, że z drewna dobrej drogi ...
![]() |
Pioter |
16 września 2024 09:36 |
20     1865    12
Zagadka Sfinksa
Pozostańmy jeszcze w popkulturowym rozumieniu Egiptu. Tam w pobliżu zbyt ciężkich do przewiezienia piramid znajduje się również takie zagadkowe stworzenie jak Sfinks. Podobno jest ono naprawdę zagadkowe i każdemu kto odpowiedział niewłaściwie na zadane pytanie zadawał śmierć. Grckie mity opowiadają, że działo się to do czasu, aż do jego leża zawitał niejaki Edyp, który zagadkę tę rozwiązł. A potem już nikt sfiknsa nie zobaczył na oczy.
Tyle mity, ale sfinks i jego zagadki były równie groźne także w późniejszych czasach. A konkretnie w czasach podoboju Egiptu przez Rzym. Oddajmy jednak głos w tej sprawie Pliniuszowi, który w pewnym miejscu swojej encyklopedii opisuje różnego rodzaje pieczęcie:
Kamień drogi Polykratesa, który dotąd ukazują, jest nietknięty i nierznięty ...
![]() |
Pioter |
12 września 2024 07:38 |
45     1759    5
Dlaczego piramidy stoją w Egipcie?
No właśnie. Dlaczego stoją akurat w tym miejscu, a nie gdzie indziej?
A odpowiedź na to pytanie jest w zasadzie bardzo prosta. Bo są zbyt ciężkie aby przewieść je do Londynu i ustawić w British Museum.
To oczywiście taki żart. Ale tylko taki sobie. Zajmniemy się dziś bowiem czymś bardzo ważnym, bo sposobem w jaki można ograbić z zabytków jedną z najstarszych cywilizacji świata. Czyli właśnie Egipt. A opowie nam o tym akurat Pliniusz opisujący tamtejsze obeliski.
Około Syeny zaś w Tebaidzie, znajduje się Syenite, który przedtem Pyropoecilos zwano.
Niegdyś ubiegali się królowie stawiać z tego kamienia kolumny, które obeliszkami zwali i bóstwu słońca poświęcali; Tak były zrobione, iż wystawiały promienie słońca, jak to naz ...
![]() |
Pioter |
11 września 2024 07:30 |
28     1633    8
Generator van den Graaffa a Olimpijczycy
Tak mi akurat wyskoczył filmik przy przeglądaniu YT https://youtu.be/fLBHg5joXHY. A że przez jakiś czas przeglądałem różne antyczne malowidła, to naszła mnie pewna dość nietypowa myśl.
Otóż niejaki Apollo zaznayczaj przedstawiany jest w taki sposóbNawet motyw ten pojawia się w niektórych rzeźbach (akurat przedstawiających Mitrę, ale to drobny szczegół)
Chodzi właśnie o sam fakt, że promienie słoneczne wychodzą wprost z włosów danego bóstwa. Czy przypadkiem takie wyobrażenie boskości nie brało się z faktu udzielania audiencji maluczkim w trakcie silnego naelektryzowania?
Bo o tym, że starożytni znali elektryczność i magnetyzm wiemy od co najmniej stu lat (owszem, to wiedza tajemna dla historyków). Wykorzystywano ją do galwanizacji w Mezopotamii, do oświetenia świątyń w Egipcie czy bawio ...
![]() |
Pioter |
9 września 2024 15:35 |
6     994    4
Rzymski żelbeton
Jak pewnie wszyscy wiemy nasz świat opiera się na żelbetonie, z którego muszą być wykonane wszystkie trwałe budowle - np mosty. I jak pewnie wszyscy wiemy (np z wikipedii) wynalazek żelbetonu znany jest dopiero ludzkości od XIX wieku.
A skoro tak, to pewnie Pliniusz opisuje coś zupełnie innego: Cysterny wypada budować z pięciu części czystego i ostrego piasku, z dwóch części jak najmocniejszego wapna i z ułamków krzemienia nieprzechodzących funta jednego. Dno ściany wzmacnia się palami zelazem obitemi i podobnież ściany. Użyteczniej jest mieć dwie cysterny, ażeby w pierwszej nieczystość wody osiadała, a przez szyję woda jak najczystsza do drugiej przechodziła.
Wygląda więc na to, że rz ...
![]() |
Pioter |
8 września 2024 13:16 |
50     1611    14
Równonoc
22.09 pomiędzy 11:00 a 11:15 ma się podobno coś wydarzyć. Datę można odczytać wprost z monety, która wczoraj trafiłą na numizmatyczny rynek i przedstawia przedkolumbijskie obserwatorium atronomiczne w Nowym Meksyku: Na pytanie co się może wydarzyć dokłenie o tym czasie odpowiedzą już inne monety - wczorajsza z Kamerunu
oraz dwie monety z 3 września
Rozwiązanie zagadki pewnie jednak wcale aż takie proste nie będzie.
![]() |
Pioter |
6 września 2024 06:41 |
56     2504    8
Nie święci garnki lepią
Większość artefaktów, które do naszych czasów dotrwały i wystawiane są w naszych muzeach archeologicznych, to skorupy glinianych naczyń. Czasem nawet całe gliniane naczynia, al to już niezwykła rzadkość. I pewnie pomyślicie Państwo, że glina jako materiał do tworzenia Rzymian raczej nie interesowała, ale.... oddajmy głos Pliniuszowi:
I, aby z strony zbytku także garncarstwo pewien honor spotkał, powiada Fenestelła, że najwyborniejsza uczta tripatiium się zwala. Na jednej misie były ryby mureny, na drugiej Iupusy, na trzeciej ryba inyxon, obyczaje bowiem zaczęły się juz wtedy chylić, ale jeszczebyśmy je mogli przekładać nad obyczaje Grecyi a nawet Filozofów. Albowiem powiadają, że n ...
![]() |
Pioter |
5 września 2024 06:51 |
8     975    9
Opowieść chłopców od kręcenia farb - z dedykacją dla Kossobor
Posłużę się w tym przypadku Pliniuszem, bo: po pierwsze w jego czasach tworząc encyklopedię trzeba było przynajmniej się znaznajomić z omawianym tematem, a po drugie żadne inne opowieści o kręceniu lodów na fabrach do naszych czasów nie dotrwały.
A Pliniusz dość dokładnie pisze o tym czym i w jaki sposób się farby malarskie fałszuje oraz jak odróżnić fałszywki od oryginałów. Do tego również podaje ceny tych najważniejszych malarskich farb, a gdzie niegdzie nawet między wierszami przemyka się technologia utrwalania namalowanego obrazu.
Skończmy na tem, o godności sztuki umierającej. Jakiemi kolorami pojedynczemi pierwsi malarze malowali, powiedziałem już, mówiąc przy kruszcach o farbach. Kto nazwał monochromatycki sposób malowania, kto po ...
![]() |
Pioter |
3 września 2024 19:54 |
12     1218    10
Venus Anadyomene
Jednym z najciekawszych obrazów antyku, o którym nie tylko wiemy najwięcej, ale który również w kopii zachowałsię do naszych czasów, jest obraz zwany Venus Anadyomene. Zachował się do naszych czasów akurat dzięki katastrofie, która wydarzyła się w Pompejach i wyglądał tak: Ten zachowany obraz to akurat kopia rzymskiej kopii greckiego oryginału wykonanej na zlecenie Nerona przez Dorotheusa wyłącznie z tego powodu, że oryginał przywieziony przez Oktawiana Augusta z Kos powoli zaczynał się sypać.
Oktawian August też wybrał sobie nie całkiem dowolny obraz, a obraz namalowany przez Apellesa, na zlecenie samego Aleksandra Wielkiego, a tak o samym zleceniu pisał Pliniusz:
Był on ludzki i grzeczny, dla tego też miłym był Alexandrowi Wielkiemu, często do warsztatu jego ...
![]() |
Pioter |
2 września 2024 20:02 |
24     1172    10
Obraza obrazem
Pozostańmy jeszcze w klimatach rzymskiego malarstwa, o którym kilka anegdotek zamieścił w swoim dziele Pliniusz.
Także u Rzymian sztuka ta wcześnie szacunek znalazła. Albowiem sławna familia Fabiuszów zyskała od niej przydomek, a ojciec tej familii i twórca przydomku tego malował w roku 450. od założenia miasta świątynię Saturna, któreto malowidło trwało aż do naszej pamięci, aż do spalenia świątyni Herkulesa na rynku wołowym. Urodził on się z siostry Euiusza i sztukę tę uczynił w Rzymie jeszcze szacowniejszą przez slawę swoją jako
aktor. Potem nie wsławiły jej żadne szanowniejsze ręce, chyba, żebyśmy tu chcieli przytoczyć, Turpiliusza, ...
![]() |
Pioter |
1 września 2024 19:50 |
5     866    7
Triumf Bachusa - najdroższy obraz antyku
W teście Pliniusza dotyczącym malarstwa znalzłem taką informację:
Zagranicznym zaś obrazom zjednał powszechną powagę najpierwej z wszystkich Lucjusz Mumiusz, któremu zwycięstwo nadało nazwisko achaickicgo. Albowiem gdy łupy zdobyte przedawał, kupił król Attalus obraz malarza Arystidesa, wystawiający Bachusa za 6000000 sestercjów. Mumiusz zdziwiony ceną, powziął podejrzenie czy obraz nie zawiera Jakiego przymiotu, o którym on sam nie wiedział, i żądał zwrotu obrazu. Attalus uskarżał się na to, ale obraz postawiono w świątyni Cerery.
Obraz arystydesa, za który w trakcie publicznej licytacji król Pergamonu i twórca tamtejszej biblioteki był gotów zapłacić aż 6 milionów sestercj ...
![]() |
Pioter |
31 sierpnia 2024 16:00 |
32     1504    10
Fenickie czy indyjskie szkło
Jak zwykle w tekście Pliniusza możemy znaleść ciekawostki. Tym razem będzie to opowiadanie o początkach produkcji fenickiego szkła.
Jest część Syrii, która się Fenicja zowie, graniczy z Judeą i u stóp góry Karmelu ma błota, zwane Cendevia. Z tych, jak mniemają, wypływa rzeka Belus i w przestrzeni 5000 kroków do morza wpada, około kolonii Ptolemais. Płynie ona zwolna, woda jej niezdrową jest do picia, mulowatą i głęboką,
ale świętą przez pewne obrzędy. Pokazuje ona piaski wtenczas tylko, gdy morze w nią odlewa; albowiem gdy fale w nią uderzają, muł się spłókuje, a piaski się bielą; Nie wpierw on ma być użyteczny, dopóki go woda morsk ...
![]() |
Pioter |
30 sierpnia 2024 07:39 |
9     834    10
Kolorowanki sprzed naszej ery
Jak się wczoraj przekonaliśmy malarstwo w antycznej Helladzie i Rzymie stało na bardzo wysokim poziomie. Rzeźba zresztą też, ale o tym nikogo chyba przekonywać nie trzeba, bowiem ta akurat próbę czasu wytrzymała i możemy niektóre antyczne rzeźby podziwiać w naszych muzeach. Zajmijmy się więc inną dziedziną sztuki, czyli literaturą, a może nawet bardziej ilustrowaniem ksiąg. Jak bowiem przekonuje nas Pliniusz niejaki Marek Terencjusz Warron, żyjący około stu lat przed Pliniuszem, jako pierwszy połączył sztukę malarską i pisarską, co miało pewnie miejsce w zaginionej dziś księdze Disciplinarumlibri IX, która była właściwie pierwszą encyklopedią w dziejach świata, a przynajmniej najstarszą, o której dziś wiemy.
Przypatrzmy się bliżej temu fragmentowi:
Nie mogę także pominąć nowego ...
![]() |
Pioter |
29 sierpnia 2024 09:16 |
5     760    10
Olimpiada malarska
Jak już wiemy od jakiegoś czasu malarstwo w Rzymie stało na dość wysokim poziomie. Niezależnie od tego co próbują nam wmówić różne autorytety mieniące się historykami sztuki. A jak było w Grecji?
Przecież w Grecji przed dostaniem się jej w obręb wpływów rzymskich jakieś formy malarstwa również musiały występować, tym bardziej, że przecież po drugiej stronie Morza Śródziemnego mamy olbrzymie połacie malowideł egipskich zdobiących tamtejsze świątynie.
A więc nie tylko występowało w antycznej Helladzie malarstwo, ale nawet, o czym świadczą zapisy dokonane przez Pliniusza, było ono jedną z dyscyplin igrzysk olimpijskich. Tak, Tu nie ma żadnej pomyłki. Oprócz atletyki, czy ogólnie sportu, i dramaturgii, urządzano w Helladzie również igrzyska malarskie.
Zresztą sami Państwo przeczytajcie nie ...
![]() |
Pioter |
28 sierpnia 2024 13:08 |
11     1112    9