Ostatni król Afganistanu

Historia Królestwa Afganistanu zaczyna się dopiero w 1926 roku. Wtedy to dotychczas panujący w Afganistanie z woli Allaha (i Anglików) Emir Amanullah z dynastii Barakzai (rządzącej Afganistanem od 1818 roku) koronował się na króla. W tym samym roku zawarł również pakt o nieagresji z ZSRR, a dwa lata później wybrał się do Europy w podróży dyplomatycznej.

Szukając sojuszników odwiedził między innymi Polskę Niemcy oraz Turcję.

Samodzielna polityka jednak nie była w smak Anglikom (pomimo, że w swej podróży w 1928 odwiedził również Londyn) i krótko po powrocie z Europy król Amanullah został zmuszony - na wkutek niezadowolenia teologów muzułmańskich z europeizacji kraju - do abdykacji 14 stycznia 1929, ...

	Pioter
	5 grudnia 2019 19:32

Niedotrzymana umowa

23 marca 1953 władze Holandii zdecydowały o wprowadzeniu do obiegu nowego wzoru banknotu 10 guldenowego. Był to już drugi banknot nowej serii, bowiem 2 lutego 1953 do obiegu wszedł banknot przedstawiający Erazma z Rotterdamu z nominałem 100 guldenów.

Nowy banknot zastąpił dotychczasowe banknoty drukowane od 1945 roku w Londynie z królem Wilhelmem I, który z angielsko - pruską pomocą po zakończeniu wojen napoleońskich koronował się na Króla Zjednoczonych Niderlandów (czyli Holandii, Luksemburga i Belgii łącznie).

Na nowym banknocie znalazł się prawnik Huig de Groot (znany w Polsce jako Hugo Grocjusz) - twórca koncepcji prawa miedzynarodowego. Huig de Groot działał jako prawnik, filozof, dyplomata, historyk oraz radny Rotterdamu. Urodził si ...

	Pioter
	29 listopada 2019 17:12

Zasiedmiogórogród

Za siedmioma górami, za siedmioma rzekami, za siedmioma lasami, za siedmioma ..... itd moża by ciągnąć opis pewnej baśniowej krainy, gdyby nie fakt, że od 1814 kraina ta stała się terenem eksploatacji jednej z brytyjskich kompanii handlowych.

Opiszę dziś trochę z historii Nepalu, kraju będącego brytyjskim oknem na Tybet i Chiny od 1814 roku (czyli po przegranej wojnie z Kompanią Wschodnio Indyjską). W 1923 roku teoretycznie Anglicy uznali niepodległość Nepalu. Teoretycznie, bowiem rządy sprawowali poprzez nie tyle króla (który był jedynie symbolem), a poprzez premiera z rodu Ranów.

W 1911 roku królem Nepalu został Tribhuvan Bir Bikram Shah Dev. Miał wtedy 5 i pół roku. Królem był dość długo, do czasu aż nie zachciało mu się wtrącać ...

	Pioter
	27 listopada 2019 18:40

Człowiek idący po 65 milionów funtów

A dokładniej po 65 001 250 funtów angielskich. Za tyle bowiem została sprzedana anonimowemu nabywcy na aukcji domu Sotheby's w Londynie w dniu 3 lutego 2010 roku rzeźba Alberta Giacomettiego pod tytułem L'Home qui marche I, czyli po naszemu Idący człowiek.Zanim sprzadano ją na ostatniej aukcji rzeźba ta kilkukrotnie zmieniała właściciela.

W 1961 roku od szwajcarskiego artysty mieszkającego w Paryżu zakupiła ją Galerie Maeght, która jeszcze tego samego roku sprzedała ją do nowojorskiej galerii sztuki Sidney Janis Gallery. W Nowym Jorku po roku wystawiania udało się ją sprzedać małżeństwu Cohen, a później zakupił ją Milton Ratner. Ten w 1980 roku wystawił ją na sprzedaż ponownie w nowojorskiej galerii, skąd rzeźba trafiła za 750 000 dolarów do Niemi ...

	Pioter
	21 listopada 2019 12:01

Porcelana

Któż z nas nie zachwyca się minaturowymi figurkami z miśnieńskiej porcelany. I zastawą stołową - również porcelanową.

Podobno porcelanę wymyślono w Chinach w VII w. W Europie ta sztuka udała się jednak dopiero tysiąc lat później. Najpierw w Saksonii (1709), a później w Anglii (1745). Te porcelany różniły się sposobem wyrobu - do angielskiej dodawano sproszkowane kości bydła.

Jednak porcelana ma pewną zaletę, która była niezwykle przydatna wojskowo zarówno w trakcie wojny północnej jak i późniejszej wojny siedmioletniej. Na porcelanowej zastawie można zamieszczać miniatury widoków, celów itd, a później je utrwalić.Zajmowali się tym fachowcy, zwani malarzami miniaturowymi.

Jeden z takich malarzy ...

	Pioter
	19 listopada 2019 14:33

Święty Sawa

W styczniu 1943 Serbski Bank Narodowy wypuścił do obrotu banknot z wizerunkiem św Sawy - księcia i pierwszego arcybiskupa Serbii, żyjącego w latach 1175-1236.

Serbski Bank Narodowy był instytucją finansową powołaną przez niemieckie władze okupacyjne, które kurs dinara serbskiego względem marki niemieckiej określiły na 25 dinarów za 1 reichmarkę. Działający wcześniej bank emisyjny, Narodowy Bank Królestwa Jugosławii,  przeniósł się do Londynu, gdzie projektowano nowe banknoty na okres powojenny - nie zdając sobie sprawy z tego, że czas króla Jugosławii już przeminął i Anglikom zależy na zainstalowaniu w tym kraju rządu socjalistycznego Josefa Tity.

Ale wróćmy do św Sawy. Był on najmłodszym synem księcia Stefana, który w wieku 1 ...

	Pioter
	16 listopada 2019 14:56

Bikini i banknoty

Nie będzie dziś o dziewczynach z klubów nocnych, którym banknoty wciska się za części skąpej garderoby. Będzie o sprawach poważniejszych.

W 1947 roku w archipelagu Wysp Marshalla na Pacyfiku armia USA rozpoczęłą testowanie broni atomowej. Testy te trwały do 1962 roku. I o ile do świadomości społecznej przeszły testy atomowe na atolu Bikini (za sprawą skąpych strojów modelek - których nikt dziś z testami nuklearnymi raczej nie wiąże), o tyle do numizmatyki testy te przeszły za sprawą stojącego u wybrzeży wyspy Japtan w atolu Enewetak, amerykańskiemu okrętowi USS Estes (AGC-12).Otóż w 1952 roku dowództwo tego okrętu zaczęło wypłacać żołd marynarzom ciekawymi papierkami:gdzie na jednej stronie pod palmami mamy wybuch bomby atomowej, a na re ...

	Pioter
	14 listopada 2019 08:02

2/3 cesarza Lotara

Analiza tekstu Dyla Sowizdrzała idzie coraz dalej w mroki średniowiecza.

A właściwie nie. Nie tekstu. To o czym teraz napiszę nigdzie nie zostało zapisane, natomiast wynika z niemieckiej tradycji, którą opisałem w notce Błazen i Reformacja - cześć II

A ta tradycja wiedzie nas do cesarza Lotara III (a może II), żyjącego w latach 1075-1137, cesarza, o którym polska wikipedia ledwo coś wspomina i który polskich historyków wogóle nie interesował, a przynajmniej nie znalazłem tłumaczeń jego biografii z niemieckiego.

Otóż Lotar von Supplinburg, książę saski od 1106, a król niemiecki (1125) i cesarz rzymski (1133) dostąpił tych zaszczytów wyłącznie dlatego, że nie miał męskiego potomka i panom Rzeszy wydawało się przez to, że ża ...

	Pioter
	13 listopada 2019 09:32

Komu służy wywiad?

W nawiązaniu do dzisiejszego tekstu Corylusa oraz znalezisk Wolframa

Rozdział 22 Dyla Sowizdrzała

Historyja, jako Sowiźrzał u margrabie antaltskiego trębaczem był, a gdy nieprzyjaciel ku miasteczku ciągnął, tedy nie trąbił, a kiedy nic o nim nie słychano, tedy potrębował
Niedługo potym Sowiźrzał ku margrabi antaltskiemu przyszedł, u którego się za trębacza ujednał. Margrabia, mając wiele na się nieprzyjaciół, miał natenczas na zamku rajtarów i drabów niemało, którym na każdy dzień obrok dawać musiano. A około tych mając pieczą, Sowiźrzała zapamiętano a jemu jeść na wieżę nie posłano. Tegoż dnia się trafiło, że margrabi<n> nieprzyjaciel ku miasteczku ciągnął, pobrawszy około dobytek. A Sowiźr[zał], będąc na wieży, na to patrzał, panu swemu ...

	Pioter
	11 listopada 2019 11:21

Nowe lotnisko

W styczniu 2013 roku turecka firma Polimeks rozpoczęła budowę nowego terminalu lotniczego w Aszchabadzie, stolicy Turkmenistanu. Budowa trwała 3 lata i 17 września 2016 nowe lotnisko zostało otwarte przez prezydenta Gurbanguła Berdimuhamedowa.

Cały kompleks zajmuje 1200 hektarów i jest w stanie obsłużyć 14 mln osób rocznie. Pas startowy ma długość 3800 metrów, a wieża kontrolna wznosi się 72 metry nad ziemią. Sam widoczny na fotografii terminal ma wysokość 45 metrów i zajmuje 166 tysięcy metrów kwadratowych.

Terminal carco został zaprojektowany do obsługi 200 tysięcy ton ładunku rocznie.

Prócz turkmeńskich linii lotniczych lotnisko obsługują również linie Belavia (Białoruś), S7 Airlones (Rosja), Lufthansa (Niemcy), Flaydubai ...

	Pioter
	9 listopada 2019 20:25

Błazeńska rewolucja

Najpierw tekst z Sowizdrzała:

Historyja, jako Sowiźrzał wymógł a wymówił, że pacholęta na dwieście par botów z nóg wyzuli, a potym o nie za łby szli

Potym w krotkim czasie Sowiźrzał chciał się pomścić swej szkody i sromoty, powtore wyciągnął powroz z drugiego domu przez rzekę.

Bacząc to ludzie, zbiegło się młodych i starych niemało, chcąc widzieć kunszt jego. Sowiźrzał, siedząc na powrozie, rzekł ku pacholętom, aby jemu każdy z osobna dał lewy bot, jeśliby nieco znamienitego widzieć chcieli, bo krom ich nie mogłby nic śmiesznego okazać. Chłopcy natychmiast jego słowom uwierzyli i dali się namowić, bo wnet z nog zjęli i jemu podali. Bacząc to starzy, też mu po jednym bocie dali. Tak-że ony zmieszał społem i połowicę jednę sobie zostawił, a drugą na s ...

	Pioter
	3 listopada 2019 07:36

Góra kasy, czyli banknoty nie do obiegu

W 1871 roku władze Kanady podjęły decyzję o zrównaniu kursu własnej waluty z walutą USA. W tym celu wydano Uniform Currency Act, który zakazywał posługiwania się walutą Imperium Brytyjskiego na terenie Kanady, a znajdujące się w obiegu banknoty funtowe wymieniono po kursie 1 funt = 4 dolary kanadyjskie (niżej niż wynikałoby to z kursu walut, bowiem 1 funt brytyjski równał się wtedy 4,866 dolara amerykańskiego).Ale takie baknoty to nie było nic specjalnego. Większy problem stanowiło pokrycie druku baknotów w kruszczach, ktore było wymagane prawem. Wymyślono wtedy takie ciekawe rozwiązanie, jak banknoty do rozliczeń międzybankowych.Okazało się jednak, że z biegiem czasu (i ukrytej inflacji) te nominały o wartości 6 i 30 kg złota zaczynają niewystarczać. Szczeg ...

	Pioter
	31 października 2019 19:33

Rekin biznesu?

W 2017 roku maleńkie afrykańskie państewko obchodziło 40 lecie niepodległości. Z tej okazji Bank Centralny Dżibuti zamówił w Polskiej Wytwórnii Papierów Wartościowych druk bankotów okolicznościowych. Z jednej strony na tych banknotach mamy rekina pływającego pośród rafy koralowej, natomiast z drugiej port przeładunkowy w Dżibuti właśnie.

Banknot nie ma żadnego znaczenia ekonomicznego. W Dżibuti bowiem kursują banknoty o nominałach 1000, 2000, 5000 i 10000 franków. Nie ma też żadnego znaczenia kolekcjonerskiego, bo, pomimo nietypowego nominału, można go zakupić na portalach numizmatycznych w cenie 5 US$.

Pierwsze skojarzenie przy próbie odczytania znaczenia tego banknotu wydaje się oczywiste. Zbyt oczywiste. Dlatego trzeba sięgnąć g ...

	Pioter
	30 października 2019 05:00

Błazeńska sztuka nowoczesna

Historyja, jako Sowiźrzał margrabię heskiego swoim malowaniem zwiódł, powiedając:
„Kto by bękartem był, ten mego malowania widzieć nie może”

Dziwne a roźliczne rzeczy wymyślał Sowiźrzał w heskiej ziemi, dlatego że już niemałą część saskiej ziemie był schodził, a wszędzie go znano i przed swym łotrostwem, <co robić> dalej, nie wiedział.
A tak się skłonił do heskiej ziemie.
Przyszedł do Marburku, do dworu margrabie, który ujźrzawszy go, pytał, co by za mistrz był. On powiedział:
– Miłoś[ciwy] panie, jestem ja nieprostej nauki mistrz.
Temu pan był barzo rad, mniemając, żeby około alchimijej rozumiał, bo się sam około niej rad bawił. Pytał go, jeśliby takowym mistrzem był.
Odpowiedział Sowiźr[zał]:
– Miłościwy panie, nie jestem ja tak ...

	Pioter
	27 października 2019 20:23

Sir Ernest Cassel

Sir Ernest Joseph Cassel urodził sie w Kolonii w 1852 roku w rodzinie bankierskiej. W wieku 17 lat (jak podaje wikipedia) udał się bez grosza przy duszy do Liverpoolu, gdzie zatrudnił się w firmie handlującej zboże. Wkrótce znalazł się w paryskiej filii Banku Anglo - Egipskiego, ale jako poddany pruski w trakcie wojny 1871 musiał wyjechać do Londynu, gdzie rozpoczął karierę w Domu Bankowym Bischoffsheim & Goldschmidt.

Jego umiejętnosci finansowe doprowadziły go w ciągu 2 lat z posady kasjera do zarządu banku, a w wieku 30 lat dysponował już własnym kapitałem w kwocie 150 tys funtów. Środki te inwestował w wydobycie złota na Syberii, żelaza w Szwecji, budowę kanałów w Egipcie, oraz obligacje Meksyku, Chin i Urugwaju.

W 1878 ożenił się z Annette Marry Maud ...

	Pioter
	25 października 2019 17:41

Błazen i reformacja - część II

Tym razem nie będzie analizy XV wiecznej opowieści o Sowizdrzale, ale przedstawię fotografie z wieku XX i XXI.

To tylko trzy przykłady, ale niestety ukazują zwycięstwo kościoła pod wezwaniem Tilla Eulenspiegla, przynajmniej w protestanckiej części Niemiec.

Pierwszy przykład to wspaniała katedra cesarska pw św Mikołaja w mieście Königslutter (dzisiejszy land Dolna Saksonia), miejsce wiecznego spoczynku cesarza Lotara III.

Plac przed tą piękną katedrą nazwano bowiem takPlac zdobią pomniki SowizdrzałaA w ścianę katedry wmurowano tablicę pamiątkowąPodobno to właśnie (choć teksty podają inną nazwę miasteczka) w tym kościele Till Eulenspiegel został ochrzczony po raz pierwszy.

I drugi kościół św Mikołaja w miasteczku Mölln (dzisiejszy land Szlezwig)Pod murami kt& ...

	Pioter
	23 października 2019 19:15

Błazen i reformacja

Historyja, jako Sowiźrzał sługą kościelnym został we wsi Budenstatu a jako się pleban w kościele splugawił
Zostawszy już Sowiźrzał mistrzem we wsi, śpiewać nie umiał tak, jako na mistrza przysłusza. Pleban stoi u ołtarza, ku mszy się przybierał, a Sowiźrzał za nim stał, poprawiając mu ubioru. I wtym ksiądz wiatru swego popuścił, że się po kościele rozszedł. Rzekł Sowiźrzał:
– Księże plebanie, taką-li ofiarę P[anu] Bogu czynicie a tym kadzidłem kadzicie?
Pleban odpowiedział:
– Co tobie do tego? Mój jest kościół, wolno mi w kościele czynić, co ja chcę a mnie potrzeba, i chociabym się wpojśrzód kościoła wypróżnił!
Sowiźrzał rzecze:
– Załóżmy się o jachtel piwa, jeśli to udziałać śmiecie.
Pleban k temu zezwolił i założyli się społ ...

	Pioter
	20 października 2019 17:01

Nadzieja matką głupich?

W Szwabii znajduje się miasteczko Lauingen. W zasadzie małe i niewiele znaczące miasteczko leżące niedaleko Ausgburga. Miasteczko w którym prawie nic się nie działo przez cały okres jego istnienia (a przynajmniej nic o tym nie wspomina wikipedia).

W miasteczku tym w 1260 roku urodził się Jan przy Nadziei (a przynajmniej tak powinniśmy przetłumaczyć jego przydomek im Hoff), od którego wywodzi się jeden z najważniejszych augsburskich rodów - von Imhoff.

Już w końcówce XIV wieku byli potężnym rodem kupieckim obsługującym szlak handlowy z Wenecji do Norymbergii i Pragii, są wymienieni w rejestrach podatkowych z 1381 roku jako Imhoffsche Handelsgesselschaft. W 1441 roku udało im się wykupić w Wenecji Fondaco dei Tedeschi (czyli Dom Niemiecki), przez co ...

	Pioter
	17 października 2019 20:02

Gdański Neptun

Na suficie Wielkiej Sali Obrad gdańskiego ratusza znajduje się obraz Izaaka van den Blocke'a z 1608 roku zwany Apoteoza Gdańska. Na obrazie tym znajduje się fontanna Neptuna, zaprojektowana przez jego brata Abrahama van den Blocke'a.

Izaak i Abraham van den Blocke'owie byli ludźmi odpowiedzialnymi za tworzenie warstwy propagandowej Gdańska, skierowanej zarówno do Gdańszczan, jak i na zewnątrz (zarówno do Hanzy jak i do Rzeczpospolitej). Obaj byli na etacie Magistratu Gdańska, Izzak jako malarz miejski, a Abraham jako rzeźbiarz.

I obu zlecone im przez władze Gdańska w 1606 roku zadanie wykonania i rozpropagowania gdańskiego Neptuna przerosło.

Abraham, mimo wielu dobrze wykonanych projektów nie był w stanie wykonać odpowiedniego modelu do przygot ...

	Pioter
	15 października 2019 20:25

Unieważniony uniwersytet

W 1990 roku działający w Irlandii Północnej Bank of Ireland na swoich banknotach wprowadził nową szatę graficzną. Znajdujący sie na rewersie budynek banku zastąpiono wówczas budynkiem Queen's University w Belfaście.Uniwersystet ten został założony w 1845 roku na bazie Royal Belfast Academic Institution, Queen's College of Corck oraz Quenn's College of Galway. W chwili otwarcia pracowało na nim 23 profesorów i uczyło się tam 195 studentów. Miał być przeciwwagą dla ufundowanego przez królową Elżbietę Trinity College of Dublin, na który nie przyjmowano katolików.

Dziś Queen's University of Belfast znajduje się na liście 173 najlepszych uniwersytetów świata. Oferuje 300 różnych programów nauczania i na ...

	Pioter
	13 października 2019 09:19