Tym razem przeskoczymy w naszych podróżach po antyku do II w naszej ery. Odwiedzimy przy tymn małe miasteczko, zwane Abonoteichus lub Ionopolis. Tam bowiem znajdowała się jedna z najważniejszych wężowych świątyń greko-rzymskiego świata.

Świątynia ta była tak ważna, że nawet cesarze rzymscy, jak Filip II czy Antoninus Pius wybijali swoje monety z motywem tego bóstwa.

A czym było te bóstwo? Glikon był przedstawiany zawsze jako wąż, ale dość nietypowy wąż.Właśnie taki, jaki dziś znajduje się w muzeum Historii i Archeologii w Konstancy.

No więc, jak opisuje sprawę Lucjan z Samostaty, żyjący w tym samym okresie, więc raczej znający ten kult z pierwszej ręki, zaczęło się to wszystko od pomysłu na lżejsze życie, któy miał niejaki Aleksander z Abonoteichos, w zasadzie jakiś niedouczony medyk.

Aleksandrowi nie chciało się praktykować medycyny (do czego potrzebna była dość duża wiedza, a i ryzyko w przypadku braku sukcesów również istniało), więc rozpuścił pogłoskę, że w ruinach dawnej świątyni Asklepiosa bóstwo odrodzi się ponownie. Większość mieszkańców miasta go wyśmiała, ale niektórzy zaczęli przychodzić codziennie do tej zrujnowanej świątyni - część z nudów, część z nadzieją na wyleczenie, a część wyłącznie sla checy. Ale pewnego dnia pojawił się w świątyni wąż, z nikąd, bowiem były tam wyłącznie same ruiny, bez żadnej roślinności. No i wtedy się dopiero zaczęło. Aleksander ogłosił, że jest to wcielenie Asklepiosa, które obecnie będzie znane pod nazwą Glikon, a on, w związku z faktem że ogłosił jego ponowne przyjście, jest automatycznie kapłanem tej świątyni, którą nakazuje tu odbudować. O tym, że wąż wykluł się z podłożonego wśród ruin świątyni jaja wiedziało tylko kilka najbliższych Aleksandrowi osób.

Nie wiadomo, czy mieszkańcy mu uwierzyli na słowo, czy po prostu stwierdzili, że w związku z oczywistym cudem do miasteczka ściągną pielgrzymi, więc wszyscy oczywiście zarobią, ale świątynia została podniesiona z gruzów, a tytułu kapłana bóstwa Glikona, nadanego samemu sobie przez Aleksandra, nikt nie kwestionował. Tym bardziej, że pewnego dnia żywy wąż Glikon przemówił ludzkim głosem. Tu już wieści zaczęły rozchodzić się szybko i wkrótce do zapomnianego przez bogów miasteczka zaczęli ściągać pielgrzymi. I nawet jeśli ktoś niezbyt wierzył w boskość Glikona, to i tak przyjeżdżał zobaczyć węża przemawiającego ludzkim głosem.

I tak interes kwitł. Jakiś zakres wiedzy medycznej Aleksander posiadał, więc też udzielał odpowiedzi na pytania ściśle zdrowotne, natomiast przewidywaniem przeszłości zajmował się już sam boski Glikon, czyli siedzący w podziemiach świątyni przyjaciel Aleksandra, Kokkonas z Biznacjum. I podobno w ciągu roku świątynię odwiedzało 80 tysięcy pątników, a za każdą poradę pobierana była skromna opłata w wysokości drachmy i dwu oboli. Ale czasem opłaty były pobierane w naturze przez Aleksandra, szczególnie, gdy po poradę przychodziła jakaś wyjątkowa piękność. Możemy więc oszacować roczny przychód spółki Glikon na przeciętnie 2,5 tony srebra.

No. Taka kasa to już nie przelewki. Dlatego Aleksander postarał się o zabezpieczenie swoich dochodów, poprzez wydanie własnej córki za mąż za rzymskiego namiestnika prowincji. I wogóle nie zważał na to, że dochodzenia przeciwko niemu prowadzą zarówno eikurejczycy jak i chrześcijanie. Co więcej, dzięki wstawiennictwu zięcia, sam Marek Aureliusz poprosił o wróżbę przed rozpoczęciem wojny z Markomanami. Otrzymał odpowiedź, że warunkiem osiągnięcia zwycięstwa będzie wrzucenie dwu lwów do Dunaju. Same lwy realizacją wytycznych proroka zachwycone nie były, co okazały dość stanowczo po wyjściu z wody, atakując oddział Marka Aureliusza. Ten zaś zaczął coś podejrzewać, ale osiągnięte zwycięstwo nad Markomanami spowodowało jedynie skierowanie zapytania do Pytii Delfickiej, która oznajmiła, że wróżba została błędnie zinterpretowana.

Ale dochodzenia przeciw Aleksandrowi trwały, a prowadzący je Lucjan z Samostaty o mało nie przypłacił swego zainteresowania życiem. Udało mu się jednak wykazać, na konretnym przykładzie działanie typowej wyroczni tego czasu:  otwieranie zapieczętowanych zapytań za pomocą rozgrzanych igieł, zgrabny plan wykuwania złamanych pieczęci i udzielanie niejasnych lub bezsensownych odpowiedzi na trudne pytania, połączone z lukratywnym szantażowaniem tych, których pytania były kompromitujące.

Nic to nie pomogło. Dochodzenie Lucjana uznano za satyrę na obrządki religijne, i tak po dzień dzisiejszy jest opisywane przez fachowców. Do tego przypisano Lucjanowi osobistą nienawiść do Aleksandra, ale choćby z faktu, że Lucjan był epikurejczykiem, wydaje się mocno prawdopodobnym, że swoje śledztwo przeprowadzał na osobiste zlecenie Marka Aureliusza.

Wyrocznia i świątynia jednak działała nadal, a Aleksander zmarł naturalną śmiercią w wieku 70 lat. Po śmierci Aleksandra świątynia jeszcze działała około stu lat, ale niestety nie można tego ani potwierdzić, ani temu zaprzeczyć. A to z tego powodu, że jedyną relacją o jej działalności jest sprawozdanie Lucjana z Samostaty. Zresztą zabrakło także aż tak charyzmatycznego kapłana, jak Aleksander z Abnoteichos.

I sprawa byłaby się zakończyła szczęśliwie dawno dawno temu i nikt by do niej już nigdy nie powracał. Ale nie....Ale nie ma tak łatwo. Wizerunek fałszywego bóstwa Glikona znalazł się na banknocie rumuńskim z 1994 roku.

---

tagi: antyk  wężowe plemię 

	Pioter
	20 maja 2023 12:30

10     976    5 zaloguj sie by polubić