W jednym z najstarszych mitów ludzkości, powstałym około 4 i pół tysiąca lat temu, poznajemy świat pozagrobowy starożytnych Egipcjan.

Otóż każdy zmarły Egipcjanin stawał przed sądem Ozyrysa, który w zależności od jego uczynków popełnionych za życia pozwalał mu dostać się do raju, lub skazywał na wieczne potępienie. Jednak zarówno te potępienie jak i staroegpiski raj znacznie różnią się od naszych wyobrażeń. Potępieni nie trafiali ani do piekła, ani do otchłani, ani nawet do czegoś w rodzaju Tartaru - ich los był krótki i jednoznaczny. Jeśli serce danego delikwenta było cięższe niż pióro prawdy zostało ono pożarte przez potwora zwanego Ammut, a potępieniec przestawał istnieć. Natomiast wybrańcy mieli możliwość wieść wieczne życie wraz z bogami..... pracując w pocie czoła na polach uprawnych (chyba, że mieli uszebti, czyli zastępców, którzy tę pracę za nich wykonywali).

Ozyrys w tym miejscu jawi się więc nie jako litościwy, czy nawet okrótny bóg, a jako.... łowca niewolników, dokonujący wstępnej selekcji spędzonego towaru. Dokładnie takiej samej jakiej dokonywali wachmani na rampach Auschwitz.

Jak uważają egiptolodzy mit Ozyrysa mógł powstać na kanwie prawdziwych wydarzeń. To co powyżej, czyli określenie świata pozagrobowego Egipcjan, to tylko końcówka tego mitu. Przypatrzmy się więc całości.

Ozyrys (jak twierdzi Plutarch imię to znaczy: Wielkie Oko), który jako faraon rządził Egiptem został strącony i zabity przez swego brata Setha. Jednak żona Ozyrysa, Izyda, ożywia jego ciało i ukrywa go w świecie pozdziemnym, gdzie również rodzi jego syna - Horusa. Horus zaś po osiągnięciu pełnoletności strąca stryja z tronu i sam obejmuje panowanie nad Egiptem. W zasadzie te koligacje rodzinne wśród ludzi władzy starożytnego Egiptu są trochę bardziej pogmatwane, ale to pozostawmy poza rozważaniami.

Skoro nawet naukowcy doszukują się jakiegoś cienia dawnych wydarzeń w micie o Ozyrysie, spróbujmy również ten mit zinterpretatować jako opis normalnych zdażeń.

Mamy więc zmianę władzy w Egipcie - zwykła w zasadzie rzecz. Jednak Ozyrys raczej nie został zabity i poćwiartowany przez Setha, a jedynie wygnany, lub może bardziej wysłany do świata podziemnego, czyli - podobnie jak Orfeusz i Tartar - poza granice dokładnie opisanego świata znanego wykształconemu Egipcjaninowi żyjącemu około 4,5 tys lat temu. Sądząc z opisu egipskiego raju na jakąś dużą wyspę, gdzie jego zadaniem było nadzorowanie uprawy zbóż (Sycylia, Korfu?). Co jakiś czas podsyłano mu zresztą egipskich niewolników (którzy dla rodzin już byli uznani za zmarłych) do pracy, a on miał z nich wycinąć wszystko co się tylko dało. Nie wszyscy jedak, po morskiej podróży, nadawali się do pracy, więc część z nich była zabijana natychmiast po zejściu na ląd i rzucana dzikim zwierzętom na pożarcie. Reszta mogła pracować na dobrobyt swego bóstwa.

I tak sobie ten system funcjonował przez co najmniej 20 lat (okres dojścia Horusa do dorosłości), jednak pomimo tego, że w końcu Horus (z pomocą innych bogów) pokonał Setha, nie przywrócono Ozyrysa na egipski tron. Nie wiadomo jednak czy stało się tak dlatego, że Ozyrys w międzyczasie rzeczywiście trafił w zaświaty, czy też nowy władca Egiptu postanowił nadal wysyłać niewolników do pracy na wyspiarskich polach i ściągać z powrotem zboże.

W zasadzie niby dziwne przesłanie mitu o życiu pozagrobowym - żyj dobrze, a w raju będziesz mógł pracować dla swojego boga. Jeśli jednak przyjmniemy, że mit ten ma realne podstawy, przesłanie stanie się zrozumiałe. I tylko obraz starożytnego Epitu pierwszych dynastii będzie wyglądał dla nas podobnie jak Archipelag Gułag.

---

tagi: egipt  mit  raj 

	Pioter
	14 marca 2022 08:15

5     1754    16 zaloguj sie by polubić