Na brytyjskich monetach wybijanych dla jednej z kolonii położonej na Złotym Wybrzeżu znajdujemy napis Wolny handel z Afryką [gwarantowany] aktem parlamentu z 1750 roku.

Jak wyglądał ten europejski wolny handel na Złotym Wybrzeżu?

Tereny dzisiejszej Ghany z powodu ogromnych zasobów (35% całego światowego wydobycia złota w XVIII w) łatwo dostępnego złota zostało już w XVII wieku podzielone pomiędzy Prusy, Anglię, Danię, Portugalię, Szwecję i Holandię.

I tak, np pierwsi Portugalczycy, którzy opanowali te tereny już w 1482 roku musieli ustąpić Holendrom w 1642.

W imieniu Holendrów terenem tym zarządzała Geoctroyeerde Westindische Compagnie , której głównym zajęciem był handel niewolnikami. W końcu w 1872 roku Holandia odsprzedała swoje kolonie na Złotym Wybrzeżu Wielkiej Brytanii.

Szwedzi do obsługi handlu ze Złotym Wybrzeżem powołali w 1649 roku Svenska Afrikanska Kompaniet czyli Kompanię Szwedzko - Afrykańską (z inicjatywy holenderskiego kupca Louisa De Geera), która sprowadzała ze Złotego Wybrzeża złoto i kość słoniową (a przynajmniej takie towary znalazły się na szwedzkim statku Christina aresztowanym w Plymouth w 1652 roku przez Brytyjczyków (a dokładnie 20 worków złota oraz 6500 kłów słoniowych). Ostatecznie w 1663 brytyjska Królewska Kompania Afrykańska wykupiła szwedzką kompanię, płacąc wyrównanie za straty do skarbu Szwecji.

Po usunięciu Szwedów z afrykańskiego rynku holenderscy kupcy w 1663 roku postanowili wciągnąć do gry Danię, która oddała te tereny pod zarząd powołanej w 1659 roku Vestindisk kompagni  obecnej do tego czasu wyłacznie na Karaibach i posiadającej monopol królewski na rafinację i sprzedaż cukru. Duńczycy byli jednak nie tyle zainteresowani złotem, co bardziej pozyskaniem niewolników do prac na karaibskich plantacjach. Duńskie statki kursowały z Danii z towarami na Złote Wybrzeże, gdzie za te towary kupowały niewolników, którzy byli przewożenii na Karaiby, skąd zabierano cukier, melasę i rum, który przewożono do Danii. Kompanię zlikwidowano ostatecznie 22 listopada 1776, a zarząd nad Duńskim Złotym Wybrzeżem oraz Duńskimi Indiami Zachodnimi przeszedł bezpośrednio na koronę. W 1850 roku duński rząd zdecydował się odsprzedać wszystkie swoje kolonie w Afryce Wielkiej Brytanii.

W 1682 elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm postanowił również skorzystać na handlu ze Złotym Wybrzeżem. W tym celu powołano Brandenburgisch Afrikanische-Kompagnie, która posiadała 28 statków (dla porównania Holendrzy dysponowali 16000 statkami). Kompania ta zajęłą i umocniła pas wybrzeża o długości 30 km budując na nim 3 forty. Początki pruskiego handlu w Afryce nie były jednak tak udane. Gdy marynarze jednego z okrętów wymienili beczkę rumu na wodę z krajowcami, Holendrzy uznali to za handel na swoim terytorium i skonfiskowali okręt Wappen von Brandenburg wraz z towarem. Pomimo jednak trudności sprawianych przez Holendrów i Anglików, Kompania handlowała niewolnikami, złotem, pieprzem i kością słoniową. Ciągłe ataki na kolonię, niesprzyjający klimat oraz konfiskowanie okrętów powodowały brak chętnych do pracy na terenie Afryki. W takiej sytuacji Król Fryderyk I ogłosił bankructwo Kompanii w 1711 roku, a jego następca sprzedał wszystkie afrykańskie posiadłości Holendrom za 7200 dukatów oraz 12 Murzynów.Pozostali nam jeszcze do omówienia Anglicy, prekursorzy wolnego handlu w tym rejonie. Wolny handel na terenie Złotego Wybrzeża miała wyłącznie Royal African Company utworzona w 1660 roku, handlująca przede wszystkim niewolnikami. Monopolu Kompanii strzegła brytyjska flota wojenna, która konfiskowała nawet brytyjskie okręty nie należące do Kompanii, które odważyły się naruszyć monopol RAC. Średnio rocznie Kompania przewoziła przez Atlantyk około 5000 niewolników, oznakowanych jak bydło symbolem RAC. Szacuje się, że łącznie w latach 1672-1689 Kompania sprzedała 100000 niewolników. W 1668 Kompania uzyskała monopol na dostarczanie złota do mennicy królewskiej, który był ważny do 1722 roku. W 1731 Kompania zakończyła oficjalnie handel niewolnikami, przerzucając się na handel kością słoniową i złotem. Ostatecznie RAC została rozwiązana w 1750 roku, a jej aktywa przeszły na African Company of Merchants, która ponownie zajęła się handlem niewolnikami. Dopiero parlament brytyjski wymusił w 1807 roku zakaz handlu niewolnikami, co jednak nie przeszkadzało Kompanii handlować tym towarem do końca swojego istnienia w 1821 roku. Dziś oficjalnie podaje się, że przyczyną rozwiązania spółki był handel niewolnikami. Tereny zarządzane przez Kompanię przeszły pod bezpośredni zarząd korony. Ostatecznie 6 marca 1957 roku brytyjska kolonia Złote Wybrzeże proklamowała niepodległość pod nazwą Ghana, przystępując jeszcze w tym samym roku do Brytyjskiej Wspólnoty Narodów.Brytyjskie posiadłości w Afryce - rok 1913.

---

tagi: numizmatyka 

	Pioter
	28 sierpnia 2018 10:17

2     1490    18 zaloguj sie by polubić