Zajrzyjmy dziś do Historii Franków napisanej przez biskupa Grzegorza z Tours. Jest tam bowiem ciekawy przykład przesladowań wandlaskich w Hiszpanii. Zresztą to jedyny przykład prześladowania religijnego w Hiszpanii, który został w tej kronice przedstawiony, więc choćby juz z tego tytułu powinien zostać przez nas trochę dokładniej prześwietlony.

W tym samym jednak czasie Trasamund wszczął prześladowanie chrześcijan, aby przez katusze i różne śmiertelne męczarnie zmusić całą Hiszpanię do uznania wiarołomnej nauki ariańskiej. Stąd też zdarzyło się, że pewna Bogu poświęcona dziewica bardzo zamożna, a w przedmiocie swej świeckiej godności szczycąca się senatorskim pochodzeniem, a co nad to wszystko jeszcze bardziej ważne, wyróżniająca się gorliwością w wierze katolickiej, służąc nienagannie Bogu wszechmogącemu, wstała postawiona przed koniecznością dokonania wyboru. A gdy przyprowadzono ją przed oblicze króla, on zaczął ją najpierw przymilnymi słowami nakłaniać do powtórnego przyjęcia chrztu. Gdy zaś ona tarczą wiary obroniła się przed zatrutą strzałą jego mowy, król rozkazał pozbawić ją majętności. Ona jednak w sercu swoim posiadała już rajskie skarby. Następnie rozkazał oddać ją na katusze i męczarnie, które nie dawały nadziei na ich przeżycie. Cóż dalej? Po różnych męczarniach, po konfiskacie dóbr doczesnych, gdy nie dała się skłonić do podważenia jedności, aby zaprzeć się Trójcy Świętej, wbrew jej woli zaprowadzono ją do powtórnego chrztu. A gdy siłą zmuszono ją do zanurzenia się w tej brudnej kąpieli, zawołała: „Wierzę, że Ojciec z Synem i Duchem Świętym są w jednej istocie i istnieniu" i odpowiednim namaszczeniem skaziła całą wodę, mianowicie płynem z własnego ciała. Następnie doprowadzono ją do badania sądowego, a po męczarniach na koniku, po przypalaniu ogniem i męczarniach w dybach, przez ścięcie głowy została ofiarowana Chrystusowi Panu. Potem Wandalowie przeszli morze, ponieważ Alemanowie napierali na nich aż do Tangeru, i rozprzestrzenili się po wszystkich prowincjach Afryki i Mauretanii.

Przede wszystkim biskup Grzegorz nie podaje nam imienia owej męczennicy, co jest dość ciekawe, bowiem nie była to jakaś wieśniaczka, a jak sam pisze pochodziła z rodu senatorskiego oraz pełniła jakąś wyższą funckję w klasztorze. No dobrze, powiecie, kronikarz mógł nie znać dokładnych szczegółów tamtego wydarzenia, a imię zamęczonej przez Wandalów zakonnicy rozpłynęło się w mrokach historii. No niby tak, ale... Panowanie Wandalów w Hiszpanii i czasy biskupa Grzegorza dzieli tylko sto lat. To trochę za mało, szczególnie, że chodzi o kobietę wysokiego rodu zajmującą do tego poważne stanowisko.

Po drugie - Grzegorz z Tours wraźnie pisze w tym fragmencie o Trasamudzie, jako o królu Wandalów, który skazał ową kobietę na męczarnię i śmierć, ale ten był wnukiem Genzeryka i w zasadzie zmarł 5 lat przed narodzinami naszego kronikarza. Nigdy też chyba w Hiszpanii nie przebywał. Dzisiejsi historycy ten fakt komentują go w przypisach słowami Grzegorz z Tours się pomylił i chodziło o Genzeryka. Chyba jednak wykształcony kronikarz nie pomyliłby się aż tak bardzo. Zresztą pisze nasz kronikarz dalej w swoim tekście, że po śmierci Trasamunda na tron Wandalów wstąpił Huneryk, syn Genzeryka. Czy aż tak bardzo można pomieszać listy władców panujących w sąsiednich przecież krajach? Przecież dla ówczesnych ludzi państwo Wandalów w Afryce było tak samo realne jak i dla nas Wielka Brytania i zapis w kronice biskupa Grzegorza wygląda tak, jakby ktoś w podręcznikach historii napisał, że po śmierci królowej Elżbiety II na tron Zjednoczonego Królestwa wstąpiła królowa Wiktoria.

No dobrze. Przejdźmy więc do kolejnych szczegółów. Ta nieznana nam z imienia kobieta została postawiona przed samym królem, co świadczy wybitnie o jej wysokiej pozycji, który próbował ją do czegoś przekonać - w zasadzie nie wiemy jednak do czego, ale pewnie chodziło o sprawy polityczne, bowiem najgorszą karą, jaka spotkała ową bezimienną kobietę była konfiskata majątku i wtrącenie do więzienia. Tortury na niej wykonane oraz ścięcie, zgodnie z opisem biskupa Grzegorza, miały miejsce dopiero po dokonaniu przez nią aktu profanacji sakramentu chrztu. A ponieważ zrobiła to świadomie i publicznie, to mnie osobiście taki wyrok zupełnie nie dziwi. I to niezależnie od tego czy Wandale byli wówczas wyznania ariańskiego czy katolickiego.

Kolejną sprawą jest sam akt chrztu owej kobiety. Ani arianie, ani katolicy, dla ważności życia w swojej wspólnocie nie wymagali przejścia ponownego chrztu. Takie przypadki, gdy chrztu udzielano ponownie, w zasadzie były wyjątkami. Ale jeśli przyjąć jednak, że Grzegorz z Tours się w tym przypadku akurat nie pmylił, to chodziło nie o kobietę wyznającą wiarę katolicką czy nawet którąś z ówczesnych herezji, a o albo całkowitą pogankę, oddającą cześć Jowiszowi czy innym bóstwom, albo o członkinię diaspory żydowskiej. Wyznanie wiary, które złożyła (według świadectwa nie będącego przy tym wydarzeniu biskupa Grzegorza) podczas swojego chrztu wskazuje, że została ona ochrzona w obrządku katolickim.

I teraz w zasadzie najważniejsze pytanie. Skoro Grzegorz z Tours w swojej Historii Franków tak dokładnie opisał te wydarzenie, to dlaczego akurat owa dama pozostała bezimienna? Dlaczego nikt nie zainteresował się jej szczątkami jako chrześcijańskiej męczennicy? Dlaczego nie została wyniesiona na ołtarze? Czy nie stało się tak dlatego, że takie wydarzenie wogóle nie zaistniało w naszych dziejach? I dlaczego Franków interesował tylko ten jeden przykład z całego okresu wandalskiego panowania nad Hiszpanią? Czyżby doskonale wiedzili o kogo chodziło, a nazwisko tej męczennicy zostało utajnione aby nijak nie wiązać jej z polityką Franków na zajętych przez Wandalów terytoriach?

---

tagi: hiszpania  herezja  prześladowania  frankowie  kronika  arianizm  wandalowie 

	Pioter
	3 listopada 2024 05:57

10     1022    13 zaloguj sie by polubić