Czytając opracowania dotyczące filozofii antycznej mamy praktycznie do czynienia wyłącznie z Grekami. Czasem trafi się w tym zestawieniu jakiś Frygijczyk czy Fenicjanin, ale z dzisjeszego punktu widzenia profesorów filozofii to też byli Grecy. Na siłę można jeszcze za filozofów uznać Konfucjusza, Buddę, Zoroastra czy w ostateczności nawet Echnatona i Mojżesza. A i trafia się też jeden Scyta, Anachasis, ale tylko dlatego, że większość swojego życia spędził w Atenach. A więc właściwie to raczej był Grekiem o scytyjskim pochodzeniu. I na tym właściwie koniec.

Inaczej jednak wygląda sprawa gdy weźmie się pod uwagę tekst spisany przez sekretarza naczelnego wodza Ostrogotów, a późniejszego biskupa Jordanesa. Z racji swojego stanowiska miał on bowiem dostęp do dokumentów i wiedzy rodu królewskiego Amalów.

Czas więc sięgnąć do źródeł:

W drugiej siedzibie, to znaczy w Dacji, Tracji i Mezji, ich królem był natomiast Zalmoksis, który przez większość kronikarzy został opisany jako człowiek mający wyjątkowąwiedzę na temat filozofii. Niemniej wczreśniej już mieli u siebie uczonego Zeutę, następnie Deceneusa, jako trzeciego zaś Zalmoksisa, o którym powiedziliśmy wyżej. Nie brakowało też innych, dzęki którym zdobywali wiedzę. Z tego względu Goci od zawsze górowali mądrością nad wszystkimi niemal barbarzyńcami i prawi dorównywali w niej Grekom, jak stwierdza Dion, który w jzyku greckim opisał ich dzieje i dokonania. Podaje on również, że początkowo tych, którzy wyróżniali się u nich szlachetniejszym pochodzeniem, nazywano tarabostami, później zaś pilleatami. Spośród nich wybierano zarówno królów, jak i kapłanów. [...]

Goci pozostali nietknięci również za panowania trzeciego władcy Rzymian Gajusza Tyberiusza. To było bowiem dla nich zbawienne, aby cokolwiek zleci im ich doradca Deceneus, wykonać wszelkimi sposobami i z pożytkiem dla siebie urszeczywistnić. Skoro zaś on sam zobaczył, że są gotowi słuchać go we wszystkim, a pozatym posiadają naturalne uzdolnienia, wyłożył im nielam całą filozofię, w które jsam był ekspertem. ucząc ich etyki, okiełznał ich barbarzyńskie przyzwyczajenia, przekazując im wiedzę z zakresu fizyki, sprawił, że zaczęli żyć zgodnie z naturą podług własnych praw, które zostały spisane i przetrwały do naszych czasów pod nazwą belagines, zapoznając ich z logiką, uczynił z nich dalece bieglejszych od innych ludów w sztuce wnioskowania, wyjaśniając im nauki praktyczne, przkonał ich do dobrych czynów, a ukazując im nauki teoretyczne, zapoznał ich z obserwacją ruchu ciał niebieskich przez dwanaście znaków ziodiaku i z całą resztą atronomii. Mianowicie pouczył ich o tym, w jaki sposób tarcza księżycowa rośnie i maleje, uzysłowił im jak dalece ognista kula słoneczna przewyższa rozmiarami krąg ziemski, jak również wskazał, pod jakimi nazwami bądź w których znakach zodiaku na nieboskłonie trzysta czterdzieści sześć gwiazd, przybliżając się bądź oddalając w jedną lub drugą stronę, mknie ze wschodu na zachód. Jakaż to musiała być przyjemność, pytam, że najwaleczniejsi ludzie w nielicznych chwilach wytchnienia od zmagań wojennych zaprawiali się w naukach filozoficznych? Musiałbyś zobaczyć, jak jeden bada położenie nieba, inny docieka właściwości ziół i krzewów, ten obserwuje pozytywny i negatywny wpływ księżyca, a tamten zachowanie słońca i przyczyny, dla których gwiazdy śpieszce na wschód, porwane obrotem niebios są zwracane na zachód, a gdy już poznają odpowiedź, ogarnia ich spokój. Goci, którym Deceneus przekazywał swoją wiedzę w tych i wielu innych dziedzinach, podziwiali go do tego stopnia, że jego poleceń słuchali zarówno zwykli ludzie, jak i królowie. Wybrał więc sposród nich mężów oznaczających się wóczas najlepszym pochodzeniem i największą przezornością, wyuczył ich teologii i nakłonił do oddawania czci pewnym bóstwom i świętym miejscom. Nadał im też imiępilleatów (czapkowych), jak sądzę z tego powodu, że w trakcie składania ofiar na głowach nosili tiary, które inaczej nazywamy pilli. Resztę ludu poleciłwówczas nazwać kapillatami (długowłosymi), Goci traktowali te miano z dużym szacunkiem i do dziś wspominają o nim w swoich pieśniach.

Po śmieci Deceneusa z podobną czcią odnosili się do Komosikusa, który odznaczał się nie mniejszymi uzdolnieniami. I tak, kierując się jego doświadczeniem, uczynili go nie tylko królem, ale też najwyższym kapłanem, on zaś rozsądzał plemiona z najwyższą sprawiedliwością. Gdy i on odszedł z tego świata władzę nad Gotami objął król Koryllus, który w Dacji panował nad swoim ludem przez czterdzieści lat.

W tym krótkim fragmencie Getiki widzimy więc, że historia filozofii powinna zostać napisana od nowa. Owszem, podniosą się głosy, że nie znamy żadnych ich koncepcji filozoficznych - Deceneus bowiem nic takiego nie spisał. Założył jednak wśród Gotów coś w rodzaju gimazjonu czy też akademii, gdzie gockie elity mogły otrzymać wykształcenie nie ustepujące w niczym wykształceniu elit rzymskich.

---

tagi: filozofia  antyk  scytowie  goci 

	Pioter
	2 stycznia 2024 06:03

8     1229    12 zaloguj sie by polubić