Uchylę trochę rąbka tajemnicy i zdradzę jeden niewielki fragment książki Jana Nepomucena Sadowskiego "Drogi handlowe greckie i rzymskie ...". Ten fragment akurat opisuje jeden z możliwych wariantów szlaku bursztynowego idący po zachodniej stronie Wisły. Ten opis szlaku wynika akurat tylko z zestawienia informacji Pliniusza oraz warunków fizjogeograficznych tych terenów. W dalszej częśći pracy jest on jednak potwierdzony zarówno rozszyfrowaną mapą Ptolemeusza, jak i wykopaliskami archeologicznymi:

Kupiec‎ ‎idący‎ ‎od‎ ‎Moraw,‎ ‎znajdował‎ ‎suchą drogę‎ ‎wzdłuż‎ ‎wschodniej‎ ‎granicy‎ ‎Śląska,‎ ‎po której‎ ‎obchodził‎ ‎wszystkie‎ ‎źródła‎ ‎dopływów górnej‎ ‎Odry,‎ ‎obchodził‎ ‎następnie‎ ‎źródła‎ ‎Baryczy‎ ‎pasem‎ ‎pól,‎ ‎na‎ ‎których‎ ‎dziś‎ ‎leżą‎ ‎Kępno, Ostrów‎ ‎i‎ ‎Odolanów,‎‎ a‎ stąd‎ ‎albo‎ ‎zwracał‎ ‎się na‎ ‎suchy‎ ‎przesmyk‎ ‎w‎ ‎bagnach‎ ‎obrzańskich‎ ‎pod Gostyniem,‎ ‎albo‎ ‎też‎ ‎obchodził‎ ‎jej‎ ‎źródła‎ ‎od strony‎ ‎Pleszewa‎‎ i‎ ‎jak‎ ‎wędrowiec‎ ‎z‎ ‎Czech‎ ‎przybywający,‎ ‎stawał‎ ‎znowu‎ ‎w‎ ‎Szremie‎ ‎nad‎ ‎Wartą.‎ ‎—‎ ‎Jeśli‎ ‎mu,‎ ‎z‎ ‎jakichkolwiek‎ ‎względów‎ ‎wypadło‎ ‎wstąpić‎ ‎na‎ ‎porzecze‎ ‎Odry‎ ‎od‎ ‎strony jeszcze‎ ‎bardziej‎ ‎wschodniej,‎ ‎to‎ ‎zachodził‎ ‎za Prosnę‎ ‎i‎ ‎przez‎ ‎Kalisz‎ ‎szedł‎ ‎nad‎ ‎Wartę‎ ‎do‎ ‎Koni‎na‎ ‎albo‎ ‎do‎ ‎Koła.

Gość‎ ‎nadchodzący‎ ‎od‎ ‎zachodu,‎ ‎przebywał Odrę‎ ‎w‎ ‎Krośnie,‎ ‎Obrę‎ ‎w‎ ‎Babimoście,‎ ‎a‎ ‎stąd już‎ ‎mu‎ ‎suchym‎ ‎krajem‎ ‎stała‎ ‎droga‎ ‎otworem do‎ ‎wszystkich‎ ‎przepraw‎ ‎warciańskich. Otóż‎ ‎i‎ ‎wszystkie‎ ‎drogi,‎ ‎jakimi‎ ‎z‎ ‎najróżniejszych‎ ‎stron‎ ‎zbierać‎ ‎się‎ ‎mogli‎ ‎wędrowni kupcy‎ ‎nad‎ ‎Wartą.

Kto‎ ‎z‎ ‎nad‎ ‎Warty‎ ‎chciał‎ ‎się‎ ‎udać‎ ‎ku‎ ‎północnej‎ ‎stronie,‎ ‎musiał‎ ‎sobie‎ ‎obrać‎ ‎jedną z‎ ‎dwóch jedynych‎ ‎bram,‎ ‎jakie‎ ‎się‎ ‎na‎ ‎pasie‎ ‎bagien‎ ‎Noteckich‎ ‎otwierały,‎ ‎—‎ ‎albo‎ ‎‎przez‎ ‎brody‎ ‎na załamie‎ ‎Noteci‎ ‎między‎ ‎Ujściem‎ ‎a‎ ‎Czarnkowem, ‎albo‎ ‎przez‎ ‎okolicę‎ ‎ujścia‎ ‎Brdy,‎ ‎gdzie‎ ‎za‎ ‎pomorskich‎ ‎czasów‎ ‎stał‎ ‎Wyszogród.‎ ‎Przez‎ ‎bramę Zantoka‎ ‎chodziło‎ ‎się‎ ‎tylko‎ ‎ku‎ ‎Szczecinowi.

Ku‎ ‎brodom‎ ‎Czarnkowskim‎ ‎trzeba‎ ‎było‎ ‎iść:

1)‎ ‎od‎ ‎Babimostu‎ ‎przez‎ ‎Obrzycko‎ ‎nad‎ ‎Wartą;

2)‎ ‎od‎ ‎Szremu‎ ‎wypadało‎ ‎iść,‎ ‎albo: ‎kołem‎ ‎po‎ ‎dziale‎ ‎wód‎ ‎między‎ ‎Notecią‎ ‎a‎ ‎Wartą,‎ ‎przebywając‎ ‎Wełnę‎ ‎w‎ ‎miejscu,‎ ‎gdzie dziś‎ ‎leży‎ ‎Węgrowiec,‎ ‎albo ‎nie‎ ‎lękając‎ ‎się‎ ‎ponownych‎ ‎przepraw‎ ‎przez Wartę,‎ ‎a‎ ‎skracając‎ ‎sobie‎ ‎drogę,‎ ‎udać‎ ‎się przez‎ ‎dzisiejsze‎ ‎miasta‎ ‎ i‎ ‎osady:‎ ‎Bnin, ‎Kurnik,‎ ‎Owińsk, ‎przewóz‎ ‎pod‎ ‎Promnicami do‎ ‎przeprawy‎ ‎pod‎ ‎Obornikami‎ ‎(przez‎ ‎co się‎ ‎omijało‎ ‎bagna‎ ‎dolnej‎ ‎Wełny),‎ ‎a‎ ‎stąd już‎ ‎suchym‎ ‎lądem‎ ‎prosto‎ ‎do‎ ‎brodów‎ ‎Czarnkowskich.

Ku‎ ‎bramie‎ ‎Wyszogrodzkiej‎ ‎prowadziła:

1)‎ ‎ze‎ ‎Szremu‎ ‎droga‎ ‎przez‎ ‎okolicę‎ ‎Gniezna, przesmyk‎ ‎na‎ ‎Gąsawce‎ ‎pod‎ ‎dzisiejszym‎ ‎Żninem,‎ ‎drugi‎ ‎przesmyk‎ ‎wśród‎ ‎bagien‎ ‎tejże
rzeki‎ ‎pod‎ ‎dzisiejszym‎ ‎Szubinem,‎ ‎przesmyk przez‎ ‎Noteć‎ ‎pod‎ ‎Turem,‎ ‎a‎ ‎stąd‎ ‎już‎ ‎suchą nogą‎ ‎do‎ ‎przewozu‎ ‎Bydgoszczy.

2)‎ ‎Od‎ ‎Kalisza‎ ‎przez‎ ‎Konin,‎ ‎Kleczew,‎ ‎Mogilno‎ ‎do‎ ‎tych‎ ‎samych‎ ‎przesmyków‎ ‎na‎ ‎Gąsawce‎ ‎i‎ ‎Noteci,‎ ‎albo‎ ‎też‎ ‎na‎ ‎Koło,‎ ‎obchodząc‎ ‎pod‎ ‎Włocławkiem‎ ‎wszystkie‎ ‎bagna Goplenicy,‎ ‎Ślesina,‎ ‎Gopła‎‎ i‎ ‎Bachorzy,‎ ‎skąd przez‎ ‎suche‎ ‎obszary‎ ‎późniejszego‎ ‎Gniewkowa‎ ‎prowadziła‎ ‎zupełnie‎ ‎bez zawad‎ ‎droga do‎ ‎przewozu‎ ‎pod‎ ‎Bydgoszczą.

Tymi‎ ‎tylko‎ ‎drogami‎ ‎zbierać‎ ‎się‎ ‎mogli‎ ‎wędrowcy‎ ‎różnych‎ ‎stron‎ ‎na‎ ‎pasie‎ ‎bagien‎ ‎Noteckich,‎ ‎—‎ ‎a‎ ‎to‎ ‎tylko‎ ‎w‎ ‎dwóch‎ ‎punktach:
u‎ ‎brodów‎ ‎Czarnkowa‎ ‎i‎ ‎u‎ ‎przewozu‎ ‎Bydgoskiego, Idąc‎ ‎od‎ ‎brodów‎ ‎Czarnkowskich‎ ‎ku‎ ‎ujściom Wisły,‎ ‎krajem‎‎ w‎ ‎znacznej‎ ‎części‎ ‎pustym‎ ‎i‎ ‎bezludnym,‎ ‎najwygodniej‎ ‎było‎ ‎udać‎ ‎się‎ ‎nad‎ ‎Łobzonkę,‎ ‎iść‎ ‎za‎ ‎wskazówką‎ ‎jej‎ ‎biegu‎ ‎w‎ ‎górę ku‎ ‎północy‎ ‎skrajem‎ ‎puszczy‎ ‎tak‎ ‎długo,‎ ‎aż‎ ‎się, wyszedłszy‎ ‎z‎ ‎niej,‎ ‎stanęło‎ ‎na‎ ‎przesmyku‎ ‎między‎ ‎błotnistym‎ ‎pojezierzem‎ ‎z‎ ‎jednej,‎ ‎a‎ ‎puszczą z‎ ‎drugiej‎ ‎strony.‎ ‎Szlak‎ ‎ten‎ ‎wiódł‎ ‎już‎ ‎prosto do‎ ‎ujść‎ ‎Wisły.‎‎ W‎ ‎zakreślonym‎ ‎tu‎ ‎kierunku, prowadziła‎ ‎też‎ ‎najstarsza‎ ‎droga‎ ‎Gdańska za‎ ‎czasów‎ ‎historycznych‎ ‎przez‎ ‎Łobżenicę, Więcborg,‎ ‎Tucholę,‎ ‎Czersk‎ ‎i‎ ‎Starogród.‎ ‎—‎ ‎Od bramy‎ ‎wyszogrodzkiej,‎ ‎można‎ ‎się‎ ‎było‎ ‎albo udać‎ ‎ku‎ ‎tej‎ ‎samej‎ ‎drodze‎ ‎wzdłuż‎ ‎brzegów Sempólny,‎ ‎(i‎ ‎to‎ ‎pewno‎ ‎była‎ ‎najdawniejsza droga),‎ ‎albo‎ ‎przedrzeć‎ ‎się‎ ‎przez‎ ‎bezludną‎ ‎puszczę‎ ‎tucholską.‎ ‎Zdaje‎ ‎się,‎ ‎że‎ ‎już‎ ‎od‎ ‎bardzo dawnych‎ ‎czasów‎‎ ‎powstała‎ ‎wśród‎ ‎puszczy‎ ‎osada Osie,‎ ‎przez‎ ‎którą‎ ‎w‎ ‎późniejszych‎ ‎czasach‎ ‎prowadziła‎ ‎droga‎ ‎do‎ ‎Gdańska.

Przypominam, że książka Sadowskiego jest do kupienia na allegro, w księgarnii Klinika Języka oraz w księgarnii Foto-Mag

---

tagi: handel  rzym  grecja  fenicja  antyk  sadowski  szlak bursztynowy 

	Pioter
	24 lipca 2024 14:38

12     984    8 zaloguj sie by polubić