Około 890 roku niejaki Wulfstan, kupiec angielski, wybrał się z duńskiego Hadeby do pruskiego miasta Truso. Jego relację z podróży spisał Alfred Wielki, uzupełniając pracę Orozjusza Historia przeciw poganom, o opisy ludów mieszkających na północy Europy. Dziś omówimy sobie (z próżnej ciekawości w zasadzie) opis przedstawiony przez Wulfstana.

Wulfstan opowiadał, że jechał z Haede, że przybył do Truso w siedem dni i nocy, że okręt szedł przez całą drogę pod żaglami. Słowiańszczyznę miał po prawej ręce, po lewej zaś Langland, Laeland, Falster i Skonie. Cała ta ziemia należała do Danii. Następnie mieliśmy po lewej stronie ziemię Burgundów; a ta posiada własnego króla. Dalej mieliśmy za ziemią Burgundów takie ziemie, jak się one idąc z lewej kolejno nazywają: Blekinge, Meore, Oland i Gotland, cała ta ziemia należy do Sweów. A Słowiańszczyznę mieliśmy aż do ujścia Wisły przez cały czas po prawej stronie. Wisła ta jest wielką rzeką i przez to dzieli Witland i kraj Słowian. A Witland należy do Estów. A taż Wisła wypływa z ziemi Słowian i spływa do Zalewu Estyjskiego, a ten Zalew Estyjski jest co najmniej piętnaście mil szeroki. Od wschodu spływa tutaj do Zalewu Estyjskiego rzeka Ilfing — z tego jeziora, nad którego brzegiem stoi Truso. I schodzą się tutaj w Zalewie Estyjskim od wschodu rzeka Ilfing z kraju Estów i od południa Wisła z kraju Słowian. Tutaj zaś Wisła zabiera rzece Ilfing jej nazwę i spływa z tego zalewu do morza w kierunku północno-zachodnim [lub: na zachodzie i na północy. I dlatego nazywa się to Wisłoujściem. Kraj Estów jest bardzo duży i jest tam dużo miast, a w każdym mieście jest król. A jest tam bardzo dużo miodu i rybitwy. A król i najmożniejsi piją kobyle mleko, ubodzy zaś i niewolni piją miód. Jest tam między nimi dużo wojen. A u Estów nie warzy się żadnego piwa, lecz miodu jest tam dużo. Estowie mają taki zwyczaj: gdy umrze tam jakiś człowiek, niespalony leży on w swym domu u rodziny i przyjaciół jeden miesiąc lub niekiedy dwa; królowie zaś i inni wysoko postawieni ludzie o tyle dłużej, ile więcej mają bogactw; niekiedy przez pół roku nie są oni spaleni i leżą na wierzchu w swoich domach. A przez cały ten czas, kiedy nieboszczyk jest w domu, piją tam i bawią się aż do dnia, w którym go spalą. A w tym dniu, w którym mają go zanieść na stos, jego pozostałe jeszcze po pijatykach i zabawach ruchomości dzielą na pięć lub sześć działów, niekiedy na więcej, w zależności od tego, ile tych ruchomości jest. Wszystko to rozkładają na przestrzeni jednej mili; najlepszą część najdalej od domu, potem drugą, potem trzecią aż to wszystko jest rozłożone na przestrzeni owej mili; a najmniejsza część winna się znajdować najbliżej domu, w którym leży nieboszczyk. Potem zbierają się wszyscy ludzie, co mają najlepsze konie w tej ziemi o pięć lub sześć mil z dala od ruchomości. Potem wszyscy oni pędzą do owych ruchomości, a jeździec, który ma dobrego konia przyjeżdża do pierwszego i najlepszego działu; i tak jeden za drugim, aż wszystko zostanie zabrane. A najmniejszy dział dostaje się temu, który musiał pojechać po swą część najbliżej domu. Potem każdy jedzie z tymi ruchomościami i może je w całości zatrzymać. I dlatego dobre konie są tutaj niezmiernie drogie. A gdy ruchomości jego są w całości rozdane, wtedy wynoszą go i spalają razem z bronią i szatami. Cały zaś jego majątek przeważnie ulega roztrwonieniu wskutek długiego przetrzymywania nieboszczyka w domu i przez rozkładanie na drodze ruchomości, które potem obcy zabierają w wyścigach. A jest u Estów zwyczaj, że każdy człowiek, obojętnie jakiego jest stanu, zostaje spalony. Jeżeli zaś znajdzie się jakiś członek nie spalony, wtedy muszą o to zanosić wielkie przebłagania. A Estowie posiadają taką umiejętność, że potrafią wytwarzać zimno. I dlatego nieboszczyk leży tam tak długo i nie rozkłada się, ponieważ działają na niego zimnem. A jeżeli postawi się dwa naczynia pełne piwa lub wody, potrafią oba zamrozić obojętnie czy jest lato, czy zima.

Tłumaczenie dokonane przez Gerarda Labudę nie jest najszczęśliwsze, ponieważ idąc za późniejszymi saskimi kronikami nazwał on Wenedów Słowianami (co nawet zauważa wikipedia), ale mamy tu wystarczająco dużo informacji, aby zająć się analizą tego średniowiecznego tekstu.

Może więc z nudów zajmijmy się nim w takich zakresach, po których jeszcze nikt się z historyków nie poruszał. Bo o tajemniczej technologii wytwarzania zimna, czy umiejscowienia samego miasta Truso pisali już chyba wszyscy.

No więc pierwsze, co rzuca się w oczy, to opis obyczajów pogrzebowych Estów. A dokładniej dziedziczenia majątku ruchomego zmarłego. Jak widzimy w czasie uroczystości pogrzebowych miały miejsce wyścigi konne, a nagrodami w tych wyścigach był właśnie majątek zmarłego. Takie obyczaje kojarzą się nam raczej z ludami stepu, np Scytami czy Mongołami, a nie z osiadłymi od tysiącleci nad Bałtykiem Estami. Czyżby więc szlachta Estów to był lud Wielkiego Stepu? Jak w przypadku Madziarów czy Bułgarów? Takie wrażenie można także odnieść czytając informację o tym, że szlachta Estów uwielbia kumys, a lud pije sycony miód, natomiast wogóle nie znają tam warzenia piwa.

Rodzi się więc pewne pytanie, którego jakoś chyba nikt nie zadał. Kiedy Scytowie podbili Estów? Bo pewnie byli to oni, a z tego co wiemy Scytowie wycofali się na Wielki Step oraz na północ w czasach wojen z Persami za panowania Dariusza (którzy później ustawili swoje twierdze na Prypeci ok 521 r pne). Czy miało to miejsce właśnie wtedy, czy może do takiej inwazji doszło wcześniej lub później?

Druga sprawa, którą chyba celowo zafałszował Gerard Labuda w swoim tłumaczeniu, to informacja o Słowianiach, która ma nam przykryć podaną wprost przez Wulfstana informację o mieszkających tam Burgundach, posiadających własnego króla. Na pewno nie był to Ludwik Ślepy z dynastii Bosonidów, ani Rudolf I z Welfów. Ten pierwszy miał wówczas tylko 10 lat i jeszcze 10 lat musiał czekać do koronacji cesarskiej. Ponieważ jednak Wulfstan nie podał nam imienia tego władcy nadbałtyckich Burgundów, musimy sięgnąć do naszych kronik. W tym miejscu akurat pasowałby niejaki Siemowit, syn Piasta i Rzepichy. O którym jednak nic zupełnie nie wiadomo. Przynajmniej tak mówią uczone głowy z odpowiednimi certyfikatami.

Jeśli jeszcze coś Państwo widzicie w tej krótkiej relacji Wulfstana, to napiszcie. Bo jak widać naszą historię trzeba składać z takich bardzo drobnych okruchów złotego piasku.

---

tagi: anglia  kronika  wandalowie  burgundowie  wenedowie  wulfstan  estowie  trusa 

	Pioter
	16 listopada 2024 12:02

25     1383    14 zaloguj sie by polubić