Najpierw dam pewien cytat z roku 1896 roku:

Gdybyśmy‎ ‎Greków‎ ‎starożytnych‎ ‎chcieli‎ ‎sądzić według‎ ‎współczesnych‎ ‎nam‎ ‎pojęć,‎ ‎żadnego wiernego‎ ‎tłumaczenia‎ ‎starożytnych‎ ‎tekstów‎ ‎nie możnaby‎ ‎dać‎ ‎do‎ ‎rąk‎ ‎uczniom‎ ‎naszych‎ ‎szkół‎ ‎średnich.‎ ‎Gdvby‎ ‎p.‎ ‎Mounet-Sully‎ ‎grał‎ ‎swoją‎ ‎rolę Edypa‎ ‎bez‎ ‎skróceń,‎ ‎policya‎ ‎nie‎ ‎dopuściłaby‎ ‎do przedstawienia.‎ ‎Gdyby‎ ‎p.‎ ‎Leconte‎ ‎de‎ ‎Lisie‎ ‎nie poświęcił‎ ‎z‎ ‎przezorności‎ ‎wiele‎ ‎ustępów‎ ‎w‎ ‎swych tłómaczeniach‎ ‎z‎ ‎dzieł‎ ‎Teokryta,‎ ‎książkę‎ ‎jego‎ ‎skonfiskowanoby‎ ‎w‎ ‎dniu‎ ‎jej‎ ‎wydania.‎ ‎Zdaje‎ ‎nam‎ ‎się, że‎ ‎Arystofanes‎ ‎należy‎ ‎do‎ ‎wyjątków?‎ ‎Mamy‎ ‎przecie‎ ‎ważne‎ ‎fragmenty‎ ‎z‎ ‎tysiąca‎ ‎czterechset‎ ‎czterdziestu‎ ‎komedji,‎ ‎napisanych‎ ‎przez‎ ‎tyluż‎ ‎autorów, innych‎ ‎poetów‎ ‎greckich,‎ ‎jak‎ ‎Alexis,‎ ‎Filotar,‎ ‎Strat‎tis,‎ ‎Eubot,‎ ‎Cratinos,‎ ‎po‎ ‎których‎ ‎zostały‎ ‎się‎ ‎cudowne‎ ‎strofy‎ ‎i‎ ‎dotąd‎ ‎nikt‎ ‎nie‎ ‎odważył‎ ‎się‎ ‎ich‎ ‎przetłumaczyć.
Dla‎ ‎obrony‎ ‎obyczajów‎ ‎greckich‎ ‎cytuje‎ ‎się‎ ‎zazwyczaj‎ ‎wskazania‎ ‎i‎ ‎nauki‎ ‎głoszone‎ ‎przez‎ ‎kilku filozofów,‎ ‎którzy‎ ‎ganili‎ ‎rozkosze‎ ‎płciowe.‎ ‎Jest w‎ ‎tem‎ ‎nieporozumienie.‎ ‎Rzadcy‎ ‎ci‎ ‎moraliści‎ ‎odradzali‎ ‎nadużyć‎ ‎zmysłowych‎ ‎w‎ ‎każdym‎ ‎kierunku i‎ ‎nie‎ ‎robili‎ ‎różnicy‎ ‎między‎ ‎rozpustą‎ ‎przy‎ ‎stole a‎ ‎nadużyciami‎ ‎w‎ ‎łóżku,‎ ‎len,‎ ‎kto‎ ‎w‎ ‎dzisiejszym Paryżu‎ ‎zamawia‎ ‎dla‎ ‎siebie‎ ‎samego‎ ‎w‎ ‎restauracji obiad‎ ‎za‎ ‎sześć‎ ‎luidorów,‎ ‎byłby‎ ‎przez‎ ‎nich‎ ‎równie surowo‎ ‎osądzony‎ ‎jak‎ ‎ten,‎ ‎kto‎ ‎na‎ ‎środku‎ ‎ulicy pozwoliłby‎ ‎sobie‎ ‎na‎ ‎zbyt‎ ‎poufałe‎ ‎rendez-vous,‎ ‎za które‎ ‎grozi‎ ‎dziś‎ ‎conajmniej‎ ‎jednoroczne‎ ‎więzienie.
Ponadto‎ ‎ci‎ ‎surowi‎ ‎filozofowie‎ ‎uważani‎ ‎byli‎ ‎przez ogół‎ ‎starożytnych‎ ‎za‎ ‎chorych‎ ‎i‎ ‎niebezpiecznych szaleńców,‎ ‎z‎ ‎których‎ ‎szydzono‎ ‎na‎ ‎wszystkich‎ ‎sce
nach;‎ ‎okładano‎ ‎ich‎ ‎kijami‎ ‎na‎ ‎ulicy,‎ ‎tyrani‎ ‎brali ich‎ ‎nieraz‎ ‎na‎ ‎swe‎ ‎dwory‎ ‎w‎ ‎roli‎ ‎błaznów‎ ‎nadwornych,‎ ‎a‎ ‎wolni‎ ‎obywatele‎ ‎skazywali‎ ‎ich‎ ‎na‎ ‎wygna
nie‎ ‎a‎ ‎nawet‎ ‎na‎ ‎śmierć.
Współcześni‎ ‎więc‎ ‎wychowawcy‎ ‎od‎ ‎czasów‎ ‎Renesansu‎ ‎aż‎ ‎po‎ ‎dziś‎ ‎dzień‎ ‎przedstawiali‎ ‎moralność starożytną‎ ‎jako‎ ‎wzór‎ ‎swych‎ ‎wątpliwej‎ ‎wartości
cnót‎ ‎i‎ ‎postępowanie‎ ‎to‎ ‎było‎ ‎świadomem‎ ‎oszustwem.‎ ‎Jeżeli‎ ‎ta‎ ‎moralność‎ ‎była‎ ‎istotnie‎ ‎wielka, jeżeli‎ ‎zasługuje‎ ‎istotnie‎ ‎na‎ ‎naśladowanie‎ ‎i‎ ‎słucha
nie‎ ‎jej,‎ ‎to‎ ‎właśnie‎ ‎dlatego,‎ ‎że‎ ‎żadna‎ ‎inna‎ ‎nie umiała‎ ‎lepiej‎ ‎odróżnić‎ ‎prawdy‎ ‎od‎ ‎fałszu‎ ‎zgodnie z‎ ‎kryterjum,‎ ‎którem‎ ‎wtedy‎ ‎było‎ ‎piękno;‎ ‎że‎ ‎głosiła‎ ‎prawo‎ ‎każdego‎ ‎człowieka‎ ‎do‎ ‎szukania‎ ‎swego szczęścia‎ ‎indywidualnego‎ ‎w‎ ‎granicach‎ ‎zakreślonych przez‎ ‎to‎ ‎samo‎ ‎prawo‎ ‎dla‎ ‎drugich,‎ ‎że‎ ‎niema‎ ‎nic piękniejszego‎ ‎nad‎ ‎miłość‎ ‎fizyczną‎ ‎oraz‎ ‎piękno ludzkiego‎ ‎ciała.

To fragment wstępu Petera Louys do swojej książki pod tytułem Afrodyta. Książki, która przedstawia nam tę grecką boginię taką, jaka ona była naprawdę - czyli jak mówi sam autor: Postać‎ ‎kobieca,‎ ‎która‎ ‎zajmuje‎ ‎pierwsze‎ ‎miejsce w‎ ‎niniejszej‎ ‎powieści,‎ ‎jest‎ ‎starożytną‎ ‎kurtyzaną.

Owszem, książka ta nie jest dziełem dobrym do zgłębiania wiedzy o Antyku, bo Pierre Felix Louis (tak brzmiało prawdziwe nazwisko autora powieści) był w swoich czasach kimś w rodzaju Hugha Hefnera i zajmował się deprawacją społeczeństwa francuskiego. Wybrał on jednak do tego celu właśnie grecki antyk, a nawet zabrał się za podrabianie wierszy Safony.

Zwróćmy jednak uwagę na coś innego o czym pisze Pierre Louys. Na fakt, że tłumaczenie każdego dokumentu dotyczącego antyku na języki współczesne obarczone było bardzo wielkim cenzurowaniem tekstów przez samych tłumaczy i wydawców. To akurat końcówka XIX wieku i czasy jemu współczesne. Ale jak sam wspomina, a jakieś studia musiał przecież w tym zakresie przeprowadzić, grecki antyk (bo ci Latynowie z jego badań to akurat nie Rzymianie, a mieszkańcy Wielkiej Grecji) był wykorzystywany do deprawacji społeczeństw Europy już od czasów renesansu.

Samo więc pojęcie antyczne było używane przez stulecia jako groźna broń. I niezwykle trudno dziś jest przwrócić właściwe rozumienie pojęć, antyczne bowiem nie oznacza ani dobre ani cnotliwe ani nawet idealne. Oznacza tylko dawne i zupełnie nic więcej. Do tego te dawne, które za jakichś powodów przeminęło zastąpione przez chrześcijaństwo, bo wszystko co było dobre w czasach wcześniejszych zostało przecież przez Kościół przejęte i wykorzystane we właściwym celu.

---

tagi: deprawacja  dokumenty  antyk  tłumacze 

	Pioter
	4 lipca 2024 06:52

13     992    8 zaloguj sie by polubić