Gaja, jakoś przeoczona przez Olimpijczyków w trakcie Gigantomachii zwróciła się o pomoc do Tartara.

I tu mamy pewien problem. Jako Tartar w mitologii greckiej ukazywana jest cała kraina, którą władał Hades, sprzymierzony z Zeusem. Kim więc mógł być ten Tartar, który tu jest określony jako osoba? Bo nie wierzę, że Grekom zabrakło już słów na określenie nieznanego - wymyślili w końcu Sturękich i Cyklopów, ale może to wyjaśni nam się za chwilę.

Otóż ten cały Tartar zdecydował się pomóc Gaji i podarował jej dwa, zapłodnione przez siebie jajka. Gaja powróciła do domu i zakopała jajka w jednej z jaskiń w Cylicji, skąd po jakimś czasie wyszedły na świat Tyfon oraz Echidna.

Niemieccy współcześni badacze mitów zauważają, że słowo Tyfon brzmieniowo jest bardzo bliskie chińskiemu 颱風 (odczytywane tai feng), które oznacza dziś tajfun. Czy więc Tartar był ówczesnym władcom Chin i właśnie tam należałoby szukać najciemniejszych i najgłębszych zakamarków Tartarum, gdzie nie sięga nawet władza Hadesa? Wiele wskazuje na to, że tak.

Tyfon bowiem do pięknych nie należał. Viky opisuje go tak: Tyfon był pół człowiekiem, pół zwierzęciem, wzrostem i siłą przerastał wszystkich. Był większy od największych gór, głową zahaczał o gwiazdy. Kiedy wyciągał ręce, jedną sięgał krańców wschodnich świata, a drugą zachodnich. Zamiast palców miał sto smoczych łbów. Od pasa w dół miał kłębowisko żmij, a u ramion skrzydła. Oczy jego miotały płomienie.W innych wersjach mitu Tyfon był latającym stugłowym smokiem.

Jak powinniśmy to próbować zinterpretować?

Chyba tylko tak, że Gaja jako punkt zborny nowych armii wyznaczyła Cylicję i poprosiła o pomoc w walce z Olimpijczykami władcę Chin. Ten zdecywował się na wysłanie swoich wojsk. Jaką drogą? Drogę lądową blokował przecież Hades oraz Scytowie. Przemarszu wielskiej armii przez sojusznice względem Hellady tereny nie dałoby się ukryć. Pozostała więc droga morska, z lądowaniem w Zatoce Perskiej i przemardszem do Cylicji.

Gdy tylko armia doratła na miejsce, rozpoczęto atak na Helladę. Cała wojna opisana jest w Viky następująco: Gdy zaatakował Niebo, wszyscy bogowie rzucili się w panice do ucieczki. Uciekali aż do Egiptu i tam ukryli się na pustyni, a niektórzy przemienili się w zwierzęta, by nie dać się rozpoznać. Apollo zamienił się w kanię, Hermes w ibisa, Ares w rybę, Dionizos w kozła, Hefajstos w byka. Tylko Zeus pozostał w swojej postaci i rozpoczął walkę z potworem. Najpierw z daleka Zeus ciskał w niego błyskawicami, a gdy doszło do walki wręcz, przewrócił go z pomocą swojego stalowego sierpa. Ale Tyfon był tylko ranny – odebrał Zeusowi sierp i przeciął mu nim mięśnie nóg i ramion. Zeus był bezbronny. Tyfon wziął go na ramiona i wyniósł do Groty Korykejskiej. Osobno ukrył mięśnie Zeusa. Hermes i Pan odnaleźli ukryte mięśnie i umieścili je z powrotem w ciele Zeusa, który natychmiast odzyskał swoją moc. Wsiadł na rydwan zaprzężony w skrzydlate rumaki i rozpoczął kolejną walkę z Tyfonem. Tyfon nękany przez Zeusa zaczął uciekać przed nim, ścigany przez Trację i inne krainy greckie. Tyfon bronił się rzucając górami w Zeusa, który bronił się za pomocą błyskawic. W końcu Tyfon załamany, że nie może dosięgnąć Zeusa, uciekał przed nim na zachód. W Cieśninie Sycylijskiej, gdy Tyfon przeprawiał się do Afryki, Zeus rzucił w niego górą Etna, która go zmiażdżyła. Do dzisiaj, gdy Etna wybucha płomieniami, są to pozostałości piorunów Zeusa. A gdy są odczuwalne wstrząsy, to znak, że Tyfon próbuje wydostać się spod góry.

Co mamy tu więc tym razem? Udany atak przeważającymi siłami, który doprowadził do całkowitego chaosu w szeregach Olimpijczyków oraz ucieczki ich do Egiptu. Te przemiany poszczególnych greckich bogów w zwierzęta, to akurat odnośniki do egipskich bóstw. Odpowiednio więc Apollo stał się Horusem, Hermes - Thotem, Ares - Onurisem, Hefajstos - Ptahem, Artemida - Neithą, Dionizos - Ozyrysem, Leto - Wadżet, i tak dalej. Mit informuje nas więc, że w obliczu takiego zmasowanego ataku ze strony Tyfona doszło do ścisłego sojuszu Hellady i Egiptu. Decydująca walka pomiędzy Zeusem a Tyfonem miała miejsce na Synaju, ale walkę tę Zeus przegrał, został rozbrojony i uwiężiony. Dopiero pomoc Hermesa (czyli kupców) i Pana (czyli producentów tekstylii) pomogła Zeusowi przygotować się do kolejnej walki, i ostatecznie pokonać Tyfona.

W jaskiniach Cylicji pozostała jeszcze jego siostra Echidna, z którą Tyfon spłodził dość znaczną liczbę różnych potworów, dając zajęcie na długie lata Heraklesowi. Podobno przeniosła się do Scytii, gdzie w końcu Herakles ją odnalazł, ale zamiast jązabić, spłodził z nią trójkę synów, Agatyrsosa, Gelonosa i Skytesa. Agatyrosi podobno byli ludem osiadłym w Banacie i Siedmiogrodzie, Gelonos pojawia się jako określenie mitycznego miasta leżącego na północ od Scytii, zaś Skytes był powszechnie uważany za przodka wszystkich Scytów.

O Gaji na długi czas słuch zaginął. Pojawia się jeszcze jako siła sprawcza w trakcie podboju przez Dionizosa z Indii, ale poemat na ten temat zwany Dionysaca jest znany wyłącznie z jednego jedynego egzemplarza datowanego na1280 rok. W okresie renesansu przypisano go Nonnosowi z Panapolis. Podobno został odnaleziony w archiwach klasztornych Góry Atos przez węgierskiegop humanistę Johannesa Sambucusa. Ale moim zdaniem cała Opowieść Dionizosa to tylko opis kampanii wojskowej Aleksadra Macedońskiego.

---

tagi: grecja  wojny  mitologia  olimp 

	Pioter
	15 lutego 2023 05:54

14     2336    8 zaloguj sie by polubić