Ciekawe. Zdawkowa uwaga Pliniusza. Może nawet w ówczesnej konwencji: koń, jaki jest każdy widzi. Jednak nasze życie codzienne tak daleko odbiegło od ówczesnego, że wiadomości o tamtym zaskakują i prowokują do domysłów. Życie codzienne jest bowiem słabo opisywane w źródłach. Coś jak u tej Konopnickiej w "A jak poszedł król na wojnę".

O wartości masła jako kosmetyku mógłby wypowiedzieć się chemik kosmetolog. Ale nawet ja, w wiejskich okolicach Azji, spotykałem się z takim stosowaniem masła tyle, że klarowanego (czyli odwodnionego). Rzecz bowiem w tym, że takie masło, jak je powszechnie znamy ze stołu ma wlaściwość tzw. jełczenia, czyli psucia się. O czasu, gdy moja licealna pani od chemii pozwoliła mojej klasie powąchać kwas masłowy, ten wstętny zapach jeszcze pamiętam. Zatem jest jeszcze ciekawiej z tą wzmianką u Pliniusza, bo owo masło kosmetyczne musiało być głębiej przetworzone i to już u źródła!

No, ale przecież wtedy, zwłaszcza Hellenowie używali oliwę w podwójnym celu higienicznym i kosmetycznym. Dobrej jakości oliwa nie powinna szkodzić dzieciom w zastosowaniu kosmetycznym. Więc dlaczego masło? Pliniusz pokazuje je jako środek równorzędny oliwie. Nie ersatz, ale zamiennik. Oliwy w Rzymie było dosyć.

Po drugie, jeśli już je potrzebowali, to dlaczego owo kosmetyczne masło sprowadzali zamiast samemu wytwarzać? Tu domysły są łatwiejsze. Przy ówczesnej wydajności udoju z krowy, rynkowe ilości masła musiałyby wymagać gospodarki hodowlanej w postaci pasterskiego wypasu, a nie w oborach. Jakoś nie kojarzę, aby Rzymianie stosowali ten sposób hodowli. Owce na pewno, ale stada krów dojonych w okolicznościach przyrody? Wątpię. Ale za północnym limesem było inaczej zwłaszcza, że - pomijając tu kwestie czyimi byli oni przodkami - raczej napewno były to ludy uprawiające pasterstwo?

Wracając do Barbarii. Kiedyś czytałem, że nie należy lekceważyć wałów ziemnych, które na północy otaczały grody. Wału ziemnego nie da się rozwalić taranem, nie da się też go spalić, jeśli jest nawadniany, dlatego zawsze był otoczony fosą. Mankamentem takiego rozwiązanie jest właśnie to, że wymagał stałego polewania.

Wiele technik związanych ze zdobywaniem miast otoczonych kamiennym murem nie daje sie zastosować przy wałach ziemnych.

To tak, aby zrozumieć, że nie wszystko z kamienia od razu zawsze i wszędzie musi być lepsze.

Przepraszam za off topic.

Tak. Większość tekstu Pliniusza jest na zasadzie Koń jaki jest każdy widzi, dlatego wyłapanie z niego perełek jest dość żmudną pracą, ale dającą jednocześnie satysfakcję.

Też mnie zdziwiło zastosowanie właśnie masła do pielęgnacji noworodków zamiast oliwy, ale jest to właśnie tu wprost zapisane. Być może to skutek bardzo skutecznej kampanii reklamowej skierowanej do snobistycznych elit Rzymu, które chciały się jakoś odróżnić od pospólstwa. Z tym, że jest wyraźny zapis u Pliniuszam, że Barbarzyńcy używają go powszechnie.

I mają pewną wadę, że naprawdę je bardzo trudno rozpoznać w terenie po tysiącu czy dwu tysiącach lat.

Technologia tworzenia była dość prosta - drewniane skrzynie zasypane ziemią. Tzw ziemianki (nadal stosowane przez wojsko na liniach frontu). Miasta tego typu są niewidoczne dla postronnych, o czym przekonał się nawet Apoloniusz z Tiany w Etiopii. I nie do zniszczenia nawet współczesną techniką wojskową.

W okolicy Zbrucza w lesie zwanym Siemieniec około 1870 znaleziono koronę brązową, którą przekazano do zbiorów Akademii Umiejętności w Krakowie. Opisano ją jako Corona Muralis, czyli rzymską nagrodę wojskową za zdobycie nieprzyjacielskich szańców (murów miejskich, okopów). Można o niej przeczytać w książce Drogi handlowe greckie i rzymskie .....

A co do budowli z kamienia - one się zachowały, a budowli ziemnych trzeba szukać dziś za pomocą technologii Lidar - inaczej nie jesteśmy w stanie ich nawet zlokalizować w przybliżeniu w terenie. I dlatego historycy piszą różne  bajki dla potłuczonych

Najstarsze historyczne ślady produkcji sera znaleziono na terenie Polski, ale to było dużo wcześniej przed Rzymianami.

https://luczniczka.bydgoszcz.pl/na-kujawach-powstawaly-najstarsze-sery-na-swiecie/

Na YT ogladalem pare lat temu film, gdzie pokazano, co zrobic aby maslo nie zepsulo sie przrz dlugi czas. Pamietam, że czyms je przyprawiano (chyba m.in. solą) i zakopywani w ziemi (owiniete rzecz jasna) na jakis czas. Więc wcale nie bylo tak, ze to msslo musislo od razu jełczeć.

Mysle, że to zamilczanie wysokie oziomu rozwoju spolecznego i technologicxnego Wenedow, Wandalow czy Gotow słuzy przede wszystkim wykazywaniu - falszywie - że Rzym był najnowoczesniejsxym.panstwem antyku. Za tym stoją Włosi, bo to karmi ich próżność. Sa najiteligentniejszym.narodem na świecie, ale chcą ukryc, ze Rzym byl panstwem podobnym troche do aspirujacego policjanta, ktory chcialby być "menadżerem". No i w końcu, gdy nim zostal, to stara sie zatrzeć wszelkie slady, ze kiedys byl zwyklym policjsntem. 

Masło ghee można zrobić samemu i to nie jest filozofia. W temperaturze pokojowej może stać 9-10 mięsiecy. W lodówce 7 lat. Jest bardzo zdrowe. Hindusi wymyślili ten sposób klatowania ponad 4 tys lat temu 

Ja tylko zacytowałem Pliniusza. To był rok około 64 ne. Chyba serów z terenów Barbaricum nie spotykał wówczas w Rzymie, bo by coś o tym wspomniał (a cały nastepny akapit poświęcił serom). Zresztą robiąc jogurty ser niejako sam wychodzi.

Masło ghe ma szerokie zastosowanie w kuchni indyjskiej.

W naszych sklepach można kupić masło klarowane w kubełkach lub w słoikach. Jest drogie, ale warte swojej ceny. Proszę podsmażyć sobie cebulkę na maśle klarowanym, lub usmażyć kotleta - już nigdy nie użyje pan innego tłuszczu. Można też samemu klarować sobie masło ghee. Na YT są filmiki.

Przypuszczam, że w zaawansowanym stosowaniu kosmetycznym jest podobnie jak w leczniczym, gdzie właściwy składnik musi być jakoś zaaplikowany, a to wymaga nadania mu postaci użytkowej, np. postaci maści. Tu pojawia się pojęcie "vehiculum", czyli takiego nośnika właściwej substancji. Z tym, że masło jako tłuszcz (to klarowane), oprócz niewątpliwego nadawania się na vehiculum czegoś, samo w sobie ma wartość kosmetyczną jako, że w pewnych sytuacjach potrzebne jest natłuszczanie naskórka, itd. Piszę tak na okrągło, bo w tym nie jestem specjalistą. Pamiętam jednak, że u małych dzieci natłuszczanie jest potrzebne. No, a gdy do tego nie było jeszcze wytworów przemysłu ...

PS.: Poprzednio wspomniałem, że z takim stosowaniem masła klarowanego spotkałem się w Azji. Ściślej biorąc, sam tego nie widziałem (przyczyny oczywiste). Dowiedziałem się o tym od towarzyszki podróży, której miejscowa kobieta pokazywała stosowanie tego środka na rozstępy po urodzeniu dziecka i namawiała do używania takiego masła jako po prostu krem natłuszczający.  

Hehehe....dobre. 

Do jedzenia i leczniczo-kosmetyczne. "Masło klarowane ghee to nie tylko tradycyjny produkt mleczny o dużym znaczeniu kulturowym w Indiach i szeroko stosowany w kuchni indyjskiej, ale także jeden z najważniejszych surowców leczniczych ajurwedy, tradycyjnego systemu medycyny, który ma swoje korzenie w Indiach."

Masło klarowane nadaje smażonym potrawom specyficzny maślany zapach. Nie każdemu, i nie do wszystkiego pasuje. Np do jajecznicy lepszy jest zapach  boczku.

To się zaczęło w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieka. Jak pamiętam, większość goliła brody (krwawą rawą brr), conajmniej raz na tydzień w pierwszym dniu tegoż. 

barbaricum = barbarzyńca

barba = broda

barba ricum = bogata broda

za tłumaczem googla.

Ale to było.

No cóż Mikołaj Tesla był Serbem i stąd znana firma Tesla a nawet dwie.

Jana Czochralskiego Niemcy nie oddadzą.

P.S.

przy okazji, kiedy reportaże ?

> No to mamy kolejny dowódna wymiane nie tylko handlowa, ale i technologicxna z Indiami.

Fox (Hubert Koziel) wrzucil ciekawy wpis:

W poszukiwaniu gruzińskich megalitów + Konwencja demokratów

Byl w Gruzji i ma dosc ciekawe obserwacje nt. powiazan z Indiami

link

" Ancient Indo-Europen connection? The similarities between these megalithic structures found in India and the Caucasus are indeed intriguing. These dolmens, often associated with burial practices, share a striking resemblance despite being separated by vast distances. Some scholars speculate that these similarities might hint at ancient cultural connections or shared architectural practices among early Indo-European societies. While the exact relationship remains a topic of debate, these structures offer a fascinating glimpse into the spread of ancient traditions and the potential links between distant civilizations. The enduring mystery of these megaliths continues to captivate researchers and history enthusiasts alike."

No tak....teraz znowu odtworzony będzie korytarz handlowy sprzed 2-4 tysięcy lat. Dokładnie po tej samej trasie. A mówią, że wszystko się zmienia na tym świecie...:)