Dziś powtórzę któryś raz z kolei to samo zdanie. Antyczna Hellada nie ma nic wspólnego z kulturą europejską. I nawet nie chodzi o to, że grecki antyk wniósł jakikolwiek wkład w chrześcijaństwo - bo jedynie niektóre jego kawałki przetrawione przez Rzym do czegokolwiek się nadawały. I nie chodzi nawet o to, że cała Hellada do było fenickie konsorcjum handlowe pod scytyjskim wojskowym nadzorem. Gdzie indziej wówczas wcale nie było lepiej.

Chodzi o rolę kobiety w rodzinie.

Popatrzmy co na ten temat miał do powiedzenia Rzymianin Korneliusz Nepos we wstępie do pracy Żywoty wybitnych mężów.

Nie mam wątpliwości, Attyku, że wśród czytelników większość będzie takich, którzy ten mój sposób pisania uznają za mało poważny i nie dość godny wielkich ludzi, — kiedy na przykład przeczytają wzmiankę o tym, kto uczył Epaminondasa muzyki, albo kiedy ja wymieniając inne jego zalety, wspomnę o tym, że dobrze tańczył i że opanował grę na aulosie. Lecz będzie to zdanie ludzi, którym obca jest literatura grecka, którzy za rzecz dobrą uznawać będą tylko to, co zgadza się z ich własnymi obyczajami.
Jeżeli dowiedzą się, że nie każdy ma takie samo pojęcie o tym, co jest właściwe a co zdrożne, lecz że wszystko ocenia się miarą rodzimej tradycji, wtedy nie będą się dziwić, że podkreślając przymioty Greka mam na uwadze zwyczaje greckie. Kimonowi, na przykład, wybitnemu Ateńczykowi, nie przyniosło
ujmy, że miał za żonę przyrodnią siostrę, bo jego współobywatele korzystali z takich właśnie uprawnień, a przecież według naszych pojęć uchodzi to za czyn bezbożny. Na Krecie poczytuje się za chlubę młodym ludziom, jeżeli któryś z nich miał wielu kochanków. W Sparcie każda wdowa, nawet z dobrej rodziny, pójdzie (wziąwszy zapłatę) na przyjęcie mężczyzn. Wielką przynosiło chwałę niemal w całej Grecji zostać ogłoszonym zwycięzcą w Olimpu, tak jak nikomu nie przynosiło ujmy pokazanie się na scenie w teatrze i występowanie publiczne.
Wszystko to u nas do pewnego stopnia zniesławia człowieka, poniża i uchodzi za dalekie od postępowania etycznego. Natomiast w wielu wypadkach to, co według naszych zwyczajów jest stosowne, u Greków uchodzi za niewłaściwe. Któż bowiem z Rzymian krępuje się zabrać ze sobą żonę na przyjęcie? albo czyja matka rodziny nie zajmuje pierwszego miejsca w domu i nie udziela się towarzysko? W Grecji rzecz ma się zupełnie inaczej, bo kobieta nie bywa tam na przyjęciach, chyba że w gronie rodzinnym, cały czas spędza w głębi swego domu, w pokojach dla kobiet, zwanych gynajkonitis, do których żaden mężczyzna poza bliskimi krewnymi nie ma wstępu.
Lecz obszerniej powiadać o tym w przedmowie nie pozwala mi zarówno objętość książki, jak i chęć, by jak najprędzej omówić wszystko zgodnie z zamierzeniami. Dlatego przejdę do właściwego tematu i w tym tomie opowiem o życiu wybitnych wodzów.

Krótko i jakby od niechcenia napisane, że z punktu widzenia zwykłego Rzymianina cała grecka kultura to jedno wielkie nieporozumienie.

---

tagi: kultura  rzym  antyk  hellada 

	Pioter
	27 grudnia 2024 10:14

19     1086    11 zaloguj sie by polubić