Na rewersie dziesięciozłotowego banknotu znajduje się moneta, opisywana w propagandzie historycznej jako moneta Mieszka I z kaplicą. I to pomimo faktu, że numizmatycy jeszcze w zeszłym stuleciu udowodnili, że książę Mieszko I żadnych monet nie wybijał.

Ale jeśli dokładnie przyjrzeć się rysunkowi na tej monecie oraz pochodzącej z tego samego okresu węgierskiej koronie św Stefana to możemy dojść do wniosku, że na monecie tej została przedstawiona korona królewska, a nie szczyt świątyni.

I w tym miejscu zaczynają się schody, bowiem utrwalona propaganda historyczna przyjmuje, że Bolesław Chrobry został koronowany na króla w roku 1025 i w tym samym też roku na króla koronowany został jego syn Mieszko II Lambert.

Schody pogłebiają się, jeśli zdamy sobie sprawę z faktu, że monety z imieniem Mieszka i koroną (szczytem świątyni) zostały wybite przed rokiem 1020, zresztą podobnie jak i monety Bolesława Chrobrego z tytulaturą królewską (rex, princeps).

Dla propagandzistów zajmujących się historią nie ma to żadnego znaczenia. Trzymają się wersji ustalonej w połowie XIX wieku przez Lelewela. Moneta jest monetą Mieszka I i taką ma pozostać, pomimo badań numizmatyków, którzy jednoznacznie udowodnili, że Mieszko I żadnych monet nie bił. A interpretować ilustrację na niej należy jako przynależność państwa Mieszka do Kościoła, bo inaczej cała misternie zbudowana kontrukcja zwana wczesnopiastowską Polską posypie się jak domek z kart.

Weźmy jednak pod uwagę najnowsze badania numizmatyczne dotyczące tej monety. Profesor Borys Paszkiewicz w katalogu aukcyjnym Warszawskiego Centrum Numizmatycznego wydanym z okazji 50 aukcji w postaci właśnie ponad 200 stronnicowej książki o dziejach polskiego mennictwa, pisze:

Oprócz Bolesława Chrobrego wybijał monety - również w Wielkopolsce i najprawdopodobniej w tych samych mennicach - Mieszko II, i to jeszcze za życia ojca, jako następca tronu. Te właśnie monety uważano dawniej za pamiątki po Mieszku I i najstarsze monety polskie. Rzecz ciekawa, że - inaczej niż monety Bolesława - nie tworzą one łańcuchów stempli wiodących do innych typów (ale jedną z par stempli również przeszlifowano i pogłębiono). Niektóre z nich są jedfnak podobne w stylu do typu Rex Bolesława. Wszystkie monety Mieszka mają na rewersie krzyż, choć w różnej formie, a ich awersy tworzą dwa zasadnicze typy: z czymś na kształt łuku z krzyżem i z dłonią (Prawicą Pańską). Sens pierwszego motywu jest zagadkowy: może to być element architektoniczny, może też być nakrycie głowy ("korona"). Bicie monet przez następcę tronu, i to niezwiązane z żadnym książęcym apanażem czy pelnionym namiestnictwem, jest zjawiskiem niezwykłym i może ma związek z nieuformowanym jeszcze ustrojem monetarnym Polski, a zarazem byłoby jakąś formą (albo rezultatem) umacniania się pozycji Mieszka - który nie był najstarszym synem swego ojca - jako następcy. Uważa się , że emisji tych i innych najstarszych monet Polski zaprzestano na kilka lat przed śmiercią Bolesława Chrobrego, około roku 1020. Prawdopodobnie uznano, że wypełniły swoją rolę, a jako pieniądz obiegowy, do handlu i podatków, wystarczały importowane monety obce, wówczas już głównie saskie.

I teraz, gdyby w tej sprawie zastosować brzytwę Ockama należałoby się całościowo przyjrzeć panowaniu Bolesława Chrobrego i powiązać z nim tę intrygującą monetę.

Wiemy, że w roku 1000 podczas zjazdu w Gnieźnie, mającym wynieść na ołtarze Wojciecha Sławnikownica, cesarz Otto włożył na skronie Chrobrego diadem oraz przekazał mu kopię włóczni św Maurycego z gwoździem z krzyża świętego. Część dostojników cesarskich uznała wtedy ten fakt za koronację Chrobrego i oburzyła się na to. W polskiej propagandzie historycznej wogóle nie przywiązuje się do tego faktu żadnego znaczenia - jakby go nie było. Ale w tym samym roku koronę z rąk papieża Sylwestra (za pośrednictwem arcybiskupa Ostrzychomia) otrzymuje władca Węgier Stefan, a wraz z koroną otrzymuje również kopię włóczni św Maurycego. Jeśli do tego weźmiemy pod uwagę fakt, że cesarz Otton i papież Sylwester wiele spraw planowali wspólnie, to koronacja Chrobrego dokonana przez samego cesarza rzymskiego winna stać się faktem historycznym (a obecnie jest tylko hipotezą). Plany cesarsko - papieskie dla rozszerzenia wpływów kościoła niestety pokrzyżowała śmierć obydwu autorów w bardzo bliskim przedziale czasowym - papież Sylwester umiera w maju 1003 roku, a rok wcześniej, w styczniu 1002 roku ze świata odchodzi cesarz Otton. Ich praca widocznie komuś bardzo przeszkadzała.

W tym momencie Cesarstwo zostaje ogarnięte wojną domową, gdzie po jednej stronie frontu stanął król niemiecki Henryk Święty, a po drugiej król polski Bolesław Chrobry (być może wcale nie jako pretendent do tronu cesarskiego). Dopiero w 1013 roku sytuacja ustabilizowała się na tyle, że w trakcie zjazdu w Merseburgu (na ówczesnej granicy krajów Henryka i Bolesława) doszło do wzajemnego uznania tytułów. Czy na prewno? Ani cesarza Henryka, ani króla Bolesława nie posądzałbym o toczenie długoletniej wojny wyłącznie w takim celu. W grę chodziła destabilizacja cesarstwa rzymskiego, którego odbudowa rozpoczęta przez Ottonów była wyjątkowo nie na rękę innym siłom czynnym na kontynencie (Bizancjum? Wenecja? Kalifat? Francja?). Zawarcie pokoju z Chrobrym pozwoliło Henrykowi sięgnąć po koronę cesarską w 1014 roku, a jednocześnie wojska Chrobrego ruszają na Kijów. Co takiego stało się w Merseburgu? Jerzy Mularczyk w książce Tradycja koronacji królewskich Bolesława I Chrobrego i Mieszka II twierdzi, że Henryk II odnowił koronację królewską uczynioną przez Ottona  (Chrobry osiągnął uznanie swojej koronacji królewskiej, Mieszko II zaś otrzymał z góry zgodę na przyszłą koronację). Tylko po co? Po co Chrobremu był potrzebny dodatkowy papier, potwierdzający coś, o czym cały świat i tak już wiedział, a co do naszych czasów przetrwało opisane jako Zjazd w Gnieźnie. Czym innym natomiast byłoby dokonanie cesarskiej koronacji Mieszka II, jako następcy Chrobrego. Takie koronacje synów królewskich przeprowadzanych za życja panujących znamy z późniejszych czasów - tak postępowali Habsburgowie i Jagiellonowie, bo zapewniało to ciągłość dynastii na tronie i zapobiegało wojnom domowym (o ile reszta pretendentów do korony ten fakt uznała). W taki właśnie sposób można by wytłumaczyć monetę z koroną królewską Mieszka II.

Ale co w takim razie z datą 1025? Czy była to pełnoprawna koronacja Chrobrego koroną papieską? Moim zdaniem nie było takiej potrzeby. Otton i Sylwester działali wspólnie więc koronacja z roku 1000 była uzgodniona i podana do wiadomości całego ówczesnego świata. Może więc była to, jak widzi to Mularczyk, koronacja Mieszka II, którą niemieccy kronikarze opisali błędnie jako koronację Chrobrego? Chyba również nie, bowiem monety z koroną zostały wybite znacznie wcześniej przed tą imprezą. Poza tym w 1013 roku dochodzi do ślubyu Mieszka z Rychezą, a opis tej ceremoni zachowany w klasztorze w Brauweller podaje król Polski Mieszko, wysławszy dziewosłębów z najróżniejszymi darami, jak przystało na osobę królewską, za pośrednictwem wspomnianego władcy (Henryka Świętego) do jego pierworodnej córki, poprosił o rękę Rychezy, wnuczki cesarza Henryka i córki palatyna reńskiego Ezzona.

Co to więc mogło być? Moim skromnym zdaniem w roku 1025 (jak podają niektórzy 18 kwietnia) odbyły się uroczystości z okazji 25 lecia koronacji Chrobrego, na których odtworzono cały ceremoniał. Podobno ówcześnie taki zwyczaj był rozpowszechniony wśród książąt Rzeszy, a do dziś przetrwał on również w naszych czasach jako odnowienie sakramentów (np. chrztu czy ślubu).

Tytuł królewski Mieszka dla kolejnego cesarza rzymskiego był czymś oczywistym. Konrad II szukał również poparcia Mieszka. Sytuacja jednak uległa zmianie. W 1028 roku wojska Mieszka złupiły Saksonię, a sprzymierzeni z nim Węgrzy Bawarię (niemieccy kronikarze opisują zniszczenia jako tak wielkie, że nawet trawa nie chciała rosnąć). Cesarz zmienił więc taktykę i oskarżył Mieszka o uzurpowanie praw do tytułu króla Polski. Dodatkowo uzyskał poparcie Wieletów, Węgrów, Rusów i Czechów, więc Mieszko musiał uciekać z kraju, a jego następca, książę Bezprym, odesłał insygnia koronacyjne cesarzowi (resztę tych, których nie skradł Brzetysław).

Po obaleniu Bezpryma i stłumieniu reakcji pogańskiej okaleczony Mieszko powrócił do kraju, który został już podzielony na mniejsze kawałki.

Na tym przygoda Mieszka z koroną królewską się skończyła. Mieszko II panował jako król Polski (jak podają oficjalnie historycy) w latach 1025-1031. Ale jego koronacja moim zdaniem miała miejsce znacznie wcześniej, podczas zjazdu w Merserburgu w 1013 roku.

---

tagi: polska  średniowiecze  monety  banknoty  chrobry 

	Pioter
	12 maja 2019 16:37

16     2982    9 zaloguj sie by polubić