W 1634 roku u wybrzeży Nagasaki wybudowano sztuczną wyspę zwaną Dejima, jedyną wyspę, na której w późniejszym okresie Edo stacjonowała Holenderska Zjednoczona Kompania Wschodnioindyjska, jedyna zagraniczna organizacja kupiecka, która miała prawo prowadzić handel z Japonią.

Zanim jednak do tego doszło Holendrzy musieli usunąć europejską konkurencję z Japonii. 19 kwietnia 1600 roku do brzegów Japonii przybył pierwszy holenderski statek De Liefde pod dowódctwem Jacoba Quackernaecka. Wśród załogi statku byli również pilot Will Adams i kupiec Jan Joosten, którzy zostali doradcami szoguna Ieyasu Tokugawy. Doprowadzili oni do otwarcia w 1609 roku faktorii holenderskiej w Hirado, a następnie do zamknięcia handlu międzynarodowego Japonii do wyłacznie dwu portów: Hirado i Nagasaki. Aby pozbyć się Portugalczyków, którzy od 1550 roku są obecni w Japonii, jednocześnie dokonując chrystanizacji Nagasaki (w 1580 roku ochrzczony 10 lat wcześniej daimyo Omura Sumitsada ceduje sprawy sądowe w Nagasaki na jezuitów), doprowadzają w 1637 roku do buntu chrześcijań w Shimabara, gdzie przeciw około 27 tysiącom powstańców stanęły armie szogunatu w sile 125 tys ludzi, wspomagane dodatkowo przez holenderską artylerię i okręty.

Skutek był łatwy do przewidzenia. Przywódca powstania Shiro Amakusa został ścięty, a jego głowę ustawiono w Nagasaki na publicznym widoku. Zamek Hara (widoczny na powyższej fotografii) został spalony, zrównany z ziemią i przekopany wraz z całami poległych obrońców i uciekinierów w lilczbie 13 tys. Portugalczyków wszystkich bez wyjątku wydalono z Japonii, jednocześnie zakazując publicznego odprawiania katolickich obrzędów. Na opustoszone tereny osiedlono nowych mieszkańców - buddystów. Od tego momentu wyłączność na handel z Japonią był w posiadaniu Vereenigte Oostindische Compagnie aż do 1854 roku.

Głównym towarem eksportowym Japonii były miedź, srebro i złoto - te ostatnie szczególnie interesowało Holendrów, bowiem w całym cywilizowanym świecie (czyli w Chinach, Europie i Ameryce) parytet wymiany srebra na złoto wynosił 15:1, a w odizolowanej od świata Japonii 5:1. W zamian Japończycy kupowali chiński jedwab, holenderskie książki i piwo, indyjski cukier, tajwańskie skóry, arabską kawę czy belgijską czekoladę, a także egzotyczne zwierzęta i rośliny z Sumatry i Jawy.

W holenderskiej faktorii w Dejimie funkcjonował również swego rodzaju uniwesytet, w którym japońska młodzież uczyła się holenderskiego podejścia do prowadzenia interesów, europejskiej medycyny, a także nawigacji.

Gdy w 1854 na wskutek amerykańskiej ekspedycji wojskowej Perry'ego Japonia musiała otworzyć się na świat (poza Holandią), do Dejimy w celu nauczenia się europejskiego języka został wysłany Yukichi Fukuzawa. Zdziwił się, gdy jako tłumacz pojechał w delegacji do Kalifornii, a okazało się, że w USA mówią zupełnie innym językiem. Udało mu się zdobyć słownik holendersko - angielski i na na tej podstawie nauczył się kolejnego europejskiego języka. Niedługo później, w 1862 roku, trafił jako tłumacz do Europy - Anglii, Holandii, Prus, Francji i Rosji. Skutkiem jego podróży była książka Stosunki w świecie zachodnim, która przybliżała w sposób przejrzysty dla Japończyków europejską kulturę, technikę i zwyczaje. Założył Uniwersytet Keio i jest uważany dziś za jednego ze współtwórców współczesnej Japonii.

Fukuzawa trafił na japońskie banknoty w 1984 roku (z bażantami), ale w 2004 zmieniono wymowę tego banknotu (jak widać powyżej bażanty zastąpił feniks).  Japonia ponownie zaczyna się odradzać z popiołów. Dejima od 2006 roku jest odbudowywana jako atrakcja turystyczna. A śladów japońskich katolików i misji jezuickich w Nagasace niestety nie znajdziemy tak łatwo, szczególnie, że amerykańska bomba atomowa została zdetonowana dokładnie nad katedrą Urakami.

---

tagi: japonia  holandia  banknoty 

	Pioter
	17 czerwca 2019 16:13

10     2005    9 zaloguj sie by polubić