Jak tworzyć nowe państwo - gra mocarstw na przykładzie Albanii
W 1912 roku na terenach tureckich w mieście Vlöre proklamowano powstanie nowego państwa - Albanii. Trudno dziś dokładnie określić czyja była to inicjatywa, ale prawdopodobnie turecka.
Szczególnie, że pierwszy pieniądz papierowy w 1913 roku dla Albanii wydał turecki generał Esat Toptani, który później sam ogłosił się premierem albańskiego rządu.
Dlaczego Turcy sami oderwali od swojego państwa kawałek terytorium? Na konferencji londyńskiej w 1913 roku kończącej krórąś z kolei Wojnę Bałkańską Rosja i Anglia zaplanowały podzielić się Albanią i przyłączyć ją po podziale odpowiednio do Serbii oraz Grecji. Ale im się to nie udało. Na wskutek działań Rumunii (czytaj Francji) doprowadzono do uznania Albanii za odrębne księstwo i oddania jej we władanie wychowance rumuńskiej królowej, księżnej Zofii Schönburg-Waldenburg. I w tym momencie do gry wkraczają Niemcy, bowiem od 1906 mężem księżnej Zofii był Wilhelmem zu Wied. Wilhelm i Zofia nie porządzili długo w Albanii bo już we wrześniu 1914 roku Albania i Czarnogóra zostały zajęte przez wojska sebrskie.
Dopiero po wyparciu przez Austro - Węgry wojsk sebrskich zaczęto powracać do odtwarzania albańskiej państwowości, ale przeciwni temu byli Austriacy, którzy połączyli Czarnogórę i Albanię w jeden okręg okupacyjny i w 1917 roku wydali dla niego specjalne banknoty. Na banknotach tych tekst z jednej strony jest po niemiecku, a z drugiej po serbsku i albańsku.
Stabilizację finansową Albanii utrudniał fakt, że Francja w ramach interewecji wojskowej zajęła Korczę i zainstalowała tam Albański Rząd Ocalenia. I tak w maleńkiej Albani, do czasu kapitulacji Austro-Węgier, toczyła się wojna (militarna i finansowa) francusko - austriacka. W Albanii, która po kapitulacji Austro - Węgier została zajęta przez wojska francuskie, proklamowano republikę.
Nowe banknoty wprowadzono dopiero w 1926 roku, kiedy to Albania stawała się powoli włoskim protektoratem, a późniejszy król Ahmed Zogu starał się w niczym Włochów nie urazić i politykę zagraniczną i wewnętrzną prowadził według włoskich wskazówek.
Niestety w niczym mu to nie pomogło. 7 kwietnia 1939 roku, dwa dni po narodzinach następcy trony, wskutek włoskiej interwencji wojskowej został zdetronizowany. Na dotychczas kursujących w Albanii banknotach portret króla ostemplowano, a tak ostemplowane banknoty kursowały jedynie około tygodnia, po czym ogłoszono wymianę pieniądza na nowe wzory drukowane w Ilatii.
Jako włoski protektorat pod panowaniem króla Wiktora Emanuela III Albania funkcjonowała do końca wojny. Ale już w 1943 brytyjski wywiad rozpoczął tworzenie w Albanii komunistycznej partyzantki, której przywódcą został Enver Hoxha - późniejszy premier Albańskiej Republiki Ludowej.
Nowa władza najpierw dokonała w 1945 przestemplowania dotychczas kursujących banknotów, a rok później ich wymiany.
W 1947 powtórzono operację wymiany pieniędzy,a dwa lata później operację powtórzono. Dopiero w 1965 roku wskutek inflacji wymieniono ponownie banknoty w stosunku 1: 10 .
Nowy wzór banknotów kursował przez cały okres istnienia ARL.
Dziś nikt już nie kwestionuje istnienia Albanii, ktora jest członkiem NATO oraz kandydatem do UE. Choć być może ostatnie zdanie jest wewnętrznie sprzeczne, bowiem znaczy ono tyle, że Albania jest krajem wasalnym USA.
tagi: numizmatyka
![]() |
Pioter |
18 maja 2018 09:11 |