Niejaki Alkifron żył podobno w II wieku naszej ery. Podobno, bo zupełnie nic nie wiemy o jego życiu. Czyli w zasadzie równie dobrze mógł również wogle nie istnieć.

Pozostawił jednak po sobie (jak twierdzą uczeni w piśmie) fikcyjne listy w utworze podzielonym na cztery części: Helieutikai, Agroitikal, Parasiton oraz Hetarikai, czyli w zasadzie Listy rybaków, Listy wieśniaków, Listy pieczeniarzy oraz Listy Heter. Akcja tych całkowicie zmyślonych listów dzieje się w Atenach na przełomie IV/III w pne, a często nawet występują w nich postacie historyczne. Na język polski została jednak przetłumaczona wyłącznie jedna księga tej fantastyki, czyli Listy Heter.

W zasadzie więc po co wogóle zajmować się jakąś fikcją literacką z II w ne? Może dlatego, że ówcześni ludzie jakoś nie tworzyli fikcji literackich, a przynajmniej ja żadnych takich informacji w antycznych księgach nie znalazłem. Może nie wszystko rozumieli, może upraszczali pewne dane, może nawet przyjmowali na wiarę wyolbrzymione opowieści o trudach podróży, których zadaniem było ukrycie miejsc pochodzenia szczególnie rzadkich towarów, ale nie tworzyli fikcji.

Popatrzmy więc na te fragmenty, które dotrwały do naszych czasów:

IV. BAKCHIS DO FRYNE  
Nie tyle współczułam z tobą w niebezpieczeństwie, najmilsza, ile cieszę się wraz z tobą, że pozbyłaś się uciążliwego kochanka, a znalazłaś porządnego Hyperejdesa. Uważam bowiem, że oskarżenie stało się dla ciebie nawet szczęściem. Bo sprawa sądowa wsławiła cię nie tylko w Atenach, ale w całej Helladzie. Eutias więc poniesie dostateczną karę, jako że pozbawiony jest obcowania z tobą. Zdaje mi się, że pod wpływem gniewu, przez wrodzone chamstwo przekroczył miarę zazdrości kochanka. Wiedz, że on i teraz więcej kocha aniżeli Hyperejdes. Jasne bowiem, że Hyperejdes w zamian za mowę obrończą chce być kochany i żąda tkliwości, gdy tymczasem tamten dopiero jest podniecony na skutek przegrania procesu. Przygotuj się na ponowne z jego strony prośby, błagania i wiele pieniędzy. Nie rozstrzygaj na naszą, heter, niekorzyść, najmilsza, i nie spraw, by Hyperejdes pomyślał sobie, że źle postąpił. I nie daj się przekonać mówiącym ci, że gdybyś zdarłszy suknię nie pokazała sędziom swych piersi, mówca nic by nie był pomógł. Bo to właśnie, że zrobiłaś to w odpowiedniej chwili, sprawiła jego mowa obrończa. 

XVIII. ANTYLLA DO KORISKOSA  
Widocznie już i rzeki popłyną w górę, jeśli ty, Koriskosie, tak stary (mamy przecież wnuków i wnuczki), durzysz się w cytrzystce, a mnie martwisz tak, że serce mi niszczysz. Ja bowiem, żyjąca z tobą trzydziesty rok, poszłam w odstawką, Partenion zaś, ostatnia z ostatnich, słyszy miłe słówka, ona, która cię pożera wraz z twym majątkiem. Młodzi cię wyśmiewają, a ty jesteś niewrażliwy na ten śmiech. O starości, igraszko heter!

XXVII. FILUMENE DO KRYTONĄ
Dlaczego dręczysz się tą pisaniną? Trzeba mi pięćdziesiąt sztuk złota, a listów nie trzeba. Jeżeli więc kochasz, daj; jeśli zaś kochasz pieniądze, nie nudź. Bywaj zdrów!

XXIX. HETERY KORYNTU PRZESYŁAJĄ POZDROWIENIA HETEROM W ATENACH
Nie znacie ostatniej nowiny? Nie słyszałyście nowego imienia wśród heter? O jak wielka przeszkoda wyłoniła się przed nami -Lais, wychowana przez malarza Apellesa. Nieszczęsne, zamknijcie swe domy, albo raczej same siebie zamknijcie. Jedna teraz jest całą Helladę wprawiająca w podniecenie kobieta, jedna jedyna: Lais w teatrach, na zgromadzeniach, w sądach, w radzie najwyższej - wszędzie. Wszyscy o niej mówią, na Afrodytę, nawet niemi na migi opowiadają sobie o jej piękności. Tak oto język odzyskują ci, którzy nie mogą wymówić: Lais. I słusznie. Ubrana - ma najpiękniejszą twarz, rozebrana zaś - zdaje się cała twarzą. Ani zbyt chuda, ani zbyt tłusta, lecz jak to mówimy - jędrna. Włosy z natury faliste, złote-nie farbowane, miękko spływające po ramionach. A oczy, na Artemis, bardziej okrągłe niż księżyc w pełni. Bardzo czarne źrenice i bardzo białe dokoła białka...

Jak więc Państwo widzicie są to listy, które wyglądają autentycznie. Zwykła korespondencja w sprawach ważnych dla piszących je i ich adresatów. Dlaczego więc przypisano je akurat do działu fantastyka antyku? Działu, który wogóle w antyku nie istniał, a który wymyślony został dopiero na przełomie XVIII/XIX wieku z powodu ograniczonych umysłów ludzi, którzy antykiem wówczas się zajmowali.

Szkoda też, że pozostałe listy nie zostały przetłumaczone na polski. Ciekawe, że pracowników polskich instytucji naukowych ineresowały wyłącznie listy heter, a listy rybaków, rolników czy pieniaczy pozostawali bez tłumaczenia. Owszem, można je znaleść w greckim oryginale oraz w tłumaczeniach angielskich, ale jednak szkoda, że nie ma ich polskich tłumaczeń.

---

tagi: grecja  ateny  fantastyka  antyk 

	Pioter
	20 listopada 2024 06:45

22     1010    8 zaloguj sie by polubić