Jakieś dwadzieścia lat temu w trakcie dyskusji o tożsamości etnicznej na Górnym Śląsku wyśmiewałem udowadnianie odwiecznej polskości czy niemieckości tego mieszanego etnicznie terenu wyłącznie na podstawie nazwisk jego mieszkanców. Podawałem wtedy za przykład moje rodzinne miasteczko, gdzie od czasów XV wieku (czyli od momentu prowadzenia ksiąg miejskich) do dziś zamieszkują dwie (mocno juz dziś rozgałęzione rodziny) o łacińskich nazwiskach: Flakus i Janus. Po prostu biorąc pod uwagę argumenty kłócących się o to wówczas dyskutantów, zapytałem po prostu, czy na tej podstawie należałoby uznać, że korzenie tych rodzin sięgają antycznego Rzymu, a więc, skoro te rodziny są od zawsze na tym terenie, czy akurat Śląsk nie był w starożytności częścią Imperium Rzymskiego. I na tym zazwyczaj dyskusja się kończyła, tym bardziej, że w XV wieku w Europie jeszcze nie stosowano nazwisk rodowych.

A teraz przypatrzmy się naszym rozważaniom o państwie Wandalów.

Po zdobyciu Kartaginy Genzeryk, korzystając z listu z prośbą o pomoc po zamordowanym cesarzu Walentynianie (tym, który kazał stracić Aecjusza), wyprawił się do Rzymu z bratnią pomocą, uwalniając cesarzową i jej dwie córki z rąk uzurpatora. Jedną z córek Walentyniana, zgodnie z wcześniejszymi traktatami, wydał za swojego syna Huneryka, natomiast cesarzową wdowę i drugą córkę odesłał do Bizancjum. Oczywiście ślub potrzebował również odpowiedniego wiana, więc Gunzeryk dokonał odpowiednich rekwizycji w rzymskich domostwach i świątyniach, aby wiano jego przyszłej synowej było godne córki cesarza. Do tego również doszedł odpowieni orszak weselników.

Minęło kilka pokoleń i wskutek wojny z Bizancjum wandalskie państwo w Afryce przestało istnieć, a ostatni władca Wandalów, Gelimer, około 534 roku osiadł sobie jako właściciel ziemski w Galacji. I nikt nie jest w stanie opowiedzieć dalszych losów Wandalów w Afryce.

Patrząc jednak na to, co wiemy, to jeszcze za czasów Genzeryka szlachta wandalska była przygotowana w każdej chwili do opuszczenia Kartaginy. Inaczej Genzeryk zrezygnowałby przecież z faktycznego władania nad Wandalami pozostałymi w ojczyźnie, czego domagało się od niego poselstwo przybyłe do Kartaginy. Wiemy także z kroniki biskupa Kadłubka, że Krak (Gracchus) około 540 roku wraz z wojskami wyruszył z Karyntii do Małopolski, czyli do kraju przodków.

Nie wiemy kim był sam Krak. Na pewno wiemy tylko tyle, że dowodził tamtą wyprawą z Karyntii, gdzie dotarł po zakończeniu wojny z Rzymianami. Dodatkowo Kadłubek opisuje, że Krak w Karyntii musiał walczyć z Galami. Współcześni historycy wkładają ten opis pomiędzy mity, natomiast jest to dokładny opis historyczny. Do tego nasz kronikarz cały czas używa łacińskiego nazwiska pierwszego władcy Polski - Gracchus.

I teraz zaczyna się dopiero robić ciekawie. Otóż rodzina Grakchów odcisnęłą się dość znacznie na historii Rzymu.

W rok 133 pne niejaki Tybberiusz Grakchus, ówczesny trybun ludowy, przeprowadził reformę rolną w Rzymie, rozdając własność państwową na terenach zdobytych w trakcie drugiej wojny punickiej wszystkim rzymskim obywatelom (tak po 30 jugerów ziemi dla każdego). Oczywiście nad przebiegiem całości reformy miałą czuwać trzyosobowa państwowa komisja (w składzie Tyberiusz Grakchus, Gajusz Grakchus - brat Tyberiusza, oraz Appiusz Pulcher - teść Tyberiusza), która miała dokonywać wywłaszczeń dotychczasowych dzierżawców za odszkodowaniem wypłacanym z ... skarbu Pergamonu, który właśnie w tym roku przepisał na Republikę Rzymską tamtejszy król Attalos III.  No ale nic nie może trwać wiecznie. Tyberiusz Grakchus został oskarżony o chęć wprowadzenia monarchii w Rzymie i zamordowany dokładnie w tym samym dniu, gdy wybrano go na kolejną kadencję trybuna ludowego.

Jego brat, Gajusz Grakchus,  miał trochę więcej szcześcia, i jako trybun ludowy w 123 roku pne wprowadził przymusową cenę zboża, po jakiej można je było sprzedawać w Rzymie. Później chciał przeforsować jeszcze nadanie praw rzymskich sojusznikom Rzymu, ale tego już było dla Rzymian za dużo. Aby nie wpaść w ręce przeciwników politycznych popełnił samobójstwo w 121 roku pne.

Siostra zaś obu Grakchów, Sempronia, została małżonką Scypiona Afrykańskiego Młodszego - zdobywcy Kartaginy. A matka ich wszystkich, Kornelia (córka Scypiona Afrykańskiego Starszego), została nawet specjalnie uhonorowana spiżowym pomnikiem przez wdzięczny lud Rzymski około 100 roku pne, który umieszczono przy świątyni Jowisza i Junony w Rzymie.

Niestety brakuje nam obecnie danych o dalszych losach rodu Grakchów. A dokładniej do naszego Grakchusa (Kraka) brakuje około 25 pokoleń. Nie można więc jednoznacznie dziś wykazać, że Krak pochodził z tak znamienitego i starego rzymskiego rodu. Ale mamy inne poszlaki - występujące na Śląsku i w Małopolsce nazwiska łacińskie. Wiemy bowiem, że dość duża część dawnej rzymskiej szlachty pracowała w administracji państwa Wandalów w Kartaginie. W zasadzie już od czasów Huneryka te społeczeństwa zlewały się ze sobą, tworząc zupełnie nową jakość. A likwidacja państwa Wandalów w Afryce wymusiła pewnie emigrację nie tylko samych Wandalów, ale też tej części dawnej rzymskiej arystokracji, która swoje losy związała z nowym systemem. W zasadzie to oni mieli najwięcej do stracenia pod rządami Justyniana.

---

tagi: rzym  bizancjum  wandalowie 

	Pioter
	9 grudnia 2023 10:20

18     1588    6 zaloguj sie by polubić