Po zajęciu Rzeczpospolitej Polskiej przez Wehrmacht, ale jeszcze przed powołaniem 12 października 1939 Generalnego Gubernatorstwa dla okupowanych ziem polskich, (jak oficjalnie brzmiała nazwa tego terenu, zmieniona 31.07.41 przez gubernatora Hansa Franka na wersję skróconą) w celu uporządkowania obiegu pieniężnego na zajętych terytoriach władze niemieckie powołały 23.09.1939 Reichskreditkassen czyli Kasy Kredytowe Rzeszy. Na pierwszą siedzibę tej instytucji wybrano Łódź.

To akurat dane oficjalne. Fakty natomiast są takie, że dla celów wojennych każde państwo miało przygotowane zapasy banknotów o innym wzorze (i zazwyczaj wydanych przez innego emitenta) niż w czasie pokoju. Oficjalne wersje zawsze mówiły, że są to pieniądze przygotowane dla tereów okupowanych, ale z ich wykorzystaniem w obiegu było różnie. W tym wypadku akurat gotowe banknoty otrzymała niemiecka armia oraz administracja terenów okupowanych. Ofiacjalny kurs przyjęto jako 1 marka = 2 złote, w zasadzie trochę zbliżony do oficjalnego kursu z okresu przed wojny. Tylko trochę. Bo obie waluty nie podlegały swobodnej wymianie i wymiana jednej na drugą obywała się w bankach państwowych przy zapłacie dość znacznej prowizji - np dla Żydów uchodzących z Rzeszy w marcu 1939 prowizja ta wynosiła 90%, dla Aryjczyków była znacznie niższa, ale też oscylująca w okolicy 30-40%.

Czyli władze niemieckie wojskowe i cywilne na okupowanym terenie miały własne zasoby gotówki o zawyżonym przymusowym kursie do opłacenia zakupu potrzebnych towarów. Do tego istniał formalny zakaz posługiwania się na terenach okupowanych banknotami Banku Rzeszy, żeby komuś z mieszkańców GG nie zachciało się emigracji.

Banknoty te kursowały w zasadzie do momentu powołania Banku Emisyjnego w Polsce z siedzibą w Krakowie, który wymieniał je po oficjalnym kursie na złotówki. Zebrane z Polski banknoty powędrowały wraz z armią na zachód, gdzie posłużyły do tego samego celu w Norwegii, Danii, Belgii, Francji, Jugosławii, Grecji oraz Holandii. Później wraz z operacją Barbarossa pojawiły się ponownie w GG, jednak już po czarnorynkowym kursie 4 złote za markę, a Bank Emisyjny odmawiał ich wymiany. Teraz miały służyć na terenach wykrojonych z ZSRR.

W zasadzie te banknoty miały bardzo ubogą szatę graficznąWiększośc to tylko jakieś napisy. Ilustracje zaczynają się od 5 marek, a najciekawsza ilustracja znajduje się na banknocie 20 markowym.Wykorzystano na niej bowiem obraz Albrechta Dürera "Architekt". Być może władzom finansowym i politycznym III Rzeszy chodziło właśnie o zaakcentowanie faktu, że są architektami Nowego Wspaniałego Świata. Historia jednak pokazała inaczej, a i nasza wiedza o tym, kto znajduje się na ilustracji od lat 30-tych XX wieku znacznie się powiększyła.

W 1994 roku Hans Mielke, kustosz Berliner Kupferstichkabinet określił z dużą jeszcze ostrożnością (tego nie udało się w żadnych źródłach udowodnić), że szkic Dürera wykorzystany na banknocieprzedstawia budowlańca z Augsburga o imieniu Hieronymus.

Co wiemy o tym człowieku? Niewiele. Wiemy tylko, że on pracował w latach 1505-1508 przy odbudowie Fondaco dei Tedeschi w Wenecji. Nie był żadnym architektem. Nawet nie odpowiadał za całość budowy, a był tylko jednym z podwykonawców.

W nocy z 27 na 28 stycznia 1505 roku Dom Niemiecki w Wenecji spłonął. Odbudowę jego na siebie wzięły władze miasta Wenecja, które zleciły projekt architektowi Giovanniemu Giocondo. Pracami budowalnymi kierował Antonio Abbondi. W końcu w 1508 roku wenecki magistrat zapłacił wszystkie rachunki za odbudowę. Kupcy niemieccy ze zwej strony ściągnęli do Wenecji Albrechta Dürera, u którego zamówili obraz do kościoła św Barłomieja Jednym z modeli pozujących do obrazu był właśnie Hieronymus z Augsburga (może go gdzieś na obrazie znajdziecie - ja znalazłem na szybko samego Dürera).

Ale wróćmy do roku 1939 (lub 1938 - trudno bowiem ustalić kiedy zapadła decyzja o druku tych banknotów - wszystkie opracowania podają datę 23.09.1939 - czyli datę oficjalnego powstania RKK). Czy ktoś z osób decyzyjnych znał tę wiedzę tajemną ujawnioną dopiero w 1994 przez berlińskiego kustosza? A jeśli tak to celowo wskazał, że odbudowa Domu Niemieckiego po pożarze odbywa się na zlecenie, pod nazdorem i za pieniądze Wenecjan, a władze III Rzeszy to tylko niewiele znaczący podwykonawca?

---

tagi: niemcy  polska  dürer  nowy wspaniały świat 

	Pioter
	10 kwietnia 2021 10:30

14     1409    8 zaloguj sie by polubić