-

Pioter : Kiedy bogowie zorientowali się, że nie są w stanie zmienić tego co już się stało, stworzyli historyków.

123 lata niewoli? - część V Wielkie Księstwo Poznańskie

15 maja 1815 roku zgodnie z postanowieniami Kongresu Wiedeńskiego Król Fryderyk Wilelhem III z ziem przypadłych Prusom z dawnego Księstwa Warszawskiego utworzył Wielkie Księstwo Poznańskie. 

Rok później pruskie władze w mennicach Berlina i Wrocławia wybiły dla księstwa drobną monetę miedzianą

grosz (miedź), średnicy 20 mm i wagi 2,9 g

oraz trzygroszówkę (miedź), średnicy 25 mm i wagi 8 g

Nie wybijano monet srebrnych, ani złotych, a miedziane wybijano wyłącznie przez 2 lata. I na tym cała wiedza polskiej numizmatyki dotycząca odrębności pieniężnej Wielkopolski się kończy.

Co więcej polscy historycy twierdzą, że Księstwo Poznańskie zostało zlikwidowane w 1848 roku, ale nijak ma się to do danych źródłowych.

6 marca 1857 roku król Prus podpisał statut nowego banku, który nazywał się Prowincjonalny Bank Akcyjny dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego w Poznaniu (Provinzial-Aktien-Bank des Großherzogthums  Posen in Posen), który stał się jednym z 9 banków emisyjnych Prus. Bank ten już tego samego roku rozpoczął emisję banknotów 10, 20, 50 i 100 talarowych.

 Kolejna emisja banknotów tego banku miała miejsce w dziesięć lat później i obejmowała te same nominałyPo zjednoczeniu Niemiec i zmianie waluty na markową doszło jeszcze do dwu kolejnych emisji banknotów w 1874 (100, 200 i 500 marek) oraz w 1883 (100, 200 i 500 marek). Niestety ilustracje ich nie zachowały się (bądź jeszcze nie wypłynęły na rynku aukcyjnym - bo w żadnym muzeum ich nie ma).

Zgodnie z danymi za rok 1890 Bank wyemitował banknotów na łączną sumę 1.206.000 marek, co stanowiło 0,4% obiegu wszystkich banknotów w Prusach (inne prowincjonalne banki emisyjne również miały ograniczenie emisji w wysokości około 1.200.000 marek).

Prócz emisji banknotów bank miał również prawo do emisji 2 tysięcy akcji po 500 talarów sztuka (1500 marek).

Do pierwszej rady nadzorczej banku dekretem królewskim zostali powołani: H. Annuß, F. Bielefeld, J Bleichröder, S. Graßmann, H. Jacobsohn, S. Jaffe, B. Kaskel, L. Rieß, G. von Rosenstiel, von Winterfeld oraz B Witkowski.



tagi: numizmatyka 

Pioter
22 lipca 2018 22:15
22     2298    6 zaloguj sie by polubić

Komentarze:

saturn-9 @Pioter
22 lipca 2018 23:04

2 tysięcy akcji po 500 talarów sztuka (1500 marek).

Czyli był jakiś przelicznik talarów na marki? 500 = 1500 ?

Pytanie, które już tutaj na blogu raz padło, skąd te 3 etc, było jak najbardziej na miejscu! Osobliwe te 3 jak i 180. Wypada się podczepić pod ten system trójkowy plus więcej i go rozszczepić. Siła rażenia niebywała. Raz emitujemy 1.12.1857 nastepnie 18.3.1867. Zgrabnie, zgrabnie ...

Kiedy po raz pierwszy w dziejach bankowości europejskiej te cudaczne odniesienia w mamonie miały miejsce? Odkąd na palcach nauczono się liczyć?

Sądząc po radzie nadzorczej banku w Wielkim Księstwie Poznańskim to zapewne od zawsze.

Bankierzy właściwie wyczuwają wiatry wznoszące.

Grossherzogtum Posen  nobilituje, Provinz Posen dołuje.

Dziękuję wielce. Pozdrawiam.

zaloguj się by móc komentować

ewa-rembikowska @Pioter
22 lipca 2018 23:13

W 1848 roku zmienino nazwę z Wielkiego Księstwa Poznańskiego na Prowincję Poznańską. Wraz ze zmianą nazwy  usunięto ostatnie resztki przywilejów Wielkiego Księstwa i obszar ten zorganizowano jak każdą inną prowincję. 

zaloguj się by móc komentować

Pioter @ewa-rembikowska 22 lipca 2018 23:13
23 lipca 2018 07:09

Wybaczy Pani, ale nie zmieniono nazwy księstwa, o czym świadczy choćby przykład z powołeniem banku emisyjnego dla Wielkopolski.

Owszem, w ramach szeregu reform powołano prowincje w monarchii Hohenzollernów, których zasięg terytorialny obejmował dokładnie taki zasięg, jak kraje składowe monarchii (np. Wielkie Suwerenne Księstwo Śląskie - Provinz Schlesien; Królestwo Prus - Provinz Ostrpreussen; Marchia Brandenburska - Provinz Brandenburg), ale obok siebie w użyciu przez dłuższy czas były obydwie nazwy.

A przywileje wszystkich krajów składowych monarchii były ograniczane w jednakowy sposób.

zaloguj się by móc komentować

Pioter @saturn-9 22 lipca 2018 23:04
23 lipca 2018 07:21

Po zjednoczeniu Niemiec i wprowadzeniu nowej wspólnej waluty w postaci marki niemeickiej talary pruskie przeliczono według kursu 3 marki = 1 talar. Przy czym znane są doniesienia prasowe z początku XX wieku o fałszowaniu talarów XIX wiecznych, które jeszcze były w obiegu.

Trójka w systemach monetarnych pochodzi od faktu, że do czasów rewolucji francuskiej podstawą podziału grubszej monety na drobne był system sześćdziesiątkowy (pochodna systemu dwunastkowego), a nie setny jak dziś. Podobnie zresztą jak przy systemie odmierzania czasu. O ile czas jak wiemy pochodzi wprost z Mezopotamii (a Niemcy twierdzą nawet że z miasta Uhr), to podobno pieniądze wymyślili dopiero Fenicjanie.

Grosz Księstwa Poznańskiego odpowiadał pruskim 3 fenigom - dreierowi (śląskiemu greszlowi) - jednej z najdrobniejszych monet. Po reformie w 1821 i ujednoliceniu waluty we wszystkich krajach składowych monarchii przyjęto następujący kurs: 1 talar = 30 groszy; 1 grosz = 12 fenigów.

zaloguj się by móc komentować

saturn-9 @Pioter 23 lipca 2018 07:21
23 lipca 2018 07:53

Dziękuję za namiary na osi czasu. Czyli każdy majętny mógł się poczuć milionerem? Jaki przemyślny manewr z marką zamarkować powszechny dobrobyt. Dobrobyt elity danego obszaru. Pozostaliśmy w boskim odniesieniu TRZY.

Stale należy mieć oczy otwarte. Skąd nadciągnie tym razem powszechny dobrobyt ...

zaloguj się by móc komentować

saturn-9 @ewa-rembikowska 22 lipca 2018 23:13
23 lipca 2018 08:03

Przewodzący bankowi panowie w znaku róży wiatrów:

... H. Annuß, F. Bielefeld, J Bleichröder, S. Graßmann, H. Jacobsohn, S. Jaffe, B. Kaskel, L. Rieß,

G. von Rosenstiel, von Winterfeld oraz B Witkowski ...

Owi rycerze okrągłych cyfr celowali wysoko. Miłościwie panująca dynastia 'Maison de Hohenzollern' pozostawiła tradycyjną nomenklaturę 'Grossherzogtum'.

Li tylko ku uciesze pasjonatów numizmatyki? Nie sądzę.

zaloguj się by móc komentować

Pioter @saturn-9 23 lipca 2018 07:53
23 lipca 2018 08:04

Jeśli brać pod uwagę fakt, że licytacje komornicze domów na Śląsku pod koniec XVIII wieku zaczynały się od 20 talarów to tak. Każdy majętny mógł się poczuć milionerem. Przy rocznej płacy wiejskiego nauczyciela w granicach 1.200 marek (początek XX wieku) również. Ale biorąc pod uwagę skalę obrotów nawet małej huty, z której sam czynsz dzierżawny rocznie wynosił 1500 dukatów (czyli około 4 tysiące talarów), to tym majętnym do milionerów było bardzo daleko.

zaloguj się by móc komentować

ewa-rembikowska @Pioter
23 lipca 2018 09:47

W którym roku ten bank zakończył swoją działalność?

zaloguj się by móc komentować

Pioter @ewa-rembikowska 23 lipca 2018 09:47
23 lipca 2018 10:35

Historycy bankowości w Poznaniu twierdzą, że Bank rozwiązał się samoistnie w 1890 roku na skutek cofnięcia przywileju do emisji banknotów. Niemieckie opracowania bankowe wymieniają ten bank wśród tych, które nie starały się o odnowienie koncesji na druk banknotów po zmianach w prawie bankowym z 1899 roku. Faktycznie w 1898 nastąpiła zmiana nazwy banku na Ostbank für Handel und Gewerbe, który ponownie w 1916 emitował banknoty dla terenów wschodnich pod okupacją niemiecką, czyli Oberostu (dawnego Księstwa Litewskiego i Kurland)Po zakończeniu działań wojennych na wschodzie bank ten został przeniesiony do Kowna, gdzie emitował banknoty dla Litwy i Łotwy W 1920 roku siedzibę banku przeniesiono do Królewca, a zakończył swe istnienie 1929 roku po przejęciu przez Dresdener Bank

zaloguj się by móc komentować

Pioter @Pioter 23 lipca 2018 10:35
23 lipca 2018 10:37

Ahtung! Fehler! Zmiany w przepisach bankowych miały miejsce w 1889, nie w 1899.

zaloguj się by móc komentować

Czepiak1966 @Pioter
23 lipca 2018 10:44

To będę zgadywał: na 1000 marek jest Merkury (bóg handlu) i Atena (bogini wojny)?

zaloguj się by móc komentować

Pioter @Czepiak1966 23 lipca 2018 10:44
23 lipca 2018 10:49

W fachowej literaturze jest to opisane jako Merkury i rycerz

zaloguj się by móc komentować


Czepiak1966 @Pioter
23 lipca 2018 12:43

To jeszcze rzuciło mi się w oczy, że to Hermes trzyma miecz, a Atena się patrzy wyczekująco.

zaloguj się by móc komentować

Pioter @Czepiak1966 23 lipca 2018 12:43
23 lipca 2018 12:52

3 marca 1918 w Brześciu Rosjanie podpisali układ pokojowy z Niemcami.

Ale ta druga postać to może być równie dobrze Mars, a nie Atena - więc przesłanie banknotu może być takie, że teraz kraje na wschód od Rzeszy będą podbijane gospodarczo, a nie militarnie.

zaloguj się by móc komentować

Czepiak1966 @Pioter
23 lipca 2018 12:57

Mars, Atena...

Liczy się gostek ze skrzydełkami na hełmie grożący mieczem.

I Marks w tle.

zaloguj się by móc komentować

Czepiak1966 @Pioter 23 lipca 2018 12:52
23 lipca 2018 13:01

I Schuman. W dalszym tle.

zaloguj się by móc komentować

saturn-9 @Czepiak1966 23 lipca 2018 12:43
24 lipca 2018 08:28

... rzuciło mi się w oczy, że to Hermes trzyma miecz, a Atena się patrzy wyczekująco.

To jeszcze pozwolę sobie dorzucić ...  Ten gostek Merkury/Hermes jakiś taki czasom naszym bliższy. Przodownik na paradzie pride.  A jego zbrojna prawica zerżnięta z Terminatora? Prawica, po zbroi wnioskując, raczej tej zakutej w stylizowany metal postaci. Atena czyli rycerz-chłopczyca to alegoria Germanii? Współcześnie nośne motywy. Artysta grafik proporcje pogioł.

Ale nie przeginał artysta, gdy wpisał 1000 w ezoteryke słonecznej eksplozji. SuperNova niczym mandala. Mrugnięcie okiem, że nowe czasy?

Milienaryzm plus Merkury i androgyniczna Atena. Genialne pociągnięcia genialnych zwrotnic dziejów.

Są jeszcze, jako dekor, wkomponowane trzy lwie głowy jak i dwa orły. Emblematy minionych świetności. Należy odczytać, że paczta ludy lwy  górą?

A marynistyczno-portowy motyw sielankowy. W tle, rzecz jasna, Marks na maksa. Ale gdzie ten Szuman sie schował ... Szumi morze?

 

Pytanie do Gospodarza czy znany jest twórca tego nominału? Szukałem w sieci ale bez skutku. Co literatura fachowa?

Artysta grafik zadał sobie sporo trudu. Takiego papieru nie da się wyczarować w kilka dni. Gdyby nie ta zbrojna ręka miecz trzymająca.

Oraz data 4.4.1918. Przeginam ale dla mnie to znak 838. I wszystko jasne ...

zaloguj się by móc komentować

Pioter @saturn-9 24 lipca 2018 08:28
24 lipca 2018 09:09

Odloty to są dopiero w polskiej literaturze przedmiotu przy próbach odcyfrowania znaczenia tego kawałka papieru:

Awers:Z prawej strony wizerunek rzymskiego boga Merkurego, odpowiedzialnego za handel. W ręku trzyma kaduceusz, na głowie ma czapkę nazywaną petasos. W oddali widać akwen wodny, na który spogląda Merkury. Najprawdopodobniej jest to Morze Bałtyckie, gdyż tereny „Ober-Ostu” leżały nad tym morzem. Od wieków Morze Bałtyckie stanowiło ważny szlak handlowy dla statków kupieckich, a więc postać boga kupców nie jest przypadkowa. Za Merkurym w zbroi stoi bogini rzemiosła Minerwa. Druk w kolorze zielony - wklęsłodruk. Poddruk, podpisy, data i nazwa emitenta drukowane przy zastosowaniu typografii.

Rewers:Z lewej strony w wyodrębnionym polu postać kobiety stanowiącej alegorię przemysłu. Lewą ręką trzyma koło zębate, na prawym ramieniu ma wsparty młot. W tle wieniec laurowy podkreślający ogromną rolę przemysłu. Niemiecki okupant chciał podkreślić, że poprzez rozwój przemysłu odniósł zwycięstwo. Druk w kolorze zielonym - typografia. Poddruk typograficzny ochrowy. Niektóre elementy drukowane wklęsłodrukiem.

Na pewno nie jest to Minerwa, a Atena bądź Mars. Co więcej ręka zbrojna w miecz należy do niego/niej (widać rękawicę rycerską). Ma wieniec laurowy, więc już odpoczywa po zwycięstwie. Teraz więc czas na kupców (Hermesa). Port widoczny w tle to najprawdopodobniej Lipawa.

Literatura fachowa nic nie mówi na temat projektanta. Ale te dane akurat niemieckie banki emisyjne potrafiły nieźle utajniać (co widać było na przykładzie banknotu z Germanią), tu dodatkowo komplikuje sprawę fakt, że akta banku emisyjnego z tego czasu nie wiadomo gdzie są (Królewiec, Kowno, Drezno a może Berlin) i czy wogóle do dnia dzisiejszego się zachowały.

zaloguj się by móc komentować

tomciob @ewa-rembikowska 23 lipca 2018 09:47
24 lipca 2018 20:29

Witam.

Myślę że ten link Privatnotenbank z niemieckiej wiki (google sympatycznie tłumaczy) sporo wyjaśnia ten temat. Moim zdaniem ten bank powstał po to właśnie aby pokazać że już nie ma Wielkiego Księstwa Poznańskiego.

zaloguj się by móc komentować

saturn-9 @Pioter 24 lipca 2018 09:09
25 lipca 2018 09:33

... postać kobiety stanowiącej alegorię przemysłu. Lewą ręką trzyma koło zębate, na prawym ramieniu ma wsparty młot. W tle wieniec laurowy podkreślający ogromną rolę przemysłu. Niemiecki okupant chciał podkreślić, że poprzez rozwój przemysłu odniósł zwycięstwo.

O ile ta interpretacja powstała zanim rozszalała się sieć ze swoimi zasobami podsuwającymi dokumenty i ich uczone interpretacje to wypada na tą interpretację opuścić kurtynę milczenia. Wyżej wklęsłodruku  nie podskoczysz.

Numizmatyka bez odniesień do tego co się działo w zaciszu gabinetów oraz co rozgrzewało umysły decydentów w owe lata konstelacyjnych zgrzytów pozostanie interpretacją naskórkową. Ślizganie się po powierzchni znaków też prowadzi do wniosków. 'Okupant niemiecki' zakleja zwoje na amen.

Kobieta jako uosobienie potęgi przemysłowej 'okupanta niemieckiego' to narodowo naciągane odniesienie. Umysłowości [narodowa czy międzynarodowa ?] zleceniodawców oraz artysty grafika pozwoliłaby zinterpretować w siatce tradycji postać siłaczki. Kalki interpretacyjne podsuwają kruche szczebelki drabinki prowadzącej do kociołka gdzie się coś pichci ale nie ma tej temperatury właściwej 'mówią wieki'. Historia zapisana zdawkowo, ten haszysz interpretacyjny podsuwany czytelnikom, odurza i ściemnia.

Męski czy żeński duch sprawczy? Co wisiało w zaciszu gabinetów to papier wyniósł w przestrzeń znaków. Pozostał namacalny numizmatyczny ślad projektu politycznego ale jaka ręka to modelowała? Obszar 'Ober Ost' jako klin w etnicznie wielokulturowo przetkane tereny do zagospodarowania. Tu nie było miejsca na języki będące urzędowymi w innych konstelacjach władzy zwierzchniej. Czystki etniczne w dalszym tle?

Ciężko mi się otrząsnąć z mesjanistyczno-milienarystycznego przesłania zawartego w SuperNowej.

zaloguj się by móc komentować

Pioter @saturn-9 25 lipca 2018 09:33
25 lipca 2018 09:41

W dalszym tle był podział tego terytorium i odpowiednie zarzązanie poprzez konflikt całą masą upadłościową po carskim imperium, o czym pisałem przy okazji banknotów Litwy Środkowej.

Projekt wcale nie zakończony po przymusowym (bo wymuszonym przez aliantów liczących na własne korzyści) wocofaniu armii niemieckich z tego terenu.

zaloguj się by móc komentować

zaloguj się by móc komentować