27 kwietnia 1909 roku na turecki tron wstapił Mehmed V Prawowierny. Udało mu się to wyłacznie dlatego, że jego brata Abdulhamida II zmiotła rewolucja młodoturecka. W zasadzie to nawet nie rewolucja .... Rewolucja zmusiła go wyłącznie do przywrócenia konstytucji i (co ważniejsze) działania parlamentu. A jedną z pierwszych decyzji nowego parlamentu było aresztowanie sułtana podejrzanego o próbę dokonania zamachu stanu.

Ale wróćmy do sułtana Mehmeda V. Ten nauczony doświadczeniami, które spotkały jego brata, ograniczył swoje rządy do unikania decyzji politycznych. Nawet udział Imperium Osmańskiego w I Wojnie światowej po stronie Osi został wypracowany znacznie wcześniej, jeszcze za panowania Abdullaha, który związał swoje państwo z kaiserowskimi Niemcami.

A nie. Jednak jakąś decyzję polityczną Mehmed jednak podjął. W związku z przystąpieniem Turcji do wojny ogłosił dżihad przeciwko niewiernym. Dokładniej jednak nie przeciwko wszystkim niewiernym, a wyłącznie przeciwko Anglikom i Francuzom. Tylko, że większość muzułmanów się tym wogóle nie przejęła. Może, gdyby Mehmed miał jakieś sukcesy wojskowe .........

Ale w trakcie jego panowania Turcja pożegnała się z Afryką Północną (Trypolitania, Cyrenejka i Fezan utworzyły włoską Libię w 1912), Dodekanez (do Włoch w 1912) oraz całe Bałkany (1913). Skutek ogłoszenia dżihadu była taki, że nawet kedyw Egiptu, dotychczas formalnie uznający zwierzchnictwo tureckie, nagle zerwał wszelkie stosunki i ogłosił się sułtanem pod brytyjskim protektoratem. Arabowie zresztą też stanęli po drugiej stronie, licząc na to, że z upadającej Turcji wykroją dla siebie jakieś własne państewka.

Turcja wyszła z wojny pokonana ze znacznymi stratami terytorialnymi, a nawet pod znakiem zapytania stanęło samo istnienie tureckiego państwa. Widoku jednak całkowitej klęski Osmanów Allah mu oszczędził. Mehmed V Prawowierny odszedł do wieczności 3 lipca 1918 roku.

W numizmatyce Mehmed V również niczym szczególnym się nie zapisał - wybijał zwykłe obiegowe monety od niklowych 5 para po złote 500 kurusz.

Dlaczego piszę o sprawach sprzed stu lat? Bo chyba czas w Turcji zatrzymał się w miejscu. Na konferencji prasowej w dniu 7 lipca 2022 roku dyrektor generalny mennicy zapowiedział, że mennica turecka wraca do wybijania złotych monet 100 kuruszowych z ostatniego roku panowania Mehmeda V. Monety te niczym się nie różnią od monet sprzed 100 lat. Zgodnie ze słowami Abdullaha Shahina mają to być zwykłe monety inwestycyjne, jakich wiele na świecie. Ale mennica turecka umożliwia przebicie własnego złota na te monety - oczywiście za odpowienią prowizją.

Niby patent znany i wykorzystywany dawniej przez Austriaków, którzy od 1780 roku w zasadzie do dziś biją srebrne talary z wizerunkiem Marii Teresy. Jak pisze ciotka Viki: W latach 1751–2000 wybito ok. 389 milionów egzemplarzy tej monety. Wytwarzano ją przede wszystkim w mennicach Cesarstwa Habsburgów (potem Austro-Węgier): Bruksela, Hall in Tirol, Günzburg, Karlsburg, Kremnica (Kremnitz), Mediolan, Praga, Utrecht oraz w Wiedniu (po zamknięciu w 1805 mennicy w Günzburgu); później również zagranicą: w Birmingham, Bombaju, Londynie, Paryżu, Rzymie, Wenecji. Do 31 października 1858 r. była ona legalnym środkiem płatniczym w Cesarstwie; dzięki patentowi (dekretowi) cesarskiemu z r. 1757 i aktualnie obowiązującym przepisom Republiki Austrii wytwarzana jest dotychczas w Wiedniu przez Münze Österreich AG jako moneta handlowa i w charakterze pamiątki. Poza Austrią talar Marii Teresy najdłużej był wytwarzany w Wielkiej Brytanii, gdzie w lutym 1962 roku wyrażono formalną zgodę na zaprzestanie tej produkcji w wyniku zabiegów dyplomatycznych Austrii. asięg i długotrwałość obiegu tej XVIII-wiecznej monety nie znajduje odpowiednika w światowej historii pieniądza. Od powstania miała ona istotne znaczenie w handlu Cesarstwa z krajami Lewantu (płd. część Turcji, Syria, Liban) i w ten sposób stała się najbardziej znaną i najwiarygodniejszą monetą w świecie arabskim. Dla sprostania popytowi cesarz Józef II Habsburg wydał dekret zezwalający na dalszą emisję talara swej matki z wykorzystaniem ostatnich stempli z mennicy w Günzburgu. Dzięki temu zaczął pełnić on rolę nieoficjalnej waluty w wielu krajach Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, gdzie w odróżnieniu od amerykańskiego nazywano go "dolarem lewantyńskim". Do 1900 r. uznawany był w całym imperium tureckim i w Afryce aż po Niger i Madagaskar, a na zachodzie – aż po Azory ; na wschodzie jego rozpowszechnienie w handlu sięgało do Jawy (Indonezja). Do 1930 r. pełnił rolę oficjalnego środka płatniczego w handlu (zwłaszcza na bazarach) w Dżedda, Adenie, Omanie, Izmirze i Stambule, do 1945 r. – w Etiopii. Jeszcze w 1980 r. miał ustalony kurs w Jemenie (równowartość 200 szylingów austriackich). W XXI w. kontrasygnowana moneta nadal pozostaje w obiegu w Indonezji i na niektórych obszarach świata arabskiego.

Tylko jakoś nie słychać nic w tym temacie, aby ktoś na świecie nadal posługiwał się w obrocie handlowym tureckimi kuruszami.

Słychać za to coś innego - 28 czerwca bieżącego roku nałożono sankcje na obrót rosyjskim złotem.

---

tagi: wojna  rosja  turcja  monety 

	Pioter
	11 lipca 2022 10:11

19     1838    5 zaloguj sie by polubić