Najpierw coś z literatury numizmatycznej:

banknoty z Powstania Styczniowego nie są znane, gdyż cały nakład został zniszczony - pozostały jedynie projekty, płyty do druku i papier ze znakami wodnymi.

A teraz powrót do rzeczywistości. Od jakiegoś czasu zagłębiam się w dzieje pieniądza papierowego, w tym także polskiego. I o ile prawie każdy może bez problemu znaleść wizerunki banknotów obiegowych, to już z wizerunkami banknotów, które z rżnych przyczyn do obiegu nie weszły, jest trochę trudniej. Ale w zasadzie dla chcącego jest to możliwe do zrobienia, w końcu dokumentacja jest w miarę dostępna.

Więc tak:

1) PRL i III RP: to w zasadzie dwa duże albumy: Marzena Smolak Andrzej Heidrich, malarz polskich banknotów (Wrocław 2016) oraz Wybrane projekty graficzne banknotów Narodowego Banku Polskiego (bez roku) - oba albumy swego czasu rozdawane gratis przez NBP

2) Królestwo Kongresowe: Projekty graficzne banknotów Banku Polskiego z lat 1830-1865 (Warszawa 2012) też swego czasu rozdawany w NBP

3) Generalna Gubernia: projekty bannotów są znane i bez problemu dostępne, choćby w postaci kopii na allegro

4) Rząd na uchodźtwie: tu wszystkie banknoty to w zasadzie projekty, bez problemu dostępne z oryginalnych drukarnii

5) II RP: co jakiś czas wypływają różne perełki, ale bez problemu ich kopie można zakupić, choćby przez allegro

No właśnie - brakuje czegoś? Tak. Brakuje okresu Powstania Styczniowego, który w zbiorach kolekcjonerów uzupełniany jest dostępnymi bez większych problemów obligacjamiwłaśnie takimi.

Jak możemy przeczytać w opisach aukcji (i literturze przedmiotu) obligacje te były dostępne w nominalach 100, 500, 1.000, 5.000 oraz 10.000 złotych. Zostały zaprojektowane przez Adama Pilińskiego i wydrukowane w paryskiej firmie Rochette,Letang et Wallon.

No właśnie, Mamy informację, widoczną choćby na początku tej notki, że jednak banknoty również były wydrukowane, tylko nikt nir wie jak wyglądały. Czy rzeczyście nikt nie wie?

Przecież zachował się papier ze znakami wodnymi Arkusz do druku złotówek10 złotych2 złote

Zachowały się również płyty drukarskie: rewers 25 złotychrewers 5 złotychawers 2 złotych

https://muzeumslaskie.pl/pl/work/mskh575/

awers 5 złotych

https://muzeumslaskie.pl/pl/work/mskh576/

awers 1 złoty

https://muzeumslaskie.pl/pl/work/mskh574/

awers 100 złotych

https://muzeumslaskie.pl/pl/work/mskh573/

rewers 50 złotych

To są wszystkie wizerunki, które udało mi się zlokalizować czy na portalach aukcyjcnych, czy w zbiorach Muzeum Śląskiego.

A co wiemy o samych banknotach? Wiemy, że istniały (zachowały się bowiem do naszych czasów zarówno matryce - może nie kompletne - ale jednak, jak również zachował się papier banknotowy w arkuszach). Wiemy (z dużym prawdopodobieństwem), że zaprojektował je Adam Piliński oraz, że drukowane były w Paryżu. Możemy nawet oszacować ich nakład - np obligacji 100 złotowych wydrukowano 80.000 szt, 1000 złotowych - 12.000 sztuk, a 10000 złotowych - 400 sztuk.

W naszym przypadku chodzi o banknoty o nominałach 1, 2, 5, 10, 25, 50 oraz 100 złotych - przy czym nakład najwyższego banknotu powinien w przybliżeniu odpowiadać nakładowi obligacji (a raczej go przewyższać). Więc powinno być co najmnie 100.000 wydrukowanych banknotów 100 złotowych (na kwotę 10.000.000 złotych). Kolejne nominały powinny również być wydrukowane na podobne kwoty - co dawało by nam łącznie około 20 milionów wydrukowanych banknotów.

I po stu sześćdziesięciu latach do naszych czasów nie tylko, że nie przertwał ani jeden banknot, ale nawet nie przetrwała żadna jego ilustracja?

Nawet przyjmując, że zniszczono 99% całości, to i tak coś powinno się zachować do naszych czasów, choćby tylko wśród dokumentacji - protokołów zniszczenia.

Idziemy dalej z rozważaniami. Druk banknotów jest drogą inwestycją (ale i tak tańszą niż bicie monety). Kto to zamówił? Kiedy (bo czas od projektu do wykonania wynosi około pół roku)? oraz najważniejsze Kto za to zapłacił?

A najciekawsze w tym wszystkim jest to, że nikogo, ale to dosłownie NIKOGO, jeszcze nie pokusiło, żeby zrobić kopie tych ciekawych banknotów. (no dobrze mnie pokusiło, ale niestety matryce są bardzo niewdzięcznym materiałem do obróbki komputerowej, a zdolności rysunkowych niestety nie posiadam).

A aż się obecnie prosi o propagandowe wykorzystanie tych wizerunków oraz tekstów po polsku, litewsku i ukraińsku (wprawdzie latinką pisanym).

Ilustracje, które tu udostępniłem nie są w żaden sposób chronione prawem autorskim - raz, że te przepisy nie mają żadnego zastosowania do znaków pieniężnych, a dwa - zbyt wiele czasu upłynęło.

---

tagi: polska  ukraina  litwa  banknoty 

	Pioter
	22 września 2022 19:27

7     1311    7 zaloguj sie by polubić