-

Pioter : Kiedy bogowie zorientowali się, że nie są w stanie zmienić tego co już się stało, stworzyli historyków.

Świat w obrazach

Kolejny dobór literatury na banknot nie powienien nas już zaskoczyć. Szczególnie, że po Bułgarii i Niemczech przyjrzymy się teraz czeskiemu banknotowi.Banknot ten już wielokrotnie gościł na Szkole Nawigatorów, szczególnie, że osoba na nim uhonorowana jest nam wyjątkowo bliska (w sensie prześwietlania jego działalności). A książka w tym przypadku została bardzo dobrze ukryta. Otóż na rewersie banknotu 200 koronowego z Komenskim, pod dłońmi dorosłego i dziecka, znalazła się kartka z napisem Orbi pictus. Właściwie cały napis powienien brzmieć Orbis sensualium pictus. Jest to również tytuł jednej z książek Komenskiego, i to do tego książki raczej niezwykłej.Była to bowiem książka przeznaczona jako podręcznik dla dzieci. Książka ta wydana pierwotnie w 1658 roku w Norymberdze w wersji cztero języcznej: po łacinie, niemiecku, francusku i włosku. W drugim wydaniu książki, które miało miejsce w Lewoczy w 1685 sięgnięto po łacinę, niemiecki, węgierski i czeski. Ogólnie podejście Komenskiego w tej książce opisywane jest jako Schola ludus czyli nauka przez zabawę. Dlatego książka ta była bardzo bogato ilustrowana, a prócz tego, że jej zadaniem była nauka języków, zawierała również inne przydatne wiadomości: z dziedzin dziś zwanych w szkołach przyroda, religia i wiedza o społeczeństwie.

Z zawartością książki można się dziś zapoznać w języku polskim poprzez zbiory Narodowej Biblioteki Cyfrowej Republiki Czeskiej pod tym linkiem: http://kramerius4.nkp.cz/search/i.jsp?pid=uuid:a65b4730-1d07-11de-b46c-000d606f5dc6&q=#monograph-page_uuid:0da00600-bd60-11e6-b333-005056827e51

Dziś hasło nauka poprzez zabawę realizowane jest trochę inaczej niż w czasach Komeńskiego, a nawet w czasach późniejszych wydań tej książki (czyli nawet początków XX wieku). Prób malarstwa i literatury (czego połączenieniem była właśnie ta książka - chyba jeden z pierwszych komiksów), doszły inne dziedziny sztuki, które znacznie ułatwiają realizację tego celu. Mowa tu o filmie oraz o grach komputerowych. Te nowe media, podobnie jak i literatura od czasów Guttenberga, służą do formatowania umysłów ludzi. Prócz rzeczy oczywistych i ogromnej masy nieistotnych szczegółów, które pokrywają się z rzeczywistością i są w miarę łatwe do sprawdzenia, zawsze ukryte jest w nich przesłanie nauki poprzez zabawę, którego celem jest zaszczepienie pewnych wzorców zachowania czy tylko wątpliwości do co dotychczasowego pojmowania świata.

W czasach Guttenberga i Komenskiego wątpliwości te dotyczyły spraw religii głównie. Dziś stopień organizacji różnorodnych herezji zaszedł już tak daleko, że można już nawet kwestionować prawa natury (np przyrodzoną płeć), i wydaje się, że kwestie religijne niespecjalnie następców Komenskiego obchodzą. Myliłby się jednak ktoś, kto uznałby to za prawdę. Następcy Komenskiego zawsze atakują Kościół (a jeśli nie można, bo np akcja filmu czy gry dzieje się zupełnie innym świecie, atak jest subtelniejszy i dotyka podstaw religii i cywilizaji łacińskiej).

Zresztą, jak sugeruje grafika całości banknotu, szkolnictwo stało się już domeną następców Komenskiego, z którego uczynili oni swoją twierdzę.



tagi: literatura  czechy  banknoty 

Pioter
27 czerwca 2019 22:38
2     983    7 zaloguj sie by polubić

Komentarze:

Brzoza @Pioter
28 czerwca 2019 03:08

Niesamowie - książka dla Dzieci bogato ilustrowana w kolorze tłumacząca człowieka i świat z 1658!

Orzeł morski, Jednorożec  jeden, ale bardzo kosztowny, jeżeli nie bayki. Dzikie zwierzęta mają ostre zęby i pazury, Salamandra w ogni żyjąca. Największy jest wieloryb, Ostryga daje smaczne mięso. Adam pierwszy człowiek utworzony dnia szóstego stworzenia, od Boga, na wyobrażenie Boskie, z bryły ziemi. A Ewa pierwsza niewiatsa z żebra mężowego. Ci pierwsi ludzie od diabła, w postaci wężowej zwiedzeni ponieważ jedli owoc z zakazanego drzewa, potępieni byli i skazani na nędzę i śmierć ze wszestkiem swjem potomstwem i byli wypędzeni z raju. Człowiek jest nayprzód dziecięciem, potem chłopcem, daley młodzieńcem, ztąd dorosłym, potem mężem, wreszcie staruszkiem, a naostatek zgrzybiałym starcem, Tak też w drgiey płci, dziewczynka, dziewczyna, panna, niewiasta (Kobieta), baba, baba zgrzybiała. Głowa jest u góry u dołu nogi. Szyi która się kończy na ramieniach. Pierś jest na przodku; w tyle grzbiet, na piersiach mają kobiety dwa cycki, (piersi) do ssania z brodawkami. Pod piersią jest brzuch, w środku tego pępek, pod tym łono, a pod tym łonem części rodne. Na grzbiecie są łopatki na których wiszą ramiona; na tych barki, z łokiciem; z tąd z obu stron boków, ręce, ręka prawa i lewa. Po ramionach następują lędzwie, z udami; a na (zadku) posladku pośladki. Noga się składa z uda, potem goleni, między tym kolano. W piersiach serce obwiedzione błonką sercową, i płuca, które oddychają. W brzuchu żołądek i trzewia, które kałdun obwija, wątroba, z lewey strony jest na przeciwko położona śledziona; dwie nerki, z macherzyną. Pierś, odziela się od brzucha skórą, błoną, która się zowie osierdziem. Ryny, kanały ciała są: żyły, które krew z wątroby; żyły pulsowe które ciepło i żywot od serca; suche żyły które zmysł i poruszanie od mózgu ciałem wydawają. Oko widzi farby i rozróżnia co białe a co czarne, co zielone a co modre. Moc wyobrażenia (wyobraźnia)(imaginacya, fantazya) czyni sobie wyobrażenia z pojętych rzeczy, złącza je, tworzy i czyni sobie różne widoki. Pamięć, która po części z składu mózgu zależy, zachowuje wszystkie rzeczy, i dobywa je znowu; niekture zapomina, co my zapominaniem nazywamy. Sen jest odpoczywanie zmysłów. Dusza od którey złączenia się z ciałem życie ludzkie zależy, jako duch od Boga stworzony, rozumny i nieśmiertelny, pod żadnem podobieństwem widziana bydź nie może; Jey naycelniejsze działania po części tylko, lecz nie zupełnie pamięci wyrażone bydź mogą. Ona jest bowiem dwoma udziałami (darami) obdarzona, jako to: rozumem i wolą. Rozum ma moc do wyrozumienia rzeczy i prawdy, w których rozpoznaniu stopniami postępuje: Za pomocą zmysłów zbiera on naprzód pojedyncze pojęcia, które pamięć pilnie zachowuje, a antazya z przypominaniem sobie (Imagynacya)znowu je odnawia; Tak też jest miłość i wesołóść w zażywaniu. Niurodziwi sa ci, którzy ciałem odstępują, od pospolitego kształtu. Jako to: srogi olbrzym i maleńki karzeł, dwoistego ciała, dwoygłowy, i tym podobne poczwary dziwolągi. Przystąpmy do żywności jego i do sztuk rzemieslńczych, które do tego służą. Naypierwszą i naydawnieyszą żywnością były ziemskie urodzaje; Ztąd też pierwsza robota Adama była uprawa ogrodu. Ogrodnik w ogrodzie kopie rydlem. Oracz zaprząga woły do pługa, i trzymając lewą rosochy, prawą kozicę, która odwala skiby, przeorywa ziemię, lemieszem, i krojem, wprzód gnojem uprawioną i robi bruzdy.  Rymaż kraje. Kto chce rzekę przebyć aby się nie zmoczył, dla takiego wygody wynalezione są mosty. Nurek potrafi tak pływać pod wodą jak ryba. Gdy burza i (wicher) nagle powstanie ściągają (zwijają) maytkowie żagle. Dom dzielony jest na gmachy.

 

Bardzo dziekuję :)

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @Pioter
28 czerwca 2019 09:55

W takich banknotach dostawałem wypłatę, za oczyszczanie upraw świerkowych na południowych Morawach. Były wtedy nowiutkie i pachnące farbą. 

zaloguj się by móc komentować

zaloguj się by móc komentować