Szukając jakichś wyjaśnień zarówno do herbajskiego odwzorowania sumeryjskiej mapy, jak i wcześniejszych śladów Uraratu, można dotrzeć naprawdę w ciekawe miejsca.

Jednym z takich miejsc jest północny Kaukaz. I występująca tam Kultura Majkopska. Popatrzmy więc na zbiory Ermitażu wyciągnięte z tamtejszych wykopaliskPrawda, że ciekawe. Te figurki to złote elementy baldachimu znalezionego (a raczej tylko te złotka) w kurchanie w Majkop w 1897 przez Weselowskiego. Od tego znaleziska całość zaczęto nazywać kulturą majkopską, jej zasięg określono takimi granicamiNikt nie próbował (ani wtedy, ani nawet dziś) nazwać ludu, który tam zamieszkiwał, ale tereny tej kultury pokrywają się z dziś już nieistniejącą Czerkiezją.

A jak archeolodzy opisują tę kulturę? Popatrzmy na rosyjską wikipedię (by googletranslate):

Opierając się na swoich badaniach, A. D. Rezepkin od 1989 roku propaguje teorię pochodzenia niezależnej kultury Nowoswobodnej z kultury lejkowatych kielichów i jej kurhanów z grobowców galeryjnych Europy Środkowej. Jedną z głównych cech kulturowych w tym samym czasie nazywano ceramiką polerowaną na czarno. Nosicielami kultury zostali określeni jako Indoeuropejczycy. Nie wszyscy badacze zgodzili się z tym.

Obecnie najbardziej uznaną teorią jest exodus na Kaukaz ludności o tradycjach Ubeido -Uruk z terenów północnej Mezopotamii, Syrii i wschodniej Anatolii. Jednocześnie można wskazać konkretne osady (np. Tell Khaznal ), gdzie w analogicznym okresie używano podobnej ceramiki. Ostateczna decyzja nie została jeszcze sformułowana, ale jasne jest, że ogólny kierunek został wybrany prawidłowo. Potwierdza to analiza porównawcza nie tylko ceramiki Maikop, ale całego kompleksu produktów, w tym metalu.

Istnieje również opinia o drugim i trzecim impulsie z Uruk (jego drugim i trzecim etapie), który ostatecznie doprowadził do powstania kultury majkopskiej okresu Nowoswobodnej.

Etapem na tej drodze był Kaukaz Południowy, gdzie odkryto ceramikę podobną do Majkopu. Obserwuje się to w osadach kultury Leilatepe (4350-4000 pne): Leylatepe, Poylu, Boyuk Kesik I i II w Azerbejdżanie oraz Berikldeebi (warstwa V) w Gruzji. Podobna ceramika występuje w osadach kręgu Sioni-Tsopi-Ginchi . Do kręgu tego należy również osada Teghut w Armenii. Pomniki te są podobne do Maikop przede wszystkim w swojej ceramice. Chociaż, w przeciwieństwie do samego Maikopu, do ciasta tej ceramiki dodano posiekaną słomę. Również na tych osadach budowano bardziej solidne konstrukcje z cegły, podobne do tych na Bliskim Wschodzie. Pochówki kopców Soyug Bulag, Si Girdan, Uchtepe zawierały również materiały podobne do tych z Maikop.

Podobnie jak ceramika okrągła z Majkopu, w osadach kultury kuro-arakowskiej Velikent II, Serzhenyurt (Czeczenia), Lugovoe (Inguszetia), w jaskini Mushtylagty-lagat (Osetia Północna) znajduje się na osadach kultury kuro-arakowskiej. Świadczy o tym rozmieszczenie ludności Maikop na Kaukazie Północno-Wschodnim i przełęczach Kaukazu Środkowego.

Istnieją fakty o migracji Majkopów daleko na północ, do brzegów Donu , do centralnej i południowej części obwodu wołgogradzkiego , gdzie dochodzi on do ujścia rzeki Iłowli włącznie i na step kałmucki  , gdzie rozpuściły się w środowisku stepów kultury Yamnaya .

A. L. Nechitailo zwraca uwagę, że zabytki odkryte wcześniej w 3 rejonach obwodu rostowskiego: azowskim (1968), peszczanokopskim (początek i połowa lat 70.) pochówków z wczesnej epoki brązu, wyraźnie widać na nich wpływ kultury maikopskiej (wyroby krzemienne, noże z brązu, a zwłaszcza naczynia w kolorze żółtym, czarnym i czerwono-ochrowym o polerowanej powierzchni) i należy je uznać za stepową odmianę kultura Majkopów.

Niektóre pomniki w nadmorskiej części Dagestanu, aż po Derbent, również mają majkopski wygląd (ceramika, konstrukcje nagrobne). Ale na odległych peryferiach lud Maikop nie dominował wśród lokalnych kultur.

W latach 1993 i 1995 do obiegu naukowego wprowadzono pierwsze daty radiowęglowe według tych stanowisk, które potwierdziły te przypuszczenia. Ale użycie tak zwanych skalibrowanych dat radiowęglowych pozwoliło niektórym badaczom znacznie postarzeć cały blok kultur. Eneolit ​​przedmajkopski, zwany kulturą ceramiki perłowej ukłutej , zaczął być datowany na 4700/4500-4000/3700 ​​lat. pne e. i wszystkie okresy właściwej kultury Maikop - 4000-2900 lat. pne mi. (według S. N. Korenevsky'ego) lub 3700-2900. pne mi. (według V. A. Trifonova). Doprowadziło to do sprzeczności z opracowanym wcześniej datowaniem typologicznym kultury Majkop. Obecnie najrozsądniejszym datowaniem jest 2 połowa IV – początek III tysiąclecia pne.

Robi się ciekawie? Trzy fale osadnictwa z Uruk aż na północny Kaukaz? Po co niby?

Gospodarka ludu Maikop opierała się na rolnictwie i uprawie motyki. Być może dużą rolę odegrało też zgromadzenie. Tryb życia był mobilny i siedzący. Osady nie trwały długo. W hodowli bydła czołowe miejsce zajmowało bydło duże i małe (owce), w mniejszym stopniu trzoda chlewna i konie, które również wykorzystywano jako żywność. W porównaniu z eneolitem udział mięsa dzikich zwierząt gwałtownie spadł. Liczne tarki do zboża i odwrotnie, kilka motyk z brązu są oznaką gospodarowania . Były też motyki wykonane z kamienia i poroża. O tkaniu świadczą gliniane okółki .

Najwyraźniej Majkopianie aktywnie handlowali. Ich wyroby z brązu na stepie zostały zastąpione miedzianymi, pochodzącymi niegdyś z bałkańsko-karpackiej prowincji hutniczej. Ponadto produkty te stały się wzorem do naśladowania aż po Ałtaj . Od południa otrzymali turkus (z Iranu i Afganistanu) oraz lapis lazuli (z Afganistanu).

Mieszkania były prostymi konstrukcjami wykonanymi ze słupów, prętów i desek. Były częściowo lub całkowicie pokryte gliną (turluk) lub bez turluku. Kształt jest kwadratowo-owalny lub okrągły. Powierzchnia - od około 4-5 m², do 72 m². Może być centralnym filarem wsparcia. Podłogi były gliniane lub żwirowe. Paleniska (1-5) były otwarte, z ziemnymi obramowaniami lub w formie jamy tandyrowej i znajdowały się w centrum lub przy ścianach. Po opuszczonych i spalonych budynkach pozostały obszary wypalonej gliny o średnicy od 2 do 5 m.

Majkopianie, podobnie jak inne ludy wczesnej epoki brązu, używali wozów z kołami z litego drewna i masywną tuleją. Znaleziono parę kół, które towarzyszyły pochówkowi pod kurhanem z wczesnego okresu etapu Novosvobodnensky.  Znanych jest również pięć przypadków znalezisk glinianych modeli takich kół. Nie ma danych na temat umiejętności jeździeckich i istnienia rydwanów wojennych.

Kultura Majkopów wyróżnia się bogatym zestawem przedmiotów z brązu i innych metali, z których prawie wszystkie pochodzą z pochówków. Formy wyrobów z brązu Maikop odpowiadają tym, które były wytwarzane lub używane w rozległej prowincji metalurgicznej proto-Circumpontic (od prawego brzegu Donu po Syrię i od wschodniej Anatolii po zachodni Iran). Obecnie ustalono, że na Kaukazie Północnym wydobywano własne złoża. Dlatego plemiona na północ od Kaukazu nie tylko nie były uzależnione od importu z Bliskiego Wschodu, ale nawet od zakaukaskiego. Większość produktów wytwarzana jest ze sztucznie pozyskiwanego arsenu i arsenu- niklustopy. Niemniej jednak bardzo technologiczne metody obróbki metali i artystyczny styl wyrobów rozwinęły się na Bliskim Wschodzie pod koniec IV - pierwszej połowy III tysiąclecia pne. mi.

Rzemieślnicy z Maikop używali odlewów woskowych do obróbki metali ; kucie stopów arsenu (6-9% As) z wyżarzaniem wysokotemperaturowym , powodującym ich zmiękczenie (efekt homogenizacji ); intarsja z brązu ze srebrem i złotem ; różne techniki otrzymywania powłok srebrnych. Powłoki te wytwarzano metodą cynowania ( naczynia miedziane i miedziowo-arsenowe powlekane cyną); srebrzenie przez ługowanie (drobna rzeźba ze stopów miedzi ze srebrem); powłoki arszenikowe (broń, haki).

Narzędziami pracy są dwustronne siekiery, toporki oczkowe i płaskie siekiery lub toporki. Są też topory z brązu o prostych kształtach (te ostatnie mogą mieć jednak ornament karbów i wypukłości). Mniej siekierek o „wojskowym” wyglądzie. Dwie ostatnie kategorie toporów są często niewielkich rozmiarów i mają otwór na rękojeść mniejszy niż 2 cm, co sugeruje ich czysto pogrzebowy cel.

Są to dłuta ryflowane i proste, a także szydła, przedmioty w kształcie szydła i bagnetu. Broń obejmuje węższe niż zwykle siekiery z kolbami, wczesne noże sztyletowe ze słabo zaznaczoną rękojeścią (bez trzonu) oraz późniejsze z rękojeściami oraz z żebrami i dolinami na głowni. Jest też znalezisko miecza tego samego typu (Skarby). Charakterystyczną cechą broni białej jest to, że prawie zawsze ma ona mniej lub bardziej zaokrąglony czubek ostrza. Groty włóczni są petiolate z długimi szyjami. W pochówkach odnajdywane są pręty z brązu, zagięte w pierścień z wystającymi końcami, co do przeznaczenia których istnieją różne przypuszczenia: że są to policzki końskie lub symboliczna reprodukcja mechanizmu ryglującego bramę, która może być również forma tradycyjnej ofiary . Ale teraz jest więcej dowodów na to, że są to pierścienie nosowe wołów . W jednym egzemplarzu znajduje się pierścień z brązową oprawką z krzyżem, najwyraźniej sztandar. Kociołki i inne naczynia z brązu zdobiono ornamentami ponczowymi, podobnymi do pereł na ceramice. Charakterystyczne są haki dwurożne, rzadziej jednorożne, przeznaczone do wyciągania mięsa z kotłów. W jednym przypadku haczyk z trzema rogami jest dodatkowo skomplikowany przez figurki ludzkie. Jest też jedna chochla z długą rączką. Brązowe dekoracje Majkopów nie są znane.

Do dekoracji bogatych pochówków używano złota i srebra. Wykonano z nich również niektóre naczynia z kopca majkopskiego: 14 srebrnych (niektóre ze złotymi detalami), 2 złote oraz naczynie kamienne ze złotą górną szyjką i wieczkiem. Dwa małe srebrne naczynia ozdobione są rzeźbionymi wizerunkami. Jeden przedstawia górski pejzaż z niedźwiedziem i orszakiem zwierząt wokół jeziora, drugi przedstawia jedynie procesję wokół wzoru, który najwyraźniej oznacza również zbiornik wodny. Było też 8 srebrnych pustych prętów (4 - częściowo złote), walcowanych z blachy. Na czterech rurach nawleczono dwie złote i dwie srebrne masywne figurki byków. Biżuteria obejmuje również różne formy złotych koralików, pierścionki, tłoczone blaszki w postaci lwów, byków i rozet, złote i srebrne wstążki.

Srebrne naczynie zawierało również skarb Staromyszastowskiego. Była też srebrna figurka osła lub antylopy, wydrążona głowa lwa, złote pierścienie, dużo złotych, srebrnych, karneolowych i szklanych (lapis lazuli) koralików. Bogaty był także grobowiec Nalczyk i pochówki w grobowcach Nowoswobodnienskich. Jeden z tych grobowców zawierał dwie figurki psów, jedną srebrną, a drugą z brązu.

Styl biżuterii Maikop jest czysto bliskowschodni, a analogi można znaleźć nie tylko w Mezopotamii, ale także w Troi i Egipcie.

Jest jeszcze ciekawiej?

A co powiecie na to, że w grobowcach kultury majkopskiej znaleziono pieczęcie sumeryjskie? Wprawdzie sumeryjskich tekstów nie znaleziono (lub nie opublikowano takich znalezisk), ale ... w kamiennych grobowcach zachowały się w niektórych miejscach malowidła.

Około 2500 pne kultura majkopska powoli zanika na terytorium pólnocnego Kaukazu. Co ciekawe w tym samym czasie również miasto Uruk powoli traci na znaczeniu, aż około 2200 pne zostaje podbite przez Sargona.

A jeśli popatrzymy na mit o Gilgameszu i powiążemy go z kulturą majkopską, to otrzymamy ciekawą informację. Gilgamesz (król Uruk) wyprawił się do Cedrowego Lasu (Liban), bo tamtejszy władca Humbaba tamował handel - wychodzi na to, że tamował handel z Kubaniem, terenem bogatym w złoto i miedź oraz zboże. Tak bogatym, że aż opłacało się tam ustanowić kolonię miasta Uruk. Wyjaśniałoby to też dlaczego Inanna od razu zaproponowała Gilgameszowi sojusz (małżeństwo), i dlaczego śmiertelny Gilgamesz mógł taką propozycję bogini odrzucić.

---

tagi: kaukaz  archeologia  sumer  mitologia 

	Pioter
	15 maja 2023 07:47

16     1129    6 zaloguj sie by polubić