Publiczna działalność Apolloniusza z Tyany doprowadziła go w końcu do sądu, któremu przewodniczył sam cesarz Domicjan. Podstawą oskarżenia, o czym wszyscy dobrze wiedzieli, był udział w spisku Nerwy, który miał na celu obalenie rządów Domicjana. Tylko, że agenta wpływu sojuszniczego mocarstwa nie można było otwarcie oskarżyć o przygotowywanie spisku mającego na celu zmianę władzy w Imperium Rzymskim. Jak więc to rozegrano?

W Żywocie Apolloniusza z Tyany znalazł się zarówno akt oskarżenia jak i mowa obronna samego Apolloniusza wygłoszona przed Domicjanem. Sama mowa obronna liczy kilkanaście stron, więc nie będę jej tu w całości przytaczał. Ale przyjrzyjmy się najpierw oskrażeniom, które przygotował Eufrates, agent wpływu Etiopii, o czym również wszyscy dobrze wiedzieli. Oskarżył on Apolloniusza o następujące przestępstwa, które podczas posiedzenia sądu odczytywał cesarz Domicjan: Dlaczego Apolloniuszu nie nosisz szat takich jak wszyscy, tylko swoje własne i dziwne? Dlaczego ludzie nazywają cię bogiem? Na podstawie jakich przypuszczeń i domysłów przepowiedziałeś mieszkańcom Efezu, że zachorują? Komu złożyłeś w ofierze chłopca wychodząc tego a tego dnia z domu i udając się na wieś?

Dziwne pytania, dla kogoś oskarżonego o przygotowywanie zamachu stanu? Może i tak, ale to w zasadzie była rozgrywka pomiędzy wywiadami Indii i Etopii, rozgrywana w Rzymie rękami cesarza Domicjana. I wszystkie strony musiały bardzo uważać, aby do publicznej wiadomości nie przedostało się zbyt wiele szczegółów wcześniejszej ich wpólnej działałności. A było co chronić, bo samo umieszczenie na cesarskim tronie ojca Domicjana, Wespazjana, było uzgodnione wspólnie przez trzy sąsiednie mocarstwa w Aleksandrii: Indie (reprezentowane przez Apolloniusza), Etiopię (reprezentowaną przez Eufratesa) oraz Scytię (reprezentowaną przez Diona). Podobnie zresztą wspólnie uzgodniono w Tarsie poparcie dla przejęcia władzy po ojcu przez Tytusa. Ale jak widać co do panowania Domicjana sąsiednie imperia miały zupełnie różne oczekiwania. I owszem, oskarżenia Apolloniusza o wspieranie Nerwy nie były bezpodstawne, ale zostały przygotowane w taki sposób, aby przypadkiem nie zaszkodzić samym spiskowcom. Naprawę ciekawa gra wywiadów.

Jak więc Apolloniusz bronił się przed oskarżeniami? Na pierwsze pytanie odpowiedział zgodnie z oczekiwaniem, powołując się na swoich hinduskich nauczycieli. Cesarz i jego otoczenie zrozumieli oczywiście tę odpowiedź właściwie i starali się tak prowadzić dalsze postępowanie, aby dorpowadzić do uwolnienia Apolloniusza od zarzutów.

Na drugie pytanie Apolloniusz odpowiedział, że w zasadzie to ludzie mówią różne rzeczy, a on o żadną boską chwałę nigdy nie zabiegał, a nawet przeciwnie, zawsze starał się poprawiać kult religijny i budować ołtarze miejscowym bogom.

Pytany o odsunięcie zarazy od Efezu odpowiedzieł, że widział pierwsze symptomy zatruć i dlatego nauczał na agorze o sprawach higieny, dzięki czemu udało się jej uniknąć. Nie było to żadne wieszczenie, ani nawet wizje zesłane od bogów, a prosta obserwacja życia codziennego Efezu.

I dopiero odpowiedź na ostatnie pytanie oskarżyciela pozwoliła Apolloniuszowi na rozwinięcie swojego krasomóstwa. Wyśmiał oskarżenie w całości, żądając od oskarżyciela przedstawienia faktów do pomówienia: Skoro mówi się, że złożony w ofierze chłopiec był Arkadyjczykiem, to poprosił o jego nazwisko oraz wysłanie do Arkadii gońca z informacją, czy taki chłopiec akurat zaginął. Jeśli nie jest znane jego nazwisko, to winen być on pewnie niewolnikiem z Arkadii, tylko, że Arkadyjczycy swoich ziomków nigdy nie sprzedawali w niewolę, a nawet na rzymskich targach nigdy nie zauważono żadnych niewolników z Arkadii. Aby to udowodnić poprosił o listy handlarzy i przepytanie ich na tę okoliczność. Skoro oskarżenie podaje konkretną datę, kiedy miało dojść do złożenia tej ofiary, to on oświadcza, że był w tym czasie u umierającego przyjaciela Filiskosa, przy którym był również konsul Telesinos, który mógł to poświadczyć. Zresztą ofiara wróżebna złożona z człowieka nie ma żadnego sensu i nie robią tak nawet Scytowie, gdyż aby wróżba miała sens ofiara musi być do samego końca nie świadoma tego co się stanie. Dlatego wybiera się do tego celu tylko konretne gatunki zwierząt. A poza tym to wszyscy dobrze wiedzą, że Apolloniusz osobiście brzydzi się składania krwawych ofiar, a woli palić kadzidła i miód na ołtarzach bóstw.

Zupełnie już poza tematem w ramach obrony powiedział jeszcze, że Nerwa nie nadaje się na spiskowca, bowiem zanim zacznie jakiekolwiek działania to całość i tak będzie już dawno nieaktualna.

Przy okazji tego procesu wyszło jeszcze na jaw, że Apolloniusz prócz Babilonu, Indii, Grecji, Egiptu, Hiszpanii i Etiopii, zwiedził również Scytię i Armenię, ale tych informacji nie przekazał nam Filostratos. Pewnie na polecenie cesarzowej Julii Domny zostały one utajnione z jakiegoś powodu.

---

tagi: rzym  indie  etiopia  antyk  apolloniusz 

	Pioter
	25 kwietnia 2024 10:24

19     906    11 zaloguj sie by polubić