Baron Hieronimus Carl Friedrich von Münchhausen był zwykłym brunszwickim szlachcicem. Jak wielu innych w tych czasach wybrał się do Rosji, aby tam dorobić się majątku. Akurat trwała wojna rosyjsko - turecka, a później nastąpiły wojny ze Szwecją. Münchhausen dość szybko awansował, po dwu latach służby frontowej, był już porucznikiem, a miał dopiero 15 lat. Liczył na awans kapitański, ale postawił na niewłaściwego konia - rocznego cara Iwana VI, którego obaliła caryca Elżbieta. Na awans kapitański musiał więc czekać kolejne 10 lat walcząc dla Rosji w Finlandii. W końcu gdy tylko go otrzymał powrócił do Brunszwiku, gdzie przez kolejne 40 lat wiódł spokojne życie. Czasem tylko przy kieliszku czy w trakcie polowania opowiadał znajomym i gościom przygody z służby w armii rosyjskiej. W 1790 roku zmarła jego żona, z którą był związany od 1744, jeszcze z czasów służby w carskiej armii. Zapragnął wtedy czegoś nowego od życia. W 1794 roku ożenił się ponownie z mającą wówczas 20 lat Bernhardiną von Brunn. Ale 73 letni hrabia chyba nie spełnił oczekiwań panny młodej. Doszło do skandalu, który zakończył się głośnym w całych Niemczech rozwodem. I z tego w zasadzie był znany prawdziwy baron Münchhausen.

Natomiast jego literacki odpowiednik powstał na zlecenie. Wymyślił go Rudolf Raspe - częsty gość w domu Münchhausena. Raspe był kutoszem u Landgrafa Kassel. I gdyby nie odkryto, że z kolekcji władcy zniknęło wiele cennych numizmatów, nie musiałby uciekać do Anglii. Tam w 1785 roku jeszcze anonimowo wydał książkę: Baron Munchhausens Narrative of His Marvellous Travels und Campaigns in Russia. D 1792 roku książka ta miał już 7 wydań, w każdym opisywano inne przygody barona Münchhausena. Dopiero rok później ukazało się niemieckie tłumaczenie tej książki: Wunderbare Reisen zu Wasser und zu Lande – Feldzüge und lustige Abenteuer des Freiherrn von Münchhausen opracowane przez Gottfieda Bürgera z Göttingen. Jak można się było spodziewać oprócz opowiadań opisanych przez Raspego znalazły się tam też autorskie opowiadania Bürgera.

Czym była ta książka? Dziś opisuje się ją jako zbiór kłamstw i przechwałek. Ale jeśli przyjrzymy się tylko tytułom rozdziałów dojdziemy do innego wniosku niż szanowni literaturoznawcy.

• Münchhausen przywiązuje konia do czegoś, co uważa za kołek w zimową noc, który w rzeczywistości jest czubkiem wiatrowskazu na kościelnej wieży. Po stopieniu śniegu koń zwisa z kościelnej wieży. Munchhausen strzela z pistoletu w kantar, aby koń spadł i mógł kontynuować podróż.
• Münchhausen łapie kawałki bekonu przywiązane do linii kaczek, które następnie fruwają i unoszą go w powietrzu.
• Münchhausen wystrzeliwuje ładunek pestek wiśni na głowę jelenia, po czym w jego rogach wyrasta drzewo.
• Münchhausen strzela do kurczaków wyciorem .
• Münchhausen poluje na ośmionożnego zająca.
• Münchhausen bierze wilka w gardło i odwraca jego wnętrze na zewnątrz.
• Münchhausen za pomocą zamarzniętego strumienia moczu podsuwa mu swój nóż, który spadł w śnieg.
• Koń Münchhausena zostaje podzielony na dwie części bramą. Podczas gdy baron nieświadomie jedzie przednią połówką do wodopoju, tylna połowa bawi się na łące z klaczami.
• Münchhausen skacze z koniem przez poruszający się powóz.
• Münchhausen leci na kuli armatniej nad oblężonym miastem, sprawdza pozycje wroga i szybko przestawia się na kulę lecącą w przeciwnym kierunku.
• Münchhausen wyciąga się z bagna na własnym koniu.
• Münchhausen jeździ konno na zastawionym stoliku do herbaty, nie zrywając uprzęży.
• Münchhausen rzuca swoją srebrną siekierą tak daleko, że ląduje na Księżycu. Używając łodygi fasoli, wspina się po nią.
• W mroźny zimowy dzień dźwięki trąbki pocztowej woźnicy zamierają. Później w karczmie rozmraża się róg i zaczyna grać muzykę.
• Szybki sługa Münchhausena w ciągu godziny przynosi sułtanowi butelkę tokaju z Wiednia do Konstantynopola.
• Münchhausen jedzie saniami zaprzężonymi w konie, gdy wilk atakuje jego konia od tyłu, pożera go, a następnie, utknięty w uprzęży, przejmuje końską pracę.
• Munchausen zostaje zaatakowany przez szalonego psa, który wgryza się w jego płaszcz. Później sama spódnica nosi ślady wścieklizny i atakuje swojego właściciela.

Czy czegoś nam to nie przypomina? Czegoś wydanego na krótko przed okresem reformacji pod tytułem Eulenspiegel?

Tak. Był to bowiem nowy podręcznik dla służb wywiadowczych przystosowany do nowych czasów - do czasów rewolucji, wojen napoleońskich i późniejszej restauracji. A że wybrano na bohatera tego podręcznika starzejącego się hrabiego? Sowizdrzał też podobno był postacią realną - tego widać wymaga konwencja szkolenia tych służb.

A tu mamy powód, dlaczego zainteresowałem się tą postacią. 7 maja 2020 roku oficjalnie Bundesbank wypuścił te cudo, jako monetę okolicznościową. Okazją do tego stały się obchody 300 urodzin barona. Wybito ich aż 1,2 mln egzeplarzy i zainteresowani mogą ją nabyć po cenie nominalnej (+vat oczywiście).

---

tagi: niemcy  błazen  moneta 

	Pioter
	12 lipca 2021 19:19

7     1286    11 zaloguj sie by polubić