Najnudniejszy teskt sumeryjski
na jki trafiłem w tej nudnej książce Michaela Jursy Prywatyzacja i zysk to chyba jest rozliczenie delegacji sumeryjskiego kupca. Brzmi on następująco:
Z miasta Wahaszuszana do Szalatuwar każdy z nas musiał zapłacić po 0,96 kg miedzi jako cło, za paszę dla osłów i noclegi w gospodach. Dodatkowo pobrali po 0,17 kg za każdego osła opłaty mostowej. 1 kg miedzi wyniósł koszt paszy dla osłów w Szalatuwar. Aż do Buruszhattum musieliśmy zapłacić 1,25 kg. Od każdego osła pobrali opłatę mostową w wysokości 0,125 kg. 0,75 kg kosztowała pasza dla osłów i żywność dla służącego w Buruszhattum. 1,25 kg wręczyłem do rąk Arwanahszu.
Niby mała tabliczka o niczym. Ale z jej treści widać wiele. Widać wprowadzony w Sumerze system pobierania myta, czyli również budowę i utrzymanie publicznych obiektów drogowych. Widać również, że akurat w tym przypadku opłaty pokrywane były w miedzi.
Ale weźmy inny kupiecki dokument księgowy. Np zestawienie magazynowe:
300 kg brązu z Joni za 1 i 2/3 kg srebra. 40 i 2/3 kg marzanny za 1,016 kg. 18,5 kg cyny za 0,46 kg. 8,125 kg purpurowej wełny za 1,3 kg. To jest suma towarów od Szamasz-zeru-ibni, syna Najana-idiny.
147,5 kg kg brązu z Joni za 0,816 kg srebra. 27,5 kg turkusowej wełny za 0,304 kg. 76,5 kg płotna za 0,847 kg. 116,5 kg egipskiego ałunu za 0,645 kg. 16,17 kg marzanny za 0,403 kg. 63 kg żelaza z Joni za 0,27 kg. 128,5 kg żelaza z Libanu za 0,351 kg. 132 litry miodu za 0,216 kg. 20 dzbanów dobrego wina za 0,5 kg. 60 kg żywicy za 0,25 kg. 20 kg aromatycznych liści za 0,017 kg. 180 litrów jałowca za 0,025 kg. To jest suma towarów od Nadin-ahi
1577 kg purpurowej wełny to dziesięcina od Nadin-ahi. 2,5 kg purpurowej wełny i 70 kg żelaza to jest dziesięcina od Szamasz-zeru-ibni.
Ten dokument, pommo ewidentnej nudy, jest o tyle ciekawszy, że pokazuje nam zasięg handlu międzynarodowego Sumeru za panowania króla Nabonida (czyli tuż przed perskim podbojem). Pokazuje też ceny za poszczególne towary wyrażone w srebrze. Przy czym przepisy prawne dokładnie określały, że srebro to ma mieć próbę 800, czyli to były akurat monety. Pewnie podobnie było również w przypadku rozliczenia delegacji, na poczet której kupcy otrzymali mieszek drobnej miedzianej monety. To, że dziś te kesty wyglądają trochę dziwnie, to akurat wina współczesnych sumerologów, którzy nazwy monet (oznaczające również wagę) przeliczyli na nasze jednostki.
Ale popatrzmy jeszcze dalej - tym razem na tekst obwieszczenia o zakazie handlu:
W sprawie tabliczki z wyrokiem miastaa Aszur dotyczącego złota, którą ci wysłaliśmy. Tabliczka straciła moc obowiązującą. Dotychczas nie ustaliliśmy żadnej normy odnoszącej się do złota, obowiązuje więc stara zasada. Asyryjczycy mogą sprzedawać złoto między sobą, ale zgodnie z treścią na steli, żadne Asyryjczyk, kimkolwiek by ne był, nie może dać złota żadnemu Akadyjczykowi, Amorycie czy Subarejczykowi. Kto tak czyni przypłaci życiem.
No coż. Prowadzenie biznesu w Sumerze do łatwych pewnie nie należało. A przynajmniej nie dla wszystkich.
tagi: handel sumer przepisy teksty klinowe rozliczenia
![]() |
Pioter |
15 lipca 2023 06:36 |
Komentarze:
![]() |
Matka-Scypiona @Pioter |
15 lipca 2023 07:37 |
Handel i teraz nie należy do najprostszych i ma swoje tajemnice. Za chwilę na Babilon spadnie Cyrus Wielki i uwolni Żymian. Że też tabliczki o nich nie wspominają...
![]() |
OjciecDyrektor @Pioter |
15 lipca 2023 07:43 |
Po prostu Asyryjvxukom i jak śądzę innym ludom wchodzącym w skład państwa, zakazany był handel miedzy prowincjami i miedzynarodowy ("kimkolwiek by nie był"). To oznacza, że handel ten "wykupiła" jakaś inna nacja....ciekawe jaka?
![]() |
Pioter @Matka-Scypiona 15 lipca 2023 07:37 |
15 lipca 2023 07:44 |
Wpominają. Jednego wczoraj zlokalizowaliśmy. Dziś zlokalizowałem jeszcze jedną tabliczkę z nim.
Ale problem jest taki, że niewiele z tych yabliczek trafiło do obiegu poza akademickiego.
![]() |
OjciecDyrektor @Matka-Scypiona 15 lipca 2023 07:37 |
15 lipca 2023 07:44 |
Wspominaja a rebours....:)
![]() |
Pioter @OjciecDyrektor 15 lipca 2023 07:43 |
15 lipca 2023 07:45 |
Nadin-ahi dość drogo za ten przywilej zapłacił. 1,5 tony purpurowej wełny .... Było czego chronić krolewskimi dekretami.
![]() |
Pioter @Matka-Scypiona 15 lipca 2023 07:37 |
15 lipca 2023 07:54 |
Największą tajemnicą jest zasada ograniczonego zaufania do kontrachentów. Bardzo ograniczonego:
Powiedz Jasmach-Adadowi tak: Tak mówi Szaesz-Adad tówj ojciec. W sprawie wysłannika z Dilmun napisałeś co następuje: Wszedł do magazynu kupca, próbował podnieść pień drzewa cedrowego i wtedy doznał urazu, dlatego nie mogłem go jeszcze odesłać. Tak właśnie napisałeś. Co to właściwie ma znaczyć? Czy nie może on dosiąść osła? Nawet jeśli doznał urazu? Dlaczego go jeszcze nie wysłałeś z powrotem?
![]() |
MarekBielany @Pioter |
15 lipca 2023 09:18 |
To przeliczenie na kilogramy jest użyteczne. Jako dodatek proponuję dzisiejszy cennik skupu złomu metali.
Szkoda że mam teraz dostęp do telefonu tylko.
Plus i podziw i podziękowanie!
![]() |
stachu @Pioter |
15 lipca 2023 09:49 |
Same nudy, ale autor rozumie czytelnika i podaje wszystko w aktualnych jednostkach. Wiekszość historyków ma to gdzieś i używa starych jednostek, podaje nazwy miejscowości już nieużywanych, itd. Plus!
![]() |
chlor @Pioter |
15 lipca 2023 09:54 |
Na obecną cenę srebra wychodzi ok 250zł za kg luksusowej purpurowej wełny. Teraz lususowa tkanina wełniana (włoska) kosztuje 153zł/metr kwadrat. Nie wiem ile waży taki metr kwadratowy, pewnie jakieś 350g.
Czyli cena zmieniła się niewiele choć trochę czasu upłynęło.
![]() |
OjciecDyrektor @chlor 15 lipca 2023 09:54 |
15 lipca 2023 10:01 |
Co pokazuje, że lepiej inwestować w fabryki niż trzymać kruszec. Fabryka może się rozrosnąć, rozmnożyć itd. Przynosi pożytku, a kruszec nie - posiadacze kruszcu zwyczajnie są bierni i luczą na to, że dobry wujek im dobrze zapłaci w tzw. "Czarnej godzinie". Rzeczywistość jednak jest okrutna i w czarnej godzinie ceny kruszcu są też rozpaczliwie niekorzystne.
![]() |
OjciecDyrektor @Pioter 15 lipca 2023 07:54 |
15 lipca 2023 10:02 |
Ten cytat jest dobry, a nawet znakomity. Gdyby ten ojciec był Włochem, to wlot by zrozumiał, co syn mu chciał zakomunikować...niestety to tylko jakiś "Sumeryjczyk".
![]() |
OjciecDyrektor @Pioter |
15 lipca 2023 10:04 |
A sorry, to nie syn taki kumaty, tylko Jasmach-Adad. Jasmach po otrzymaniu info od dyna ojca pewnie pomyślał "z jakim ja trepem robię interesy?"
![]() |
MarekBielany @OjciecDyrektor 15 lipca 2023 10:01 |
15 lipca 2023 10:09 |
Jeszcze lepiej poczekać jak fabryka padnie i wtedy w cenie złomu można (?) kupić wysoko przetworzony złom.
![]() |
OjciecDyrektor @MarekBielany 15 lipca 2023 10:09 |
15 lipca 2023 10:29 |
Albo poczekać, aż złodziej ukradnie kruszec...możemy tak dalej się licytować
![]() |
OjciecDyrektor @Pioter 15 lipca 2023 07:54 |
15 lipca 2023 10:32 |
Ten cały Jasmach-Adad, to chyba jakiś Aramejcxyk ("Adad" to był popularny wśród nich dodatek). A tak się składa, że wszystkich Aramejczyków Żymianie zaluczają do swoich (bo oni sami przyjeli ich język - w końcu też Semici). Ten bohater z poprzedniej notki pewnie też był Aramejczykiem.
![]() |
Pioter @stachu 15 lipca 2023 09:49 |
15 lipca 2023 12:02 |
Tak. Większość historyków ma to gdzieś. A te stare jednostki specjalnie zostały zamienione w XIX wieku, żeby nie można było pewnych spraw zobaczyć gołym okiem.
![]() |
Pioter @OjciecDyrektor 15 lipca 2023 10:02 |
15 lipca 2023 12:05 |
Ten wysłannik z Dilmun pewnie wszedł po cedr do niewłaściwego magazynu. A odesłać pewnie za dużo z niego nie było można. Tylko adresat wiadomości chyba nie całkiem kumaty był.
![]() |
Pioter @chlor 15 lipca 2023 09:54 |
15 lipca 2023 12:18 |
Wogóle jak przeliczać ceny na srebro czy złoto, to wyjdzie, że żadnej inflacji nie ma. Te ceny niewiele się zmieniają od tysięcy lat.
![]() |
OjciecDyrektor @Pioter 15 lipca 2023 12:18 |
15 lipca 2023 13:08 |
Tylko że ZAWSZE władza fałszuje monetę, nakazując wymianę monet i posługiwabie się gorszą. Te przeliczniki cenowe są oderwane od tej niewesołej rzeczywistosci. Inflacji tylko teoretycznie nie ma w kruszcach. No bo dlaczego ludzie zabijali sie, aby mieć przywilej/monopol na nabicie monet? Musieli miec zysk i to pokaźny. To niby skąd ten zysk? Z oszukiwania na wadze kruszcu - to jest inflacja taka sama jak przy papierowym pieniądzu.
![]() |
Magazynier @Pioter |
15 lipca 2023 13:59 |
"Kto tak czyni przypłaci życiem." Nader skuteczny protekcjonizm. Wygląda na to że to wiekowa tradycja. Nic dziwnego że Kusz miał ochotę zatopić Atlantów.
Miedź była raczej dobywana na Cyprze i na wyspach. Nic nie umię znaleźć o miedzi z Ionii.
![]() |
Pioter @OjciecDyrektor 15 lipca 2023 13:08 |
15 lipca 2023 15:02 |
Tak. Ale inflacja to wcale nie skutek drożyzny, a skutek fałszowania pieniędzy przez władzę.
![]() |
Pioter @Magazynier 15 lipca 2023 13:59 |
15 lipca 2023 15:10 |
Do szczegółów o co poszło przed samym Potopem jeszcze nie dotarłem.
A co do Joni to stamtąd jest brąz i żelazo.
A co do miedzi to znalazłem taką ładną tabliczkę:
Do Puzur-Aszura tak mów: Mówi Ikaya: Dlaczego narzekasz: Kto ciągle sprzedaje cynę za miedź kiepskiej jakości w Turhunit? Gdy Sua przybył z cyną sprzedawało się cynę w kawałkach tylko po kursie 9:1 lub 10:1, ale ja posłałem ci miedź po kursie 11:1. Niech Aszur i bór braterstwa będą moimi świadkami. Tylko 2 kg twojej cyny dałem Hannunum po kursie 15 kg miedzi kiepskiej jakości za 0,5 kg cyny i on zabrał miedź.
![]() |
chlor @Pioter 15 lipca 2023 12:18 |
15 lipca 2023 20:29 |
Na historycy.org ktoś policzył, że płaca w kopalni złota wyrażona w gramach złota jest od zawsze taka sama, do dziś.
W sumie najlepsze są tabele przedstawiające płace i ceny towarów w każdej epoce historycznej, czyli siłę nabywczą.
![]() |
OjciecDyrektor @Pioter 15 lipca 2023 15:02 |
15 lipca 2023 20:36 |
Otóz to. Kazdy pieniądz można sfałszowac, a władza króra ma monopol na jego emisję fałszuje go idealbie i jeszcze pilnuje, aby tym fałszywym się posługiwać. Stad ten fetysz kruszcowrgo pieniądze bierze się z niezrozumienia tego faktu. Pewnie dlatego, że ekonomiści wbili do głów ludziom, że inflację robi się inaczej.
![]() |
OjciecDyrektor @chlor 15 lipca 2023 20:29 |
15 lipca 2023 20:40 |
Czyli proszę zobaczyc jaka manipulucja. Ejonomiści inflację liczą nominalnym wzrostem cen, a historycy liczą uwzględniając siłę nabywczą. To jest jeszcze większy dom wariatów niż to uczenie o arche studentów filozofii i prawa.
![]() |
OjciecDyrektor @Pioter 15 lipca 2023 15:10 |
15 lipca 2023 20:47 |
Dobry ten cytat, albi znowu muszę powiedzieć - znakomity. Kłócą się ze sobą jak stare Żydki, że jeden drugiemu robi konkurencję i psuje rynek.
O przyczybie Potopu już chyba wspominaliśmy, że było nią kibtrola rynku żywności - dyskusja w twojej notce o dziwnym, bajstarszym mieście/osadzie w Turcji pełnym magazynów na żywność. Wtedy, po mojej uwadze, że to były magazyny, od razu skojarzyłeś że Kusz po Potopie zainwestował w egipskie zboże i wysyłano he na caly świat - czyli, że wcześniej nie można tego było zrobić, bo zboże na swiat caly wysyłano z rejonu M. Czarnego, który k8ntrolowali "starzy bogowie" Sumeru.
![]() |
Pioter @OjciecDyrektor 15 lipca 2023 20:47 |
16 lipca 2023 09:31 |
Te szczegóły są opisane w księdze Henoha. Ale poleży ona jeszcze na półce jakiś czas ;).
![]() |
Paris @Pioter 16 lipca 2023 09:31 |
16 lipca 2023 10:45 |
Dzieki, dzieki...
... i jeszcze raz dzieki za te FENOMENALNE WPISY !!!