Choć tak w zasadzie to królem chyba nie był. A i akurat to niezupełnie w tym mieście działał.

Jednak to nie przeszkodziło późniejszym o kilka pokoleń Babilończykom nazywanie Adapy królem i wpisywanie go we własna historię. Zrobił to na przykład niejaki Berosus (właściwie to Bel-re Uszunu), kapłan Marduka w podbitym przez Aleksandra Babilonie, którego dzieło Babilonyca przez wiele wieków było podstawowym podręcznikiem do zrozumienia dziejów Sumeru.

Ale przejdźmy do naszego bohatera, Adapy. Berosus określił Adapę mianem pierwszego mędrca (Abgal) oraz opisał go jako doradcę pierwszego króla Eridu - Alulima. W zasadzie to tych doradców miało być aż siedmiu i wszyscy oni mili wynurzyć się z głębin Oceanu. Inaczej więc mówiąc byli to kupcy, którzy przypłynęli na okrętach do Eridu i założyli tam swoją faktorię. Zachował się nawet jego wizerunek jednego z tych kupców, których milotlogia Sumeru umieściła pomiędzy niebiosami a ziemią, ale nie mamy żadnej pewności czy akurat on przedstawia naszego Adapę. Może to być bowiem któryś z innych wymienionych poniżej

Uanna, „który zakończył plany nieba i ziemi”,
Uannedugga, „który był obdarzony wszechstronną inteligencją”,
Enmedugga, „któremu został przydzielony dobry los”,
Enmegalamma, „który urodził się w domu”,
Enmebulugga, „który dorastał na pastwiskach”,
An-Enlilda, „czarownik miasta Eridu”,
Utuabzu, „który wstąpił do nieba”

Pierwszy mędrzec Uanna to również nasz Adapu. To tylko inna wersja jego imienia (jak pisze większość badaczy powołując się na Berosusa). O nim akurat jest najwięcej danych, więc przyjrzyjmy się bliżej tej postaci.

Adapa wystepuje aż w dwu mitach sumeryjskich. I w pierwszym z nich okazuje się być pierwowzorem Indiany Jonesa. Mit ten bowiem opowiada o tym, jak Adapa wraz z Enmerkarem (królem Uruk) włamali się do pewnego starożytnego grobowca. Nie jest jednak jasne co udało im się tam znaleść, bowiem tabliczka w tym miejscu została nadłamana.

W drugim micie natomiast Adapa udaje się w gości do boga Anu. Ten mit jest kompletniejszy i opowiada o tym, że Adapa jako zwykły wybak łowił ryby na swojej łódce pływającej po Tygrysie, ale pewnego dnia zerwał się wielki wiatr, który prawie wywrócił jego łódź. Jednak Adapie udało się złamać skrzydła południowego wiatru (najprawdopodniej udało mu się żeglować pod wiatr), co wywarło tak wielkie wrażenie na bogu Anu, że postanowił on natychmiast uśmiercić Adapę. Zaprosił go więc do siebie na ucztę. Adapa pojawił się na uczcie, ale odmówił przyjmowania jakichkolwiek napojów czy potraw. Natomiast przyjął dary od boga Anu - ozdobne szaty i wonne oleje. W micie opowiada się o tym, że Adapa nieświadomie odrzucił możliwość pozyskania nieśmietelności, ponieważ złocisty napój i podane jedzenie były pokarmem bogów. Widać jednak Adapa chodził bardziej twardo po ziemi niż jego późniejsi biografowie.

Popatrzmy teraz na króla Enmerkara. Ten bowiem (prócz tej zabawy w archeologa) występuje również w bardzo ciekawym z naszego punktu widzenia micie. Ma on bowiem taki kaprys, że zachciało mu się w mieście Uruk otworzyć przedstawicielstwo handlowe miasta Aratta, znanego z wydobycia kruszców oraz drogich kamieni. Wysyła więc on posłańca do władcy Aratty z prośbą o udział w pojedynku mającym na celu wykazanie, które z miast (Uruk czy Aratta) jest bardziej umiłowane przez boginię Inannę. Władca Aratty decyduje się przyjąć pojedynek i podaje trzy warunki, po spełnieniu których Enmerkar będzie mógł rozpocząć handel z Arattą.

Pierwsze zadanie polega na tym, aby dostarczyć zboże z Uruk do Aratty. Ale ma być ono przewiezione w sieciach, a nie w workach. Enmerkar używa więc kiełkującego jęczmienia, który pozwala uszczelnić oczka sieci rybackiej, dzięki czemu ziarno nie zostaje rozsypane w trakcie transportu.

Drugie zadanie polega na wykonaniu berła z materiału, który jest nieznany w Aratcie. W tym celu Enmerkar tworzy masę z mieszaniny klejów i żywic, którą wlewa do uprzednio przygotowanej formy z wydrążonej trzciny, a po zastygnięciu całej masy usuwa trzcinę i otrzymuje berło.

Trzecie zaś zadanie wymyślone przez władcę Aratty polegało na tym, że Enmerkar miał sprowadzić na walki psów własnego psa w kolorze niewystępującym w naturze. Enmerkar uszył więc ze specjalnej tkaniny odpowiedni ubiór dla swojego psa.

Po wykonaniu tych zadań Inanna potwierdziła, że Uruk jest bliższe jej sercu, i nakazała obu miastom ustanowienie pokojowych stosunków handlowych.

Aha - jeszcze jedna ciekawostka. Całą korespondencję Enmerkara z Arattą zapisywano na tabliczkach i przekazywano posłańcowi przybyłemu z Aratty, co wprawiało władcę Aratty w rozpacz, bo nic z tego nie rozumiał.

Nie wiemy dziś dokładnie, gdzie leżała Aratta. Wiemy tylko tyle, że wydobywano tam złoto, srebro oraz lapis lazuli, oraz że stamtąd pochodzili najlepsi rzemieślnicy. Większość badaczy lokalizuje te miasto gdzieś w irańskich górach, ale chyba to mało prawdopodobne. Tabliczka z pismem klinowym byłaby bowiem zrozumiała dla władcy Elamu, ale dla władcy Harappy już nie ...

	Pioter
	13 maja 2023 06:22