Najpierw ilustracja. Przedstawia ona Mitrę - boga z mitologii perskiej, którego kult dość mocno rozwinął się w Rzymie. Ciekawa rzeźba, która ukazuje zwycięstwo Mitry nad Bykiem.

A teraz mit, na który trafiłem. Moje zastrzeżenia do treści i intrepretację podam później.

Młody bóg miał według swoich wyznawców być drobnym, lokalnym cudotwórcą, którego większość ludzi nie doceniała. Miał jednak dar uzdrawiania, dzięki któremu uleczył wielu ludzi, w tym księcia Elamu. Gdy nadeszło jego wesele, książę zaprosił Mitrę jako specjalnego gościa.Niestety, na weselu zabrakło wina. Wesele przecież nie może obejść się bez wina, więc książę zaczął popadać w panikę, ale Mitra kazał mu się uspokoić i aby podano mu beczki z wodą. Książę nie rozumiał tego nakazu, ale zdecydował się podać Mitrze wodę. Po chwili skupienia młody bóg zamienił wodę w beczkach w wino i rozdał ją weselnikom, którzy pili i bawili się do białego rana.

Mimo tych wszystkich radosnych czynów i cudów, Mitra miał na Ziemi swojego odwiecznego wroga, syna władcy ciemności, który czyhał na każdy jego zły krok. Ciągle wysyłał na niego skrytobójców i innych bandytów, jednak Mitra wszystkich cudownie nawracał ze złej ścieżki i przygarniał jako swoje owieczki – gdyż Mitra był znany większości jako zwykły pasterz. W końcu syn władcy ciemności nie wytrzymał, zmienił się w byka i osobiście zaatakował Mitrę. Doszło do katastrofalnej walki – wprawdzie Mitra zdołał ukręcić bykowi kark, ale sam odniósł ciężkie rany. Właśnie tą scenę, znaną jako Taurokontos, przedstawiano najczęściej w graficznych przedstawieniach Mitry. Wkrótce Mitra zmarł i został pochowany przez swoich uczniów.

Jednak nic nie może przecież wiecznie trwać. Straż postawiona przy grobie Mitry po trzech dniach z paniką przybyła do księcia Elamu i oznajmiła mu, że Mitra powstał z grobu i udał się na wschód. Książę, przestraszony tymi wieściami, nie wiedział, co robić, ale wyrzekł się Mitry i uznał, że nie chce mieć z nim nic wspólnego. Trzy razy próbowano go prosić o wytłumaczenie, ale on po trzykroć się go wyparł.

Mitra objawił się po raz ostatni swoim uczniom, tłumacząc im, jak osiągnąć wybawienie dla ich duszy i jak po śmierci dostąpić łaski obcowania z niebiosami. Zaraz po tym objawieniu na jednym z najwyższych szczytów, Mitra uniósł się w powietrze i żywcem wstąpił do nieba. Uczniowie ruszyli w świat rozgłaszać prawdę o Mitrze i nakłaniać niewiernych do czczenia zmartwychwstałego bożka.

Nie wiem kiedy powstała ta wersja mitu, ale rozpowszechniła się w Rzymie w II w naszej ery. Do wyznawców Mitry należeli Hadrian, Komodus, Galeriusz, Licyniusz, Dioklecian  i Julian Apostata.

Moje zastrzeżenia co do tej wersji mitu dotyczą tego, co jest wspólne z religią chrześcijańską. Ewangelie bowiem zostały spisane wcześniej i mogły w jakiś sposób wpłynąć na treść tego mitu. Ale nawet gdy odrzucimy zawarte w tym micie chrześcijańskie wstawki, i tak pozostanie nam ciekawy tekt do rozważań.

Najważniejszą bowiem sprawą w tym micie jest fakt, że władca Elamu nakazał niejakiemu Mitrze zabicie byka, który niszczył jego kraj. Byk jest akurat symbolem Olimpijczyków, więc sprawa wydaje się możliwa do wyjaśnienia. Mitra miał za zadanie obronić Elam przed inwazją Olimpijczyków. Jego imię w awestańskim (czyli staroperskim) znaczy tyle co pakt, przymierze, umowa. Byłby to więc dowódca jakiejś armi najemniczej. Mitrze udało się pokonać wroga zagrażającego Elamowi, jednak stan jego wojsk po odniesionym zwycięstwie pozostawiał widać wiele do życzenia. Musiał więc ogłosić zaciąg do swoich armii (zmartwychwstanie), i po wykonaniu zadania udał się do władcy Elamu po zapłatę. Ten jednak się go wyparł i orzekł, że nie chce mieć z nim nic wspólnego. Nie wiem jednak dlaczego Mitra nie odebrał zapłaty siłą, a skierował swoje armie na wschód. Po dotarciu do Indii Mitra zajął miejsce wśród tamtejszych bogów, gdzie jest przedstawiany jako ten, ktory czuwa nad przestrzeganiem umów. Być może wojska Mitry pochodziły pierwotnie właśnie z Indii.

I tyle historii opowiedzianej w micie. Teraz przejdźmy do dziejów Rzymu. Na początku naszej ery Mitra staje się bogiem legionów rzymskich i wraz z nimi jego kult rozprzestrzenia się po całym imperium. W Rzymie przedstawiano go zawsze jako Frygijczyka, ktory podrzyna gardło Bykowi.

Kres temu kultowi położył dopiero Konstanyn Wielki w 324 roku.

---

tagi: rzym  persja  indie  elam  mitra 

	Pioter
	29 kwietnia 2023 08:54

16     1210    9 zaloguj sie by polubić