Marka poznańska czyli nie dla psa kiełbasa
Po zwycięstwie Powstania Wielkopolskiego, które prócz tego, że było walką o niepodległość było również prawicową reakcją na zapędy socjalistycznego rządu berlińskiego, Naczelna Rada Ludowa w Poznaniu, dysponując własną bojówką postanowila założyć bank. Podjęto wobec tego decyzję o założeniu Banku dla Polski Zachodniej i o druku w Drukarni św Wojciecha w Poznaniu banknotów o nominałach 1, 2, 5, 10, 20, 50 i 100 marek.
I wtedy okazało się, że z patentu "bojówka i bank" nie może skorzystać prawica. Rząd w Warszawie, kierowany przez naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego rozpoczął wielką akcję w celu niedopuszczenia to wprowadzenia nowych banknotów do obiegu. Głównym argumentem była destabilizacja systemu finansowego Polski. I takie tłumaczenie musiało Poznaniakom wystarczyć w sytuacji, gdy na tym samym terytorium kursują jednocześnie korony austro-węgierskie, marki niemieckie, marki polskie, ruble carskie, ruble kiereńskiego, ostmarki i ostruble (wydane przez niemieckie władze okupacyjne dla zajętych terenów Rosji) oraz ogromna ilość banknotów lokalnych wydawanych przez miasta czy nawet prywatne firmy.
Ostatecznie do wprowadzenia marek poznańskich do obiegu nie doszło, a do naszych czasów dotrwały jedynie 3 egzemplarze banknotu 50 markowego.
tagi: numizmatyka
|
Pioter |
| 26 maja 2018 05:27 |
Komentarze:
|
Greenwatcher @Pioter |
| 26 maja 2018 07:28 |
Dziękuję Panie Pioter. Nie wiedziałem. Między Poznańczykami, a Naczelnikiem chemii nie było. Samodzielni, zaradni i zwycięzcy stanowili zagrożenie dla mitów: „tradycji” Legionów, „zwycięskiego” Powstania Styczniowego i wreszcie samego „spiżowego” wodza. Ciekawe jak potoczyłaby się historia z własnym "biletem", noemen omen, do wolności.
|
betacool @Pioter |
| 26 maja 2018 07:40 |
Ile jest warta jedna z tych trzech sztuk? Czy nikt nie wie, bo od bardzo dawna nie zmieniają właściciela?
|
ewa-rembikowska @Pioter |
| 26 maja 2018 08:10 |
Nawet Wiki coś na ten temat napisała
|
|
Pioter @Stalagmit 26 maja 2018 07:54 |
| 26 maja 2018 11:13 |
Banknoty te miały zastąpić kursujące w Poznańskim banknoty Provinz Posen, widoczne poniżej.
|
|
Pioter @Greenwatcher 26 maja 2018 07:28 |
| 26 maja 2018 11:15 |
Gdyby Naczelna Rada Ludowa nie uzgadniała tych spraw z Warszawą mielibyśmy prawdopodobnie przez jakiś czas 2 lub 3 państwa polskie (czyli Kongresówkę, Galicję i Poznańskie). Podział ten i tak jest widoczny nawet dzisiaj, ale w takim przypadku bardziej by się pogłębił.
|
|
Pioter @betacool 26 maja 2018 07:40 |
| 26 maja 2018 11:22 |
1.03.2014 podczas aukcji Warszawskiego Centrum Numizmatycznego sprzedano go za 750 zł.
Na aukcji 12.09.2015 banknot ten został sprzedany za 360 zł.
Ostatnie notowanie jest z 21.04.2018. Kwota jaką uzyskano na aukcji to 1456 zł.
Ogólnie banknot jest traktowany jako bon zastępczy, a te z reguły zbyt wielkich cen nie osiągają.
|
saturn-9 @Pioter 26 maja 2018 11:22 |
| 26 maja 2018 11:43 |
Ogólnie banknot jest traktowany jako bon zastępczy, a te z reguły zbyt wielkich cen nie osiągają.
Więc pytanie: co to jest 'banknot' a co 'bon zastępczy' w obiegu rynkowo-bankowym?
Gutschein = Banknote ???
|
|
jestnadzieja @ewa-rembikowska 26 maja 2018 08:10 |
| 26 maja 2018 11:53 |
Opis w wiki:
"Projekt nowych banknotów wykonał poznański plastyk Antoni Wiktor Gosieniecki, a druk Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha w Poznaniu. Na awersie ozdobione były podobizną krzepkiej, przysadzistej pary wieśniaczej w ludowych strojach wielkopolskich: baba trzyma w ręku grabie, a chłop kosę."
Wpatruje sie w obrazek i widze co innego. Postac po lewej w koszuli (baba?) trzyma kose (nie grabie), postac po prawej z obnazonym torsem, czyli raczej chlop, nie trzyma w reku nic, a u stop ma jakis ster.
|
|
Pioter @saturn-9 26 maja 2018 11:43 |
| 26 maja 2018 12:02 |
Ogólnie, ściśle z definicją, banknot to nota bankowa wydana na okaziciela z gwarancją wypłaty jakieść sumy w brzęczącej monecie (srebrze bądź złocie). I tak było rzeczywiście do czasu.
W języku polskim niestety nie ma precyzyjnych określeń, a banknoty wydawane są również przez skarb państwa (bilety skarbowe) czy inne instytucje (np samorząd, firmy prywatne, armie, pocztę, kolej itp). Stosuje się wyłącznie nazewnictwo banknot - bon zastępczy. Takim bonem zastępczym w rozumieniu prawa był np banknot 500 złotowy z Gdańskiem pokazany w notce "raz zdobytych ziem nie oddamy nigdy!", gdzie nawet zapisano "Bilety Narodowego Banku Polskiego ..."
Czeski jest w tym przypadku precyzyjnieszy. Tam bankovka to banknoty wydane przez banki, statovka to banknoty wydane przez rzad, a nouzovka to banknoty wydane przez pozostałych emitentów.
W niemieckim również istnieje rozróżnienie: banknote - czyli banknoty wydane przez banki oraz wszystko inne zbiorczo opisane "notgeld" mające zapis gutschein (wykaz wartościowy), schek (czek na okaziciela) i inne.
Banknot wydany przez Prowincję Poznańską był więc tym rozumieniu jedynie wykazem wartościowym tej prowincji, ponieważ nie wydał go żaden bank.
|
|
Pioter @jestnadzieja 26 maja 2018 11:53 |
| 26 maja 2018 12:04 |
Ten ster to koło zębate - symbol przemysłu.
A autor notki w wiki widać coś mocno wczorajszy był, bo ilustrację banknotu zamieścił ;)
|
|
jestnadzieja @Pioter 26 maja 2018 12:04 |
| 26 maja 2018 13:13 |
Ja lubie do takich szczegolow sie przyczepiac:) I troche wnerwia mnie niesolidnosc roznych autorow notek w wiki.
|
|
tomciob @Pioter 26 maja 2018 11:13 |
| 26 maja 2018 20:34 |
Witam.
Ciekawe porównanie. Banknoty Provinz Posen korona zamknięta z krzyżem i orzeł z taką samą korona na głowie i bilety Banku Ziemii Zachodniej z orłem w koronie otwartej i oczywiście bez krzyża. A banknoty Provinz Posen to kto emitował? Bank Rzeszy w Niemczech?
Bo na ziemiach polskich zaboru niemieckiego banknoty (marki polskie) emitowała Polską Krajowa Kasa Pożyczkowa (PKKP) powołana do życia (1916) przez Zarząd Generał-Gubernatorstwa Warszawskiego przy wsparciu Rady Regencyjnej. Marki polskie były drukowane wg wzoru Kreisa w drukarni berlińskiego Banku Drugie Rzeszy Niemieckiej. Zwane potocznie rzeszkami miały gwarancję tego banku w latach 1917-1918. PKKP była filią Banku Rzeszy przy Zarządzie Generał- Gubernatorstwa Warszawskiego i była odpowiednikiem Banku Wschodniego z siedzibą w Poznaniu z tą różnicą że miała prawo emisji pieniądza. Marka polska stopniowo wypierała markę niemiecką ale z użycia wyszła dopiero w 1924 roku. PKKP dnia 7 grudnia 1918 roku otrzymała polski statut, a od 10 stycznia 1919 roku dostała upoważnienie do emitowania marek polakich na rachunek państwa polskiego. A co do Naczelnika to rzeczywiście chciał innych pieniędzy - "lecha" podzielonego na 100 groszy (dekret z 5 lutego 1919) ale w poprzek jego planów stanął Sejm RP, który uchylił dekret Naczelnika i ustawą z 28 lutego 1919 roku prowadził "złotego polskiego."
Pozdrawiam
|
|
Pioter @tomciob 26 maja 2018 20:34 |
| 26 maja 2018 21:12 |
Za banknoty Provinz Posen odpowiedzialny był zarząd prowincji, czyli dziś byśmy powiedzieli sejmik województwa. Bankoty były drukowanecw Monachium w drukarni braci Parcia. Bankoty te zostały wprowadzone do obiegu na podstawie upoważnienia Ministerstwa Finansów Rzeszy w związku z brakiem pieniądza metalowego.