W 1900 roku czterej Duńczycy: Harald Moltke (malarz), Ludvig Mylius-Erichsen (literat), Knud Rasmussen (dziennikarz) oraz Alfred Bertelsen (lekarz) postanowili przemierzyć wzdłuż Grenlandię. Przygotowania do wyprawy rozpoczęli w Reykjawiku i już w 1902 roku wyprawa mogła ruszyć z Upernavik. Dotarcie do Thule zajęło im 2 lata. W trakcie tej wyprawy zbierali głównie podania ludowe Innuitów oraz prowadzili badania etnogaficzne, które później zostały opisane w książce Rasmussena Nye mennesker (Nowi ludzie).

Czy była to naprawdę, jak się ją opisuje, Grenlandzka wyprawa literacka? Jeśli przyjrzeć się późniejszej działalności tej czwórki to wygląda na to, że wyprawa ta była tylko przygotowaniem gruntu po późniejszą ich działalność na Grenlandii.

Ludvig Mylius-Erichsen był np członkiem wyprawy na statku Danmark w 1906, której zadaniem było zbadanie północnych wybrzeży Grenlandii. Wyprawa ta ustanowiła na dalekiej północy stację meteorologiczną, obsługiwaną przez Alfreda Wegenera (Niemca), Antona Frilsa i Aagi Bertlesena (Duńczyków).

Harald Vigo Graf Moltke interesował się Grenlandią juz wcześniej. W 1898 wraz z gelogiem Knudem Stenstrupem i botanikiem Mortenem Porsilem badał zatokę Disko na Grenlandii. Rok później pracował dla Duńskiego Instytutu Meterologicznego w Islandii, a w latach 1900/01 w Utsjoki w Finlandii dokumentował zorzę polarną. W trakcie ekspedycji leterackiej ciężko zachorował i z wypraw polarnych musiał już zrezygnować. Pomimo częściowego paraliżu znalazł pracę jako grafik w Królewskiej Duńskiej Manufakturze Porcelany.

Alfred Leopold Bertelsen od wyprawy się oddalił do Upernavik, gdzie przez 20 lat był lekarzem okręgowym. Prócz tego prowadził badania ornitologiczne. Sławę naukową uzyskał dzięki monografii Grønlandsk medicinsk og Nosografi, gdzie zajął się warunkami wpływającymi na zdrowie ludności północnej Grenlandii.

Pozostał jeszcze do omówienia Knud Rasmussen. Syn duńskiego misjonarza na Grenlandii oraz wnuk Inuitki o imieniu Itaraluk. Jego żoną w 1908 roku została Dagmar Andersen, która pomagała mu początkowo jako wolontariuszka w przenoszeniu na papier wrażeń z wyprawy literackiej. W 1910 roku Rasmussen powrócił do Thule na stałe z żoną, gdzie założył stację misyjną oraz faktorię handlową. Odbył jeszcze siedem wypraw polarnych w latach 1912 - 1933, w tym jedną z Grenlandii na Syberię (w 1921-25). W trakcie ostatniej wyprawy dostał infenkcji brzusznej i zmarł w drodze do szpitala w Danii.

Knud Rasmussen trafił w 1953 roku na najwyższy nominał grenlandzkich banknotów. Rok później Grenlandia stała się autonomiczną prowincją Królestwa Danii i utraciła prawo do emitowania własnych banknotów, które zastąpiły banknoty duńskie. Dopiero w 2010 rozpoczęto na Grenlandii publiczną dyskusję o możliwości emisji włąsnych środków płatniczych (na podobnej zasadzie jak Wyspy Owcze), co umożliwiają przepisy z 2006 roku, jednak do dnia dzisiejszego nie podjęto żadnych działań w tym zakresie.

 

---

tagi: banknoty  grenlandia  dania 

	Pioter
	17 maja 2019 20:18

12     1314    3 zaloguj sie by polubić