Teraz liczą się tytuły, certyfikaty. Jeszcze 150 lat temu każdy, kto zdał maturę już sobie sam dociekał i badał i nikt mu się jiecwyrącał, jeśli miał na to swoją kasę. Dziś to niemożliwe, bo aby zbadać źródła w bibliotekach uniwersyteckich potrzebnyvjest glejt uczelni i "odpowiednie" certyfikaty.

Po prostu cenzura, a nie żadna głupota.

Znacznie dojrzalsze

Panie Piotrze, przeciez nie chodzi o literówkę, a o przypisanie tożsamości jednej osoby innej osobie, co daje oczywisty nonsens. Jeśli zdanie "Pod inicjałami AL kryje się zapewne sam jej autor, szkocki antropolog i profesor uniwersytetu w St Andrews" nie ma znaczenia, to po co w ogóle się tu znalazło? To jest jedna z raptem trzech zawartych tam informacji.

Ale, ok, niech będzie. Przejdźmy do tego, co ma znaczenie. Czyli wydawcy.

"Zobaczcie Państwo tylko kto zapłacił za druk tej książki oraz jej tłumaczenie z angielskiego" - no, widzimy. Zapewne wydawca, Bronisław Natanson (niejedyny w tej rodzinie miłośnik książek), którego oficyna zdążyła w czasie swojego krótkiego istnienia wydać 26 tytułów, zanim zamknął ją w 1900 z powodu postepującej choroby. Umarł w 1904. Natanson słynął z tego, że autorom i tłumaczom wypłacał honoraria hojnie i terminowo, a pieniądze na swoje przedsięwzięcia pożyczał na dogodnych warunkach z Banku Natansonów. Zbieżność nazwy z jego własnym nazwiskiem nieprzypadkowa.

"Piękne jest również logo wydawnictwa Bronisława Natansona, który oficjalnie nie mógł w Warszawie handlować książkami. To przecież nie jest kaganek oświaty. To jest aż znicz olimpijski wraz z gałązką lauru".

Bo to nie były książki dla oświecenia ludu ale z tzw. wyższej półki, naukowe i literackie, adresowane do wykształconej publiczności. Logo nawiązujące do Olimpiady i wawrzynów w tym kontekście nie dziwi. Wawrzyn od zawsze wieńczył czoło poetów, a do tego to są czasy odrodzenia ruchu olimpijskiego, którego twórca od początku łączył ideę igrzysk z literaturą i sztuką, chociaż pierwszy olimpijski konkurs literacki odbył się dopiero w 1912. Równie dobrze mozna dopatrywać się jakichś "dziwnych" odniesień w białym kruku w logo tutejszego wydawnictwa Klinika Języka. A ten kruk po prostu znaczy "wydajemy książki rzadkie i cenne".

Jedna z informacji w Wiki i notace biograficznej, na której hasło jest oparte, musi być bałamutna. Na własne oczy mozna zobaczyć, że Natanson wydawał swoje książki pod własnym nazwiskiem w Warszawie, Krakowie (z Fiszerem albo bez niego), a nawet w Petersburgu.

PS. Z Natansonami spokrewniony był Kazimierz "Bradl" Leski, o ktorym ostatnio ukazał sie artykuł w "Tygodniku Powszechnym", trochę jakby demaskujący jego wojenna legendę. Znaczy - cos tam bohater nazmyślał o sobie. Ale nie czytałem, a poza tym nie o Leskim była notka.

Książki nie czytalem (skąd miałem wiedzieć, że to konieczne dla zrozumienia notki?), ale oczywiście wiedziałem, że jego ojciec był bankierem. Także księgarzem i wydawcą, zanim zajął się finansami. Tym mniej dziwne sie wydaje, że chorowity syn, z różnych możliwych karier, jakie stoją otworem przed dziećmi bogatych rodziców, wybrał karierę wydawcy i księgarza. A w logo naprawdę nic osobliwego nie widać. No, może trochę ten znicz wygląda jak grzyb, jeśli wolno uczynić aluzję do własnego, niedawnego komentarza. ;)

PS. Natansonowie twardo trzymali się bankowości, ale niejeden z nich dodatkowo aspirował do bycia kimś w świecie, nazwijmy to, wartości niematerialnych, niekoniecznie od razu wydając ksiązki czy robiąc karierę naukową. Weźmy Edwarda Natansona. Tak pisze o nim Igor Newerly: "Przezywano go masonem i kuchcikiem, bo największą jego przyjemnością było ponoć gotowanie. Co roku musiał wyjechać do Paryża, by tam w białym kitlu i czepku pracować z jakimś słynnym kucharzem, wymyślić jakieś nowe danie i potem gości nim u siebie olśnić. Napisał książkę kulinarną, podobno bardzo cenioną przez znawców. Nie miał wielkiego znaczenia w kartelu – był za miękki". Zasadniczo jednak chyba ten kartel papierniczy był ważniejszy.

Pochodnię oświaty niosły też inne wydawnictwa:

Biblioteka Wyzwolenia P.A. Kropotkin “Komuna Paryska” , W.Simkowicz “Ostatnie lata zmagań Rosji z autokarami”. Wydane przez: V.D. Karchagin Moskwa 1906r.

Nakładem Aleksandra Heflicha

Tak ,żeby wiadomo było kto jest oświecony.