Wyspy Hawajskie zostały odkryte dla Europejczyków przez brytyjskiego kapitana Jamesa Cooka w 1778 roku i nazwane przez niegoSandwich Islands. Rok później, w czasie nieporozumień z krajowcami Cook zginął, próbując porwać króla i wymusić na tubylcach zwrot zarekwirowanej łodzi.

Dość szybko wyspy te stały się łakomym kąskiem dla imperiów: Wielkiej Brytanii (od 1793), Rosji (1816-1817) oraz USA (1819), które rozpoczęły chrystianizację tego kraju.

Stała obecność trzech mocarstw (a i późniejsze zainteresowanie Francji, Danii, Japonii i Niemiec) powodowały, że królowie Hawajów musieli nieźle kluczyć próbując stosować własną politykę. Skutki tej polityki widać nawet na fladze tego amerykańskiego stanu (która wcześniej była flagą królestwa Hawajów).

Dość szybko, bo już w 1835 roku, na wyspy dotarł pieniądz papierowy. Wraz z bankierami docierają tu również przemysłowcy (plantacje cukru, kawy, hodowla bydła, jedwabników i owiec, drukarnia gazety, wielorybnicy) oraz kupcy zaintersowani drzewem sandałowym. Prócz tego na hawajskim rządzie każdy kapitan europejskiego czy amerykańskiego okrętu jest w stanie wymusić prawie wszystko - np w 1842 S Mallet na francuskim okręcie wojennym Embuscade wymusza otwarcie hawajskiego rynku na wolny import francuskich win, a rok później lord George Paulet żąda "tymczasowej cesji" Hawajów do Wielkiej Brytanii (odstąpiono od tego po pięciu miesiącach okupacji w zamian za korzystny traktat handlowy). Do obsługi coraz bardziej wymagającego przemysłu władze Hawajów zaczynają poszukiwać robotników głównie w Chinach, ale również w Europie (Portugalia).

I być może tak by życie w Królestwie Hawajów powoli sobie płynęło, ale postanowiono je przyśpieszyć. 11 grudnia 1872 roku zmarł król Kamehameh V (w dzień swoich 42 urodzin), a ponieważ nie pozostawił ani nie wyznaczył spadkobierców, na króla wybrano Lunalio popieranego przez brytyjczyków. Z chwilą jednak gdy nowy król zaoferował Stanom Zjednoczonym port Pearl Harbor, jego los stał się przesądzony. Oficjalnie podano, że król zmarł 3 lutego 1874 roku z powodu gruźlicy w wieku 39 lat, a leczenie było utrudnione, ponieważ jego organizm został zniszczony przez alkoholizm.

Również Lunalio nie pozostawił następcy, dokonano więc wyboru nowego króla, którym został Kalakua. Nowy król zatwierdził amerykańskie przywileje w Pearl Harbor oraz podpisał układ handlowy na eksport cukru do San Francisco na okres 7 lat. Zdobycie nowego roku zbytu dla hawajskiego cukru spowodowało wzrost jego produkcji o 722% porównując lata 1874 i 1890. Wzrost dochodów spowodował również poszerzenie planów króla o budowę Konfereacji Polinezyjskiej. W 1886 roku za sumę 100.000 dolarów Hawaje zakupiły okręt Zealandia i próbowały wmieszać się do gry mocarstw na Samoa podpisując układ o pomocy w przypadku konfliktu zbrojnego z tamtejszym królem Malietoa w dniu 17.02.1887. Spowodowało to bunt właścicieli ziemskich (głównie Amerykanów i Europejczyków), którzy 30 czerwca 1887 dokonali przewrotu pałacowego i wymusili na królu ustanowienie nowej konstytucji znacznie ograniczającej królewską władzę oraz dającej prawo do głosowania wyłącznie tym mieszkańcom, których dochody roczne przekraczały kwotę 600 dolarow (co wykluczało ludność miejscową a preferowało białych).Cztery lata później schorowany król abdykował na rzecz swojej siostry Lydii i wyjechał na leczenie do San Francisco, gdzie zmarł 20 stycznia 1891 w wieku 55 lat.Nowa królowa, żona Amerykanina Johna Dominisa (któremu zmarło się wkrótce po objęciu tronu przez królową) rozpoczęła prace nad nową konstytucją przywracającą dawne prawa rdzennym mieszkańcom wysp. 14 stycznia 1893 roku nowa konstytucja została uchwalona przez parlament, ale już nie dane było królowej jej podpisać. 17 stycznia ze stającego w porcie Pearl Harbor amerykańskiego okrętu USS Boston zeszło na ląd 160 komandosów, ktorzy dokonali zamachu stanu i zmusili królową do abdykacji oraz przekazania pełni praw do Hawajów rządowi USA.

4 lipca 1894 roku oficjalnie proklamowano Republikę Hawajów, a 7 lipca 1898 USA oficjalnie włączyło Republikę Hawajów do USA jako terytorium zależne. Dopiero w roku 1959 Hawaje uzyskały status stanu USA.

---

tagi: banknoty  hawaje 

	Pioter
	25 lutego 2019 20:24

8     1622    12 zaloguj sie by polubić