Nie. Wbrew pozorom nie będzie to odwołanie do Sun-Zi. Nadal będzie o sprawach, które opisał Diodor Sycylijski w Bibliotece. Ale tym razem będzie o przyczynie wybuchu Wojny Peloponeskiej.

Ateńczycy, zabiegając o hegemonię na morzu, przenieśli do Aten fundusze – niemal osiem tysięcy talentów – ze wspólnego skarbca na Delos i powierzyli je Peryklesowi. Perykles znacznie przewyższał współobywateli szlachetnym pochodzeniem, sławą i zdolnościami krasomówczymi. Otóż po pewnym czasie wyłożył sporą ilość tych pieniędzy na własne potrzeby, a kiedy domagano się od niego sprawozdania, poczuł się źle, nie mogąc się rozliczyć z powierzonych mu funduszy. Podczas gdy się tym zamartwiał, jego krewny
Alkibiades, sierota wychowywany w jego domu, pomimo młodego wieku wskazał mu wyjście z kłopotliwej sytuacji.

Widząc, że wuj jest przygnębiony, zapytał o powód tego przygnębienia. Perykles odrzekł: „Mam się wytłumaczyć z zarządzania pieniędzmi i myślę nad tym, jak by się tu rozliczyć wobec współobywateli”. Alkibiades stwierdził: „Powinieneś myśleć nie nad tym, jak
się rozliczyć, lecz nad tym, jak się nie rozliczyć”.  Perykles uznał słuszność tej wypowiedzi i zaczął rozważać, jak mógłby uwikłać Ateńczyków w wielką wojnę: sądził bowiem, że w ten sposób – wśród zamieszania, niepokojących zdarzeń i strachu w mieście – najłatwiej uniknie szczegółowego rozliczenia się z funduszy. Jego planom sprzyjał przypadek, a było to w następujących okolicznościach.

Wykonawcą posągu Ateny był Fidiasz , Perykles zaś, syn Ksantypposa, został mianowany zarządcą robót. Niektórzy ze współpracowników Fidiasza, poróżniwszy się [z rzeźbiarzem] za poduszczeniem wrogów Peryklesa, usiedli u ołtarzy bóstw. Kiedy ich wezwano, aby wytłumaczyli to niezwykłe zachowanie, obiecali udowodnić, że Fidiasz zagarnął sporo funduszy przeznaczonych na święty cel, w czym dopomógł mu wtajemniczony w sytuację zarządca Perykles. Zwołano, więc w tej sprawie zgromadzenie i wrogowie Peryklesa przekonali lud, aby aresztować Fidiasza, samego zaś Peryklesa oskarżali o świętokradztwo. Ponadto zarzucali sofiście Anaksagorasowi, nauczycielowi Peryklesa, jakoby bluźnił przeciwko bogom. W swoje oskarżenia i oszczerstwa wplątali Peryklesa, zawistnie starając się podważyć jego autorytet i sławę.

Perykles, świadomy, że podczas działań wojennych ludzie, będąc w trudnym położeniu, okazują szacunek wybitnym jednostkom, zaś w okresie pokoju, nie mając zajęcia i powodowani zawiścią, stawiają im fałszywe zarzuty, uznał za korzystne uwikłać Ateny w wielką wojnę. Sądził bowiem, że współobywatele, potrzebując jego odwagi i zdolności wojskowych, nie będą zważać na wysuwane przeciw niemu oszczerstwa ani nie znajdą wolnej chwili, aby dokładnie zbadać jego rozliczenie się z powierzonych mu pieniędzy.

Otóż kiedy Ateńczycy zagłosowali za niedopuszczeniem Megary do rynku i portów, Megarejczycy odwołali się do Sparty. Lacedemończycy, przekonani ich argumentacją, otwarcie wyprawili poselstwo zgodnie z postanowieniem wspólnej Rady, nakazując Ateńczykom uchylenie decyzji w sprawie Megary i grożąc, że w razie nieposłuszeństwa wyruszą przeciwko nim ze sprzymierzeń cami. Gdy zwołano w tej sprawie zgromadzenie, Perykles, który talentem krasomówczym znacznie przewyższał współobywateli, nakłonił Ateńczyków do podtrzymania decyzji, oznajmiając, że zastosowanie się do poleceń Lacedemończyków wbrew własnym interesom byłoby początkiem poddaństwa.
Doradzał, aby sprowadzić dobytek ze wsi do miasta i walczyć ze Spartanami,
wykorzystując przewagę na morzu. Umiejętnie uzasadniwszy swój pogląd na wojnę, Perykles podkreślił liczbę sprzymierzeńców i potęgę morską Aten, a także wielkość funduszy przeniesionych tutaj z Delos, przekazywanych ze składek do wspólnej kasy miast: z dziesięciu tysięcy zebranych talentów cztery tysiące wyłożono na budowę Propylejów i oblężenie Potidai, zaś corocznie ze składek wpłacanych przez sojuszników uzyskiwano czterysta sześćdziesiąt talentów. Ponadto naczynia niesione w procesjach i łupy zdobyte na Medach były warte pięćset talentów, w świątyniach znajdowało się dużo darów wotywnych, a zdobienia na posągu Ateny – pięćdziesiąt talentów złota – umocowano tak, aby dało się
je zdjąć. Gdyby zaszła konieczność – twierdził Perykles – można użyć tych kosztowności, wypożyczonych od bogów, i zwrócić je po zakończeniu wojny; co więcej, długoletni pokój zapewnił obywatelom znaczny wzrost dobrobytu.
Oprócz środków finansowych Perykles przedstawił siły wojskowe Aten: powiedział, że pomijając sprzymierzeńców i żołnierzy w warowniach, miasto dysponuje dwunastoma tysiącami hoplitów; załogi warowni i metojkowie liczą ponad siedemnaście tysięcy, a w portach czeka trzysta trójrzędowców. Lacedemończycy natomiast – oświadczył – mają niewiele pieniędzy, zaś ich flota pozostaje daleko w tyle za ateńską. Po tej analizie, zachęciwszy współobywateli do walki, Perykles przekonał lud do zlekceważenia Lacedemończyków. Dokonał tego bez trudu dzięki swoim zdolnościom krasomówczym,
które zyskały mu miano Olimpijczyka.

Takie w przybliżeniu były przyczyny wojny peloponeskiej, jak zapisał Efor.

Dzieje Efora, z których korzystał Diodor, to księga powstała około 330 roku pne. Działania wojnenne zaczęły się rok później i opisywał je już kolejny grecki historyk - Tukidyses.

---

tagi: grecja  korupcja  antyk  wojna peloponeska 

	Pioter
	24 marca 2023 08:03

13     1330    7 zaloguj sie by polubić