-

Pioter : Kiedy bogowie zorientowali się, że nie są w stanie zmienić tego co już się stało, stworzyli historyków.

Fasola świętego Tomasza

Nizinne lasy przybrzeżne Afryki, Azji, Australii a także wysp Pacyfiku porasta pewien gatunek liany, opisany przez Linneusza jako Entolo phaseoloides.Liana ta posiada strąki z ziarnami, które dorastają do 2 metrów długości i 13 cm szerokości. W każdym takim strąku znajduje się 10 do 20 czerwonawo - brązowych nasion w kształcie soczewki o średnicy blisko 5 cm i grubości ok 2 cm. Nasiona zbytnio nie nadają się użytku gospodarczego, a ludność Pacyfiku zarówno nasiona jak i wysuszone strąki używa jako ozdoby (pierścienie, kostiumy do tańców rytualnych itd). Na wyspach Tonga ta roślina nazywana jest pa'anga, tak samo jak i tamtejsze pieniądze.Ale nazwa nowej waluty wysp Tonga nie wzięła się wcale z dawnych dziejów, kiedy to za te fasole św Tomasza można było nabyć coś konkretnego. Wręcz przeciwnie, fasole te zdaniem wyspiarzy były zupełnie bezwartościowe, a używano ich (prócz ozdób) jako kamieni czy pionków do gier.

Skąd więc taki pomysł, aby obiegowy pieniądz połączyć z czymś co było zupełnie bezwartościowe?

Sięgnięto tu do książki The Tongan Islands, William Mariner's account opisujacej wydarzenia z 1806 roku, gdy to mieszkańcy Wysp Tonga pokonali i obrabowali angielski okręt korsarski. Z całej 300 osobowej załogi okrętu Port-au-Prince atak przeżyło wyłącznie czterech marynarzy, w tym właśnie William (widoczny na ilustracji), zwany przez wyspiarzy Toki Ukamea (Żelazny Topór), którego z Wysp Tonga zabrał kolejny brytyjski statek w 1810 roku.

Z opisów podanych przez marynarza Williama wynika, że wyspiarzy interesowały wszystkie materiały żelazne, a także broń (Port-au-Prince miał na pokładzie 32 działa), a po znalezieniu skrzyń ze zrabowanym przez Anglików hiszpańskim złotem zaczęto znajdujące się tam monety używać do gry naprzemiennie z fasolami pa'angi. Złoto bowiem, podobnie jak i fasole pa'angi, zdaniem mieszkańców wysp Tonga, nie nadawało się do niczego konkretnego. Widząc takie podejście do skarbów William próbował uświadomić wyspiarzy o ich realnej wartości, ale od króla Ullukalala II usłyszał taką opinię: Gdyby pieniądze były zrobione z żelaza i można je było przekształcić w noże, siekiery i dłuta, rozsądne byłoby umieszczenie na nich wartości; ale tak nie jest, nie widzę żadnego znaku na żelazie. Jeśli mężczyzna ma więcej ignamów niż chce, niech wymieni niektóre z nich na wieprzowinę. [...] Z pewnością pieniądze są o wiele łatwiejsze i wygodniejsze do użycia, ale potem, ponieważ nie będą się psuć, przez sam ten fakt ludzie będą je przechowywać zamiast dzielić się nimi, tak jak powinien to robić dobry wódz, a tym samym staną się samolubnymi. [...] Teraz bardzo dobrze rozumiem, co sprawia, że papālangi [biali ludzie] są tak samolubni - to są te pieniądze! 3 kwietnia 1967 roku nowa waluta pa'anga oficjalnie zastąpiła na Wyspach Tonga funta szterlinga. Nie zdecydowano się na przyjętą przez pozostałe brytyjskie kolonie nazwę dollar, bo słowo to brzmieniowo przypomina słowo tola, które znaczy tam tyle co świński ryj.



tagi: banknoty  tonga 

Pioter
11 maja 2019 16:56
3     1339    11 zaloguj sie by polubić

Komentarze:

emi @Pioter
11 maja 2019 17:37

Cywilizacja mamony górą i tylko w nazwie pozostał ślad dawnej hierachii wartości. 

zaloguj się by móc komentować

betacool @Pioter
11 maja 2019 23:11

Bardzo pouczająca historia.

zaloguj się by móc komentować

tomciob @Pioter
12 maja 2019 12:58

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Coat_of_arms_of_Tonga.svg/250px-Coat_of_arms_of_Tonga.svg.png

"Herb Tonga nadano Tondze w 1875 roku na mocy konstytucji. Jest to nieregularna tarcza podzielona na 5 części.

W środkowej części tarczy widnieje biała sześcioramienna gwiazda z czerwonym krzyżem greckim, który znajduje się na fladze Tonga. Trzy gwiazdy na żółtym tle to symbole 3 głównych wysp kraju - Tongatapu, Vava'u i Ha'apai. Korona na czerwonym tle jest znakiem władzy króla. Następnie, na niebieskim tle leci biały gołąb z gałązką oliwną jako symbol pokoju. Trzy białe miecze na żółtym tle to symbole trzech dynastii władców na To ga - Tuʻi TongaTuʻi Haʻatakalaua i obecnie rządząca Tuʻi Kanokupolu. Ponad tarczą herbową znajduje się następna korona o identycznej symbolice, a obok niej powiewają dwie flagi Tonga. Na dole jest napis z motto Tongi w języku tongaj Ko e ʻOtua mo Tonga ko hoku Tofiʻa(Bóg i Tonga są moim dziedzictwem)." ź

"Znaleziska archeologiczne dowodzą, że pierwsi osadnicy na Tonga pojawili się ok. 6000 lat temu. Znajdowały się tam najprawdopodobniej najstarsze osady ludzkie na terenie Polinezji. Ok. XII wieku Tongijczycy tworzyli silną i znaczącą na terenie Pacyfiku cywilizację, określaną przez niektórych historyków jako „Imperium Tongijskie”. W wieku XV, a potem w XVII trwały na Tonga wojny domowe. W tym oto czasie przybyli na wyspy pierwsi Europejczycy –holenderscy podróżnicy Willem Schouten i Jacob Le Maire w 1616, a następnie James Cook w latach 1773, 1774, 1777, misjonarze z Londynu w 1774 i misjonarz kościoła metodystów Walter Lawrey w 1882.

W 1845 Tonga zostało zjednoczone w Królestwo Polinezji przez wodza Taufaʻahau, który został ochrzczony i przyjął imię George. W 1875 ogłosił on Tonga monarchią konstytucyjną, wprowadzając kodeks prawny, emancypację kobiet, prawo własności ziemi, wolność prasywolność oraz ograniczając swobodę lokalnych wodzów. W obliczu próby obalenia drugiego króla przez europejskich kolonizatorów i miejscowych kacyków, na mocy Traktatu o przyjaźni z 18 maja 1900 Tonga stało się protektoratem brytyjskim. Status ten zmienił się w 1970, kiedy to Tonga uzyskało niepodległość i przystąpiło do Wspólnoty Narodów. W 1999 wstąpiło w poczet krajów zrzeszonych w ONZ. 

Tonga jest jedyną monarchią na Pacyfiku (poza monarchiami pozostającymi w unii personalnej z Wielką Brytaniąuniią), a także jedyną należącą do brytyjskiej Wspólnoty Narodów (poza Zjednoczonym Królestwem). Władza królewska jest znacznie większa niż w monarchiach europejskich, a szacunek dla króla jest tak samo duży jak przed stuleciami i jest ściśle powiązany z tongijską tradycją.

Król mianuje premiera (obecnie jest nim Tu'ivakanō) i ministrów, często na dożywotnią kadencję (w praktyce ministrowie pracują do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego co gwarantuje stabilność i ciągłość prac rządu). Częścią systemu politycznego Tonga jest również parlament. Jednak jego demokratyczna legitymizacja jest ograniczona. Obywatele mogą wybierać 9 spośród 23 deputowanych. Reszta jest wybierana spośród członków prominentnych rodów i nominowana przez króla. W Tonga nie działają partie polityczne w zwyczajowym rozumieniu tego słowa.

Struktura religijna kraju w 2011 roku według oficjalnego spisu ludności (w nawiasie podane wartości z 2006 dla porównania):

  • metodyzm (Free Wesleyan Churchmetodyzm): 36% (2006 – 37,3%)
  • ruch świętych w dniach ostatnichruch: 18% (2006 – 16,8%)
  • katolicyzm: 15% (2006 – 15,6%)
  • Wolny Kościół Tonga: 12% (2006 – 11,4%)
  • Kościół Tonga: 7% (2006 – 7,2%)
  • pozostałe (12%):
    • Zbory Boże: 2,52% (2006 – 2,3%)
    • Kościół Chrześcijański Tokaikolo: 2,46% (2006 – 2,6%)
    • Kościół Adwentystów Dnia Siódmego: 2,26% (2006 – 2,2%)
    • pentekostalizm (bez Zborów Bożych): 1%
    • inne – bahizm,hinduizm,Świadkowie Jehowy, islam, Armia Zbawienia oraz Kościół Pełnej Ewangelii; część respondentów (blisko 0,033% – w 2006 – 0,03%) uznała się za bezwyznaniowych lub odmówiła odpowiedzi w spisie; ok. 0,28% respondentów podało inne wyznanie, niż wymienione wyżej."

źródło

zaloguj się by móc komentować

zaloguj się by móc komentować