Gdyby symbolika obrazka poniżej była mało czytelna, to można przeczytać w Wiki (daję link do hasła angielskiego, bo polskie akurat ten aspekt pomija). Obszerniej natomiast temat omówiony jest tutaj. I nawet zilustrowany naszym banknotem.

To była łatwa część zagadki, ale co do tego mają dwa haczyki na awersie, znaczy - złote kolczyki z głową lwa, ponoć najczęściej znajdowane przez archeologów ozdoby w pochówkach z okresu hellenistycznego?

Z nadzieją na jakieś podsumowanie konkursu (nie chodzi o nagrodę za poprawną odpowiedź ;), pozdrawiam serdecznie.

Tym razem poległem na całej linii. Poprzednie teksty - jasne, że nie w pełni - ale wydawało mi się, że w części -  rozumiem. Tym razem nic mi nie mówi przesłanie z rewersu. Może jakaś sugestia?:)

Właśnie kolczyki powinny być troszkę inaczej przedstawiane - obrócone o 180 stopni. Tak są to haczyki, na które można coś złowić. Np złoto jesli przynętą jest opium.

Tego się obawiałem. Mak to mak, Papaver somniferum, roślina uprawna o znanych od starożytności i wykorzystywanych w medycynie (stąd polska nazwa botaniczna: mak lekarski) właściwościach nasennych, uśmierzających i, niestety, narkotycznych. Z niedojrzałych makówek produkuje sie opium, morfinę, heroinę i ich pochodne.

Pewnie nikt nie otworzy linku do artykułu Historia macedońskiego czarnego złota - maku opiumowego, więc tylko skrótowo powiem, że założenie pierwszych upraw maku na terenach dzisiejszej Macedonii w 1835 okazało się strzałem w dziesiątkę, ponieważ zawartość cennej substancji w macedońskich makówkach była dużo wyższa niż gdziekolwiek indziej (14-16% w porównaniu z 3-5% np. w Chinach). A że akurat Turcja zapragnęła wykorzystać opiumowe szaleństwo w Europie i USA i rywalizowac z Indiami jako eksporter surowca, dla malutkiej prowincji Imperium mak stal się bodaj najważniejszą, a w każdym razie najbardziej lukratywną uprawą (28% produkcji Imperium Ottomańskiego, później 95% Jugosławii, która z kolei zabezpieczała 47% światowych (!) dostaw do legalnych wytworni opium)... No dobra, nie będę przecież przepisywał bez końca. ;) Makówki trafiły nawet na eksponowane miejsce na godle najpierw jugosławiańskiej, a potem niepodległej Macedonii.

Mak na rewersie banknotu niesie taki sam przekaz, jak symbole roślinne na fladze Kanady, czy w godle Libanu. Tylko co w tym tajnego?

A dlaczego ułożenie charakterystycznych greckich kolczyków z okresu hellenistycznego jest właśnie takie, tzn. "haczykiem" do dołu, czyli prawidłowe (!), jak to się robi np. w katalogach aukcyjnych lub muzealnych, czy innych dobrze przygotowanych publikacjach? Popatrzmy na to zdjęcie eksponatu z petersburskiego Ermitażu.

Czy lew wiszący głową w dół nie wyglądałby trochę... głupio? ;)

Nadmierna skojarzeniowość nieuchronnie prowadzi do paradoksów. Jeśli (jak twierdzą niektórzy) każdy przedmiot widziany w snach nalezy interpretować symbolicznie jako genitalia, to co oznaczają genitalia, kiedy śnią się dosłownie?

Mak jest rośliną wręcz przeciążoną symbolicznie. Moze symbolizowac krew poległych - bo czerwony, sen - bo usypia, śmierć - bo sen może być metaforą śmierci. Jest "makowa bogini" - terakotowe figurki z okresu minojskiego kobiece z koroną z makówek, mak jest jednym z symboli Demeter itp. itd.

Ale czasem mak oznacza mak, a jego symboliczne znaczenie wynika z roli samej rośliny w tradycji, folklorze czy gospodarce kraju. Jak w Macedonii właśnie, gdzie był "czarnym złotem", ważnym towarem eksportowym. A warunkach ciągłej niestabilności politycznej przez ostatnie dwa stulecia stał się nawet dosłownie walutą, pewniejszą od papierowych banknotów. Jeszcze w latach pięćdziesiątych wieśniacy przechowywali posag dla córek w postaci opium sprasowanego w "placki". Powiedziałbym, że mak na macedońskich banknotach musiał pojawić się wcześniej lub później.

I oczywiście jest to symbol historyczny, a nie żadna "oferta handlowa". A to z tej prostej przyczyny, że uzyskanie przez Macedonię niepodległości zbiegło się z prawie całkowitym zaprzestaniem produkcji i tak wygasającej od dziesięcioleci z różnych powodów. Z 14110 ha w 1930 r. do 5000 ha pod koniec lat 50., wreszcie do 90 ha w 2016. Nowopowstałe państwo, aspirując do UE, chcąc nie chcąc musiało przyjąć prawne regulacje, umozliwiające uprawę praktycznie tylko na potrzeby przemysłu farmaceutycznego i pod ścisłą kontrolą. Mak na banknocie pojawił sie po raz pierwszy w 1996 r. Jak powtarza Wieszcz za Schillerem: „Co ma ożyć w pieśni, zaginąć powinno w rzeczywistości”.

Widocznie legalna produkcja opium jest dziś nieopłacalna. Obecnie 90% światowych dostaw pochodzi z Afganistanu, gdzie uprawa maku jest głównym źródłem utrzymania ludności. Ale na razie z motywów roślinnych na znakach pieniężnych mają pszenicę na rewersie monety 1 Af.

Co do kolczyków, to obstawiam, że występując w parach są prawdopodobnie kolczykami, a nie broszami. Nosiło się prawdopodobnie zahaczając w otworze w uchu, tak że głowa lwa była odwrócona (Google Arts podpowiada, że to sugerują przedstawienia na figurkach), ale na naszym banknocie kolczyki nie są pokazane w uszach, tylko luzem. A w tym kontekście przedstawia się je właśnie tak: głową do góry. Pewnie dlatego, że ładniej wtedy wyglądają. Kto jeszcze nie jest przekonany, niech wrzuci w Google: lion-head hellenistic earrings.

OK, czyli mak jak mak. Uprawa. Bez symboliki. Wprost.

Macedonia to po prostu dawna część Bułgarii. Język macedoński przez wielu jest uważany za dialekt języka bułgarskiego. Ktoś celowo dzieli i łączy na Bałkanach. Widać to wyraźnie na przykładzie Kosowa. Czyżby znowu chodziło o to, aby Kotlina Karpacka nie stała się skrzyżowaniem szlaków handlowych?

>>Kanada powinna umieścić na swojej fladze ten liść zgodnie z ofertą handlową, którą posiada :)<<