O tym, że Uzbekistan dokonuje wymiany pieniędzy od zeszłego roku już pisałem w notkach:  Miasta na jedwabnym szlaku oraz Chiny czy Indie. Teraz następuje ciąg dalszy tej historii. Oficjalnie od wczoraj seria banknotów pod nazwą Wielki Jedwabny Szlak została uzupełniona o nowy banknot 200000 som. Na banknocie tym znalazł się pałac Chana Kokandu (w Ferganie) oraz stanowisko archeologiczne Aksikent, na którym od 2002 trwają wspólne brytyjsko - uzbeckie wykopaliska.

Banknot ten wchodzi do obiegu w dość ciekawym czasie. W Karakapakstanie, będącego formalnie częścią Uzbekistanu, trwa rewolucja, o której przebiegu niewiele wiemy. Nie tylko dlatego, że to daleko od nas (Sri Lanka też jest daleko, a o tamtejszej rewolucji wiemy więcej), ale głównie dlatego, że władze Uzbekistanu odcięły region od internetu oraz nałożyły blokadę informacyjną.

Przyjrzyjmy się jednak banknotowi. Widoczny na nim pałac został wybodowany w 1871 roku.A dwa lata później chanatem Kokandu zaczęły trząść rewolucje.

Najpierw jednak opowiedzmy trochę o dziejach chana Chudojara, budowniczego pałacu. Przegrał on wojnę z Rosją, przez co w 1868 roku został zmuszony do podpisania z nią umowy handlowej, na mocy której Rosjanie przebywać, podróżować, handlować oraz budować karawanseraje w chanacie. Co więcej na rosyjskie towary zakazano nakładania wyższego cła niż 2,5%. Przy chanie ustanowiono rosyjskiego ambasadora, którym został Konstantin Pietrowicz Kaufman, dowódca okręgu wojskowego Turkiestanu.

Z listów Kaufmana wysyłanych do Petersburga wyłania się nastepujący obraz życia w chanacie: Chudojar porzucił wszelką myśl o byciu naszym wrogiem. Buduje pałace, bazary, karawanseraje, sadzi ogrody oraz urządza wielkie uczty. Chudojar może i pogodził się z rosyjskim parasolem, ale ...

Koszty rozwoju zostały poniesione przez mieszkańców chanatu. Ponieważ umowa handlowa z Rosją znacznie obniżyła dochody uciekano się opodatkowania wszystkiego. Opodatkowano więc (jak zanotowli historycy) trzcinę, cierniste krzewy na stepie oraz pijawki w stawach. Prócz tego nakładano znaczne podatki w robociźnie, a w przypadku odmowy karano bezlitośnie. Odnotowany został przypadek, że za odmowę pracy cała wioska zostałą pogrzebana życem. Do tego dochodziły również grabieże na ludności cywilnej dokonywane przez wojska chanatu, żyjące do tej pory z łupów a nie z żołdu.

Wiosną 1873 roku rozpoczęły się rozruchy. Powstańcy (lub buntownicy, zależy jak patrzeć) zwrócili się o pomoc do Rosji, ale ta wolała popierać Chudojara. Po dwu latach po stronie powstańców była już większość szlachty oraz następca tronu, a 25 lipca 1875 buntownicy znaleźli się na przedmieściach Kokandu. Chudojar postanowił opuścić miasto wraz z wiernymi mu oddziałami (8 tysięcy ludzi i 68 dział), skabcem i rosyjską  ambasadą i udać się do Kujandu, gdzie stacjonował rosyjski garnizon. Jednak po drodze armia się ulotniła. Po przejściu około 6 km przy Chudojarze zostało tylko 500 najwierniejszych (i ambasada).

Kaufman udał się do Petersburga, gdzie udało mu się przekonać cara Aleksandra II do właczenia chanatu Kokandy w granice Rosji. W styczniu 1876 roku Chanat przestał istnieć, a na mapie imperium pojawiła się Oblast Fergana.

A sam Chudojar został internowany i osadzony w twierdzy Orenburgu. Gdy chanat Kokandu był już historią pozwolono mu udać się na pielgrzymkę do Mekki. Ten jednak w drodze zachorował, i zamiast do Mekki udał się na leczenie do Madrasu, gdzie pod brytyjską opieką pozostał do końca swojego życia.

---

tagi: rosja  banknoty  uzbekistan 

	Pioter
	16 lipca 2022 10:13

3     1425    11 zaloguj sie by polubić