Tym razem przypatrzymy się perskiej mitologii.

Główną jej postacią jest niejaki Jim posiadający przydomek Chszaet, co znaczy Świetlisty. Językoznawcy zaś imię Jim odnoszą do aryjskiego słowa Yima, co miało znaczyć Bliźniak. My bardziej znamy tę postać pod imieniem Dżamszid lub Dżemszyd.

Zgodnie z zapisami Awesty był on jednym z pierwszych ludzi. Sam Ahura Mazda prosił go o to, aby wziął od niego prawa i rządził sprawiedliwie ludźmi, jednak Dżemszyd odmówił prośbie boga. Ahura Mazda podarował mu więc pierścień oraz sztylet, a także ustanowił go władcą Eran Wedż, mitycznej krainy, z której pochodzili Ariowie.

Co wiemy o tej krainie? W Aweście zapisano, że lata trwały tam 7 miesięcy, a po nich następowała ostra pięciomiesięczna zima. Płynęła w niej jedna rzeka biorąca swój początek na górze Hara. Dziś większość uczonych w piśmie uważa, że Eran Wedż to późniejszy Chorezm.

Jednak dla ludu Ariów, rządzonego przez Dżemszyda Eran Wedż okazał się zbyt mały. Dlatego Dżemszyd uderzył w ziemię trzykrotnie boskim sztyletem oraz przyłożył do niej boski pierścień z pieczęcią, i wtedy ziemia się powiększyła, aby pomieścić wszystkich Ariów i ich stada.

Dżemszyd był dobrym władcą, i dlatego Ahura Mazda ostrzegł go, że nadchodzi bradzo mroźna zima, więc ma przygotować war. War okazał się podziemnym systemem budowli, w którym Ariowie przeczekali zlodowacenie, co miało trwać całych 190 lat. War ten (kwadrat 3 km na 3 km) został zbudowany jako żyjące miasto, z murami obronnymi, magazynami, cysternami na wodę oraz sztucznym oświetleniem. Ukrycie w nim znaleźli wybrani. Awesta mówi o najlepiej przystosowanych mężczyznach i kobietach, najpiękniejszych i najbardziej łaskawych. Niby taka podziemna arka Noego, aby tylko przeczkać mrozy rozpętane przez Ayrmana i jego sługi - devów.

Gdy tylko się ociepliło Ariowie ponownie objęli Eran Wedż w posiadanie, a Dżemszyd panował jeszcze 300 lat. Miał przy tym władzę zarówno nad aniołami jak i demonami, którą zapewniał mu ten pierścień otrzymany od Ahura Mazdy. Wprowadził na wielką skalę produkję broni, tekstyliów, wydobywanie kruszców, produkcję wina i perfumów. Ogólnie jego panowanie nad Ariami jest przedstawione jako wielki skok cywilizacyjny (od odzianych w skórę wyznawców Keyumary ludzkość wyrosła na wielką cywilizację).

Pomimo tego, że był obdażony przez Ahurę Mazdę farrem, czyli jakimś rodzajem widocznej aury, powoli stawał się pyszny. Ahura Mazda wiele mu wybaczał - nawet wykorzystywanie devów do urządzania pokazów magicznych. Ale gdy Dżemszyd zaczął otwarcie domagać się boskiego kultu i głosić, że cały dobrobyt Ariów jest wyłącznie jego zasługą, odebrał mu farr.

I nagle Dżemszyd stał się takim samym człowiekiem jak i inni. Gdy służba zauważyła, że Ahura Mazda przestał mu sprzyjać, zbutnowała się. Buntem dowodził niejaki Zahhak, zwany również Azi Dahaka, przy czym Azi tłumaczy się w perskim jako Wąż, a Dahaka to pochodzące z arabskiego słowo oznaczające śmiech. Azi Dahaka (Śmiejący się Wąż) miał być wasalem Dżemszyda, panującym w jego imieniu nad Arabią. Zahhak po zabiciu Dżemszyda podobno władał przy pomocy devów i panował nad Ariami przez całych tysiąc lat. W końcu pewien wojownik imieniem Fereydun został pobłogosławiony przez Ahurę Mazdę i mógł pokonać Zahhaka. Probmel tylko w tym, że nie był w stanie go zabić. Dlatego związał go mocno żelaznym łańcuchem i uwięził w górach Alborz. A panowanie Fereyduna to już zupełnie inna historia.

---

tagi: persja  mity  antyk 

	Pioter
	14 kwietnia 2023 10:44

7     882    5 zaloguj sie by polubić